Ngành gỗ tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới

Hoạt động sản xuất gỗ tại Công ty Cổ phần Lâm Việt

Thích ứng với biến động chuỗi cung ứng

Năm 2025, trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, biến động chuỗi cung ứng, cước phí vận chuyển hàng hóa xuất khẩu cao, chính sách thương mại nhiều nước thay đổi đang tác động lớn đến hoạt động đầu tư phát triển, sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu của ngành gỗ. Đánh giá về thị trường ngành gỗ hiện nay, ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch Hiệp hội Chế biến gỗ Bình Dương, cho rằng hiện nay thị trường Hoa Kỳ chiếm hơn 50% tổng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ của cả nước. Việc quá tập trung vào thị trường Hoa Kỳ cũng là thách thức, rủi ro đối với xuất khẩu gỗ. Đặc biệt, các chính sách thuế đối ứng của chính quyền Tổng thống Donald Trump luôn có những diễn biến bất ngờ. Vì thế, các doanh nghiệp (DN) cần nỗ lực để có những chính sách linh hoạt, chủ động cho phù hợp nhằm bảo đảm ổn định sản xuất, kinh doanh.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 5 tháng đầu năm 2025, trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu lớn nhất của ngành gỗ Việt Nam, giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tăng mạnh nhất ở thị trường Tây Ban Nha, với mức tăng 64%. Đây là tín hiệu rất khả quan trong định hướng mở rộng thị trường ngành gỗ. Theo đánh giá của cộng đồng DN, các thị trường như Trung Đông, Ấn Độ, Trung Quốc, châu Phi, Nam Mỹ đang có những không gian xuất khẩu lớn. Các DN cũng đặc biệt lưu ý đến Ấn Độ, là một thị trường đông dân nhất thế giới, nền kinh tế của Ấn Độ đứng thứ 4 thế giới, nên tiềm năng tiêu thụ hàng hóa của thị trường này rất cao.

Theo ông Huỳnh Quang Thanh, Giám đốc Công ty TNHH Hiệp Long, hiện nay, với thị trường Liên minh châu Âu, quy chế sản phẩm không phá rừng (EUDR) sẽ được áp dụng chính thức vào ngày 31- 12-2025, cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), chỉ thị về báo cáo phát triển bền vững của DN (CSRD) liên quan giảm phát thải khí nhà kính, thiết kế sinh thái… cũng sẽ tác động không nhỏ đến ngành chế biến và xuất khẩu gỗ của Việt Nam. Với thị trường Nhật Bản, các thay đổi về chính sách giá điện hỗ trợ (FIT), về quy định sử dụng nguyên liệu gỗ có nguồn gốc rõ ràng sẽ tác động đến ngành chế biến viên nén gỗ xuất khẩu của Việt Nam…

“Hiện giá gỗ nguyên liệu nhập khẩu tăng do nguồn cung bị hạn chế. Ngoài ra, ngành gỗ Việt Nam chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các nước cung cấp lớn khác, như Trung Quốc, Malaysia, Indonesia - cũng là những nước xuất khẩu gỗ lớn, có lợi thế về công nghệ và chi phí. Để định vị lại vị thế thị trường, DN chọn lựa sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao để hợp tác đầu tư, đối với các sản phẩm có giá trị gia tăng thấp thì cần phải xem xét lại. Đồng thời, DN cần thực hiện việc đánh giá nguồn nguyên liệu đầu vào, gỗ có chứng chỉ và mã số vùng trồng, tránh tình trạng DN gỗ nước ngoài gắn mác hàng Việt để xuất khẩu”, ông Huỳnh Quang Thanh chia sẻ.

Hướng đến phát triển bền vững

Năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phấn đấu xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt 18 tỷ USD. Để đạt mục tiêu này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ nâng cao năng lực tuân thủ và đạt chứng nhận cho các DN gỗ, góp phần tăng cường lợi thế cạnh tranh trên thị trường, mở rộng cơ hội xuất khẩu. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn cũng giúp giảm thiểu rủi ro về pháp lý và thương mại cho DN; đồng thời tăng cường xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gỗ.

Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho hay bên cạnh việc xây dựng các khu chế biến công nghệ cao, mở rộng thị phần xuất khẩu, chủ động xúc tiến thương mại gỗ và sản phẩm gỗ tại các thị trường chính, phát triển bán hàng qua các kênh thương mại điện tử, ngành gỗ cần quan tâm hơn và đầu tư vào vùng nguyên liệu. Cụ thể, ngành gỗ cần phát triển nhiều hơn những rừng trồng gỗ lớn, rừng được quản lý bền vững và được cấp chứng chỉ FSC (một tiêu chuẩn tự nguyện, được Hội đồng Quản lý rừng (FSC) phát triển nhằm mục đích thúc đẩy quản lý rừng có trách nhiệm trên toàn cầu) hoặc PEFC (Chương trình Chứng nhận Chứng chỉ Rừng, là một liên minh toàn cầu hàng đầu về các hệ thống chứng chỉ rừng quốc gia).

“Hiện Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đã phối hợp với các đơn vị thực hiện thí điểm việc cấp mã số vùng trồng rừng tại một số tỉnh phía Bắc, tiến tới mở rộng ra toàn quốc. Nhiệm vụ của mã số này là phát triển chuỗi cung gỗ hợp pháp, bảo đảm truy xuất nguồn gốc gỗ thích ứng với các yêu cầu quốc tế, cũng như phát triển phương pháp đo đếm, báo cáo và thẩm định (MRV) để xác định khả năng hấp thụ, lưu trữ carbon rừng trồng”, ông Trần Quang Bảo thông tin thêm.

Dựa trên kinh nghiệm hỗ trợ xúc tiến thương mại tại các địa phương khác trong khu vực, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), cho biết trong thời gian tới cục sẽ tăng cường cung cấp thông tin thị trường theo thời gian thực và định hướng chiến lược xuất khẩu cho DN xuất, nhập khẩu tại Bình Dương. Trong đó, cục sẽ tập trung vào các thị trường tiềm năng như Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN, Trung Đông, châu Phi, khu vực châu Mỹ Latinh...

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại: Sắp tới, TP.Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu hợp nhất, với vị trí chiến lược, có cảng biển hiện đại, tiềm năng sản xuất, xuất khẩu to lớn, TP.Hồ Chí Minh mới sẽ là một trong những động lực phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế quan trọng nhất của cả nước. Bộ Công Thương, thông qua Cục Xúc tiến thương mại, cam kết sẽ đồng hành sâu sát hơn nữa cùng doanh nghiệp của địa phương trong quá trình phát triển, không chỉ bằng các chương trình xúc tiến thương mại truyền thống, mà cả hỗ trợ chuyển đổi số, tư vấn chiến lược, phát triển thị trường mới, đào tạo nâng cao năng lực và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong xúc tiến thương mại.

TIỂU MY - ANH TUẤN