Ngày Âm nhạc Việt Nam 3/9: Nhịp cầu kết nối đồng hành cùng dân tộc

Các tiết mục tại Concert “Việt Nam trong tôi”. Ảnh: Lê Đông/TTXVN

Âm nhạc đồng hành cùng dân tộc

Theo Phó giáo sư, Tiến sỹ, nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, nền âm nhạc mới Việt Nam có bề dày lịch sử trên 90 năm, kể từ khi xuất hiện ca khúc - hành khúc đầu tiên “Cùng nhau đi hồng binh” của nhạc sỹ Đinh Nhu (1930). Đến nay, đã có hàng ngàn tác phẩm âm nhạc từ ca khúc, hợp xướng, kịch hát, nhạc không lời được sáng tác trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ; đặc biệt là sau khi đất nước thống nhất năm 1975, trong thời kỳ đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Âm nhạc với sức mạnh lan tỏa nhanh nhạy và sâu rộng trong công chúng, luôn sát cánh đồng hành cùng dân tộc trên mỗi chặng đường cách mạng, ghi lại những mốc son lịch sử dân tộc bằng âm thanh. Có những bài hát ra đời gắn liền với những sự kiện trọng đại của lịch sử như ca khúc "Mười chín tháng Tám” của nhạc sỹ Xuân Oanh, “Giải phóng Điện Biên” của nhạc sỹ Đỗ Nhuận, “Tiến về Hà Nội” của nhạc sỹ Văn Cao, “Tiến về Sài Gòn” của nhạc sỹ Lưu Hữu Phước (tức Huỳnh Minh Siêng), “Như có Bác trong ngày đại thắng” của nhạc sỹ Phạm Tuyên, “Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sỹ Hoàng Hà...

Những tên tuổi nhạc sỹ nổi tiếng gắn với nền âm nhạc cách mạng Việt Nam như Văn Cao, Lưu Hữu Phước, Nguyễn Văn Tý, Đỗ Nhuận, Phan Huỳnh Điểu, Trần Hoàn, Hoàng Hiệp, Phạm Minh Tuấn, Thuận Yến, Huy Thục, Trần Long Ẩn, Huy Du, Hoàng Việt, Hoàng Vân, Vũ Trọng Hối, Xuân Hồng, Doãn Nho, Trần Chung, Xuân Giao, Xuân Khoát, Hoàng Hà, Xuân Oanh, Phạm Tuyên..., những tác phẩm âm nhạc được các nhạc sỹ sáng tác góp phần cổ vũ động viên tinh thần quân và dân trong các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, nuôi dưỡng lòng yêu nước, giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử hào hùng của dân tộc.

Sau khi đất nước thống nhất, âm nhạc Việt Nam tiếp tục truyền thống của những thế hệ đi trước, đồng thời có sự giao thoa, tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa âm nhạc thế giới. Từ loại hình âm nhạc dân gian dân tộc, bác học hàn lâm đến âm nhạc đại chúng (Pop, Rock)… đều có sự phát triển vượt bậc, tạo nên một nền âm nhạc dân tộc hiện đại, phù hợp với bước phát triển mới của đời sống âm nhạc. Một số tên tuổi nhạc sỹ nổi tiếng như Trịnh Công Sơn, Diệp Minh Tuyền, Thanh Tùng, Tôn Thất Lập, Nguyễn Đình Bảng, Nguyễn Cường, Trần Tiến, Dương Thụ, Trương Ngọc Ninh, Phó Đức Phương, An Thuyên, Đỗ Hồng Quân, Trọng Đài, Từ Huy, Ngọc Khuê, Đức Trịnh, Văn Thành Nho, Phú Quang, Nguyễn Trọng Tạo...

Những năm gần đây, lớp nhạc sỹ trẻ như Nguyễn Ngọc Thiện, Đỗ Bảo, Giáng Son, Tạ Quang Thắng, Nguyễn Văn Chung… là những nhạc sỹ có nhiều sáng tác nổi tiếng. Dòng chảy âm nhạc thời kỳ này vẫn gắn bó với mạch nguồn dân tộc, với vận mệnh của đất nước, ca ngợi cuộc sống lao động sáng tạo của nhân dân, ôn lại lịch sử hào hùng, ký ức về hai cuộc chiến tranh cách mạng, ngợi ca tuổi trẻ, tình yêu, thiên nhiên, hướng tới những giá trị nhân văn… tiến tới từng bước hiện đại, hội nhập với quốc tế, hòa quyện giữa bản sắc dân tộc với nội dung nhân văn, tiến bộ của dân tộc trong thời đại mới.

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 năm nay là dịp để cả dân tộc Việt Nam cùng nhìn lại hành trình giữ gìn độc lập, tự do và vươn lên phát triển. Trong suốt quá trình này, âm nhạc - luôn đóng vai trò là nhịp cầu tinh thần, kết nối và lan tỏa những giá trị cao đẹp, trở thành tâm điểm của cộng đồng. Từ những ca khúc mới ra đời, những MV ấn tượng đến các concert âm nhạc hoành tráng, sôi động với các tác phẩm âm nhạc đi cùng năm tháng... đều thể hiện tình yêu Tổ quốc và niềm tự hào dân tộc, góp phần gìn giữ, phát huy lịch sử dân tộc, đồng thời nâng cao giá trị văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế.

Có thể kể đến một số ca khúc nổi bật như “Viết tiếp câu chuyện hòa bình” của Nguyễn Văn Chung, “Đường lên phía trước” của Phùng Tiến Minh, “Nhà tôi có treo một lá cờ” của nhóm DTAP… cùng với một loạt MV, dự án âm nhạc được các nghệ sỹ ra mắt công chúng thời gian này như Dự án Made in Vietnam của nhóm DTAP…

Bên cạnh những ca khúc nổi bật, những concert âm nhạc hoành tráng như “Việt Nam trong tôi”, “Tổ quốc trong tim”, “Tôi là người Việt Nam”, "Hà Nội - Từ mùa Thu lịch sử năm 1945", "Hà Nội - Sáng mãi khát vọng Việt Nam", chương trình nghệ thuật đặc biệt "80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc", chuỗi đêm nhạc “Tự hào Việt Nam” dọc Việt Nam, từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Đà Nẵng, Huế, Quảng Trị, Nghệ An, Phú Thọ, Hà Nội… thu hút sự tham gia của hàng trăm nghìn người… đã trở thành tâm điểm văn hóa, thu hút đông đảo công chúng, đặc biệt là giới trẻ tham gia. Nhìn từ hình ảnh giới trẻ kiêu hãnh thể hiện mình “là người Việt Nam” trong các sự kiện, đã khẳng định vai trò của âm nhạc trong việc kết nối, lan tỏa và khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào dân tộc...

Ngày hội tôn vinh nền âm nhạc Việt Nam

Theo Chủ tịch Hội Nhạc sỹ Việt Nam Nguyễn Đức Trịnh, âm nhạc luôn là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người. Âm nhạc có thể chia sẻ với chúng ta rất nhiều điều, từ những khó khăn trong cuộc sống, khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc… Âm nhạc còn là sợi dây vô hình kết nối tình yêu thương giữa con người với con người, giữa các dân tộc trên thế giới, giúp con người xích lại gần nhau hơn, xóa bỏ rào cản về địa lý, chính trị xã hội, ngăn cách về ngôn ngữ để hội nhập. Ngôn ngữ của âm nhạc là ngôn ngữ chung của tất cả mọi thế hệ và mọi dân tộc đều hiểu được...

Nhằm tôn vinh nền âm nhạc Việt Nam, tôn vinh sự nghiệp sáng tác của các nhạc sỹ, các tác phẩm âm nhạc, cũng như tổ chức các hoạt động âm nhạc có ý nghĩa phục vụ công chúng, góp phần tham gia và xây dựng, phát triển nền âm nhạc Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, Chính phủ Việt Nam đã quyết định lấy ngày 3/9 hằng năm là Ngày Âm nhạc Việt Nam.

Sự ra đời của Ngày Âm nhạc Việt Nam được bắt nguồn từ sự kiện lịch sử Bác Hồ chỉ huy dàn nhạc, hợp xướng và quần chúng nhân dân Thủ đô hát bài ca “Kết đoàn”, chào mừng kỷ niệm 15 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Đại hội Đảng lần thứ III, tại Công viên Bách Thảo (Hà Nội) vào ngày 3/9/1960. Sự kiện trọng đại ấy được ghi lại qua bức ảnh nghệ thuật “Bác bắt nhịp Bài ca Kết đoàn” của Nghệ sỹ Lâm Hồng Long, phóng viên nhiếp ảnh của Thông tấn xã Việt Nam. Bức ảnh được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.

Ngày 26/9/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1722/QĐ-TTg lấy ngày 3/9 hằng năm là Ngày Âm nhạc Việt Nam, nhằm động viên đội ngũ văn, nghệ sỹ trong lĩnh vực âm nhạc phát huy các giá trị truyền thống và cách mạng của nền âm nhạc Việt Nam, phấn đấu sáng tạo nhiều tác phẩm hay, nhiều hoạt động âm nhạc có ý nghĩa phục vụ công chúng, góp phần giáo dục thế hệ trẻ, cổ vũ, động viên toàn dân đoàn kết, phấn đấu cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; thu hút sự quan tâm của các tổ chức, cá nhân và các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia xây dựng và phát triển nền âm nhạc Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc…

Mặc dù năm 2014 Chính phủ mới có quyết định chính thức về Ngày Âm nhạc Việt Nam, nhưng từ ngày 3/9/2010, Hội Nhạc sỹ Việt Nam đã tổ chức Ngày Âm nhạc Việt Nam lần đầu tiên tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh cùng nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Từ đó đến nay, Ngày Âm nhạc Việt Nam trải qua 15 mùa hội âm nhạc với các chương trình nghệ thuật, hoạt động âm nhạc sôi nổi diễn ra trên cả nước, góp phần tôn vinh đóng góp của giới nhạc sỹ, nghệ sỹ, phát huy giá trị truyền thống và cách mạng của âm nhạc Việt Nam, giáo dục thế hệ trẻ, tạo nên đời sống tinh thần phong phú, lành mạnh cho công chúng.

Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2025 gắn liền với kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, Hội Nhạc sỹ Việt Nam tổ chức chương trình âm nhạc có chủ đề “Giai điệu Tổ quốc”, diễn ra vào tối 3/9 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Tại các tỉnh, thành phố, nhiều chương trình nghệ thuật kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam đã được các địa phương tổ chức long trọng, ý nghĩa.

Đại diện Hội Nhạc sỹ Việt Nam cho biết, hơn một thập kỷ Ngày Âm nhạc Việt Nam ra đời, là hơn một thập kỷ đầy tự hào của giới nhạc sỹ, nghệ sỹ Việt Nam với những dấu mốc quan trọng. Trong những năm qua, những mùa hội âm nhạc với các chương trình nghệ thuật, các hoạt động âm nhạc diễn ra sôi nổi trên cả nước. Điều đó khẳng định tầm quan trọng của âm nhạc Việt Nam trong sự nghiệp cách mạng, cũng như đời sống; góp phần tôn vinh những đóng góp của giới nhạc sỹ, nghệ sỹ, phát huy các giá trị truyền thống và cách mạng của âm nhạc Việt Nam, giáo dục thế hệ trẻ và tạo nên đời sống tinh thần phong phú, lành mạnh cho công chúng.

Phương Hà (TTXVN)