Ngành nông nghiệp Thủ đô bắt nhịp thị trường bằng công nghệ và giống mới

Hiệu quả từ việc “trồng đúng thứ thị trường cần”

Thay vì chạy theo diện tích và sản lượng như trước đây, các địa phương ở Hà Nội đang ưu tiên mô hình sản xuất trồng trọt dựa trên nguyên tắc “cung theo cầu”, hướng tới thị trường và người tiêu dùng. Các giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao, thích ứng với điều kiện khí hậu và xu hướng tiêu dùng hiện đại đã và đang được đưa vào sản xuất đại trà.

Một trong những mô hình điển hình là trồng hoa sen giống mới tại các quận, huyện như Tây Hồ, Mê Linh, Thạch Thất, Mỹ Đức, Thanh Oai… Ngoài bán hoa tươi và trà sen, nhiều hộ dân còn kết hợp phát triển du lịch trải nghiệm nông nghiệp, thu hút du khách với mức phí 30.000 đồng/lượt, mang lại lợi nhuận từ 260 đến 410 triệu đồng/ha mỗi năm.

Ông Lã Quang Khanh, Giám đốc Hợp tác xã Làng nghề sen Mê Linh cho biết mô hình sen của hợp tác xã đã mở rộng tới 50 ha, sản lượng lên tới 30.000 bông mỗi ngày trong vụ chính, hợp tác xã còn chế biến các sản phẩm từ sen như trà ướp, ngó sen muối, mứt sen… góp phần kéo dài chuỗi giá trị và tăng sức cạnh tranh cho nông sản Thủ đô.

Mô hình canh tác lúa tại huyện Mê Linh, Hà Nội.

Tương tự, lĩnh vực sản xuất lúa chất lượng cao cũng đạt nhiều thành tựu. Hợp tác xã Nông nghiệp Tam Hưng (huyện Thanh Oai) hiện trồng 730 ha lúa chất lượng, chủ yếu là các giống như Japonica, Đài Thơm 8, Bắc thơm số 7. Mỗi năm cung cấp 700 tấn gạo cho các bếp ăn tập thể và trường học trên địa bàn, vừa bảo đảm an toàn thực phẩm, vừa ổn định đầu ra cho nông dân.

Theo Phó giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội Đoàn Đức Dân, mỗi năm Trung tâm triển khai khoảng 12 mô hình trồng trọt mới như: trồng cây dược liệu, bưởi thâm canh, rau VietGAP, ngô sinh khối, nấm công nghiệp… Các mô hình này đều cho hiệu quả cao hơn 10 - 20% so với phương thức truyền thống, đặc biệt ở tiêu chí chất lượng sản phẩm và môi trường sản xuất an toàn.

Từ thí điểm đến phát triển vùng sản xuất hàng hóa

Tuy đã có nhiều mô hình hiệu quả, nhưng để nhân rộng và chuyển hóa thành vùng sản xuất hàng hóa bền vững, ngành nông nghiệp Hà Nội còn đối diện không ít thách thức.

Trên thực tế, công tác tổ chức sản xuất vẫn còn manh mún, thiếu liên kết chặt chẽ giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Điều này dẫn đến sản phẩm chưa đồng đều về chất lượng, khó mở rộng thị trường tiêu thụ ổn định. Thêm vào đó, giá vật tư nông nghiệp tăng cao, tác động của biến đổi khí hậu, và thị trường tiêu dùng ngày càng khắt khe cũng đang gây áp lực lớn lên nông dân.

Bà Cao Thị Thủy, Giám đốc Hợp tác xã Đoàn Kết (huyện Ứng Hòa) cho biết, để chuyển đổi cây trồng hiệu quả, hợp tác xã rất cần nguồn vốn ưu đãi, đồng thời cần thêm các lớp đào tạo về kỹ thuật canh tác hiện đại và sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Trước thực trạng này, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương cho biết, Sở sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các huyện để nhanh chóng đưa các giống cây trồng mới và tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Việc ứng dụng công nghệ trong canh tác sẽ giúp giảm chi phí đầu vào như giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường và phát thải khí nhà kính.

Song song với đó, Hà Nội sẽ ưu tiên phát triển các mô hình sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị từ trồng trọt, chế biến đến tiêu thụ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của nông sản. Đặc biệt, các mô hình sản xuất hữu cơ, công nghệ cao và theo tiêu chuẩn quốc tế sẽ được đẩy mạnh triển khai tại các vùng đủ điều kiện.

Sở cũng khuyến khích người dân sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc sinh học thay thế cho các hóa chất độc hại, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải tạo đất đai bền vững. Các sản phẩm sẽ được truy xuất nguồn gốc rõ ràng, gắn tem, nhãn minh bạch để tạo niềm tin với người tiêu dùng.

“Hệ thống logistics, kho bảo quản và chế biến sau thu hoạch sẽ được đầu tư đồng bộ để giảm thất thoát và nâng cao giá trị nông sản. Đây là một trong những khâu then chốt để đưa nông nghiệp Hà Nội chuyển từ sản xuất manh mún sang phát triển hàng hóa quy mô lớn,” ông Phương nhấn mạnh.

Trong thời gian tới, các sở, ngành liên quan sẽ phối hợp kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động kinh doanh vật tư nông nghiệp, ngăn chặn tình trạng buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng. Đồng thời, công tác truyền thông sẽ được đẩy mạnh nhằm nâng cao nhận thức xã hội về sản phẩm an toàn và tiêu dùng có trách nhiệm.

Khi sản xuất được gắn kết chặt chẽ với nhu cầu thị trường và công nghệ hiện đại, người nông dân không còn dừng lại ở việc “làm nông để sống”, mà đang từng bước trở thành những người làm kinh tế có tư duy bài bản, có thương hiệu và định hướng phát triển dài hạn. Đó chính là con đường tất yếu để nông nghiệp Hà Nội chuyển mình, bắt nhịp với thời đại số và yêu cầu hội nhập.

Linh Nguyễn