Nghề làm chiếu Cà Hom là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bộ trưởng Bộ VHTT&DL vừa ký Quyết định số 2321/QĐ-BVHTTDL đưa nghề làm chiếu Cà Hom của người Khmer, thuộc xã Hàm Tân, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, loại hình nghề thủ công truyền thống.

Nghề dệt chiếu Cà Hom tập trung ở các ấp Chợ, Cà Hom và Bến Bạ của xã Hàm Tân. Đây là một trong những làng nghề truyền thống của tỉnh Trà Vinh, được các thế hệ người dân truyền nghề nhau gần 100 năm nay.

Nghệ dệt chiếu Cà Hom hình thành từ những thập niên cuối thế kỷ XIX được lưu truyền đến ngày nay. Ảnh: Báo Trà Vinh

Từ chỗ tự sản xuất, tự tiêu thụ, làm quà biếu, chiếu Cà Hom dần dần nổi tiếng, được nhiều người biết đến vào những năm 1960 đến nay, nhờ chất lượng vượt trội, độ bền, đẹp, hoa văn độc đáo.

Sản phẩm chiếu Cà Hom chủ yếu là chiếu hoa với 5 màu chủ đạo là trắng, đỏ, xanh, vàng và tím. Hình ảnh hay hoa văn thường được các nghệ nhân chọn lựa rất công phu cho từng sản phẩm của mình, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng, hoặc theo yêu cầu của các thương lái.

Đặc biệt là chiếu hoa dệt 2 mặt, đòi hỏi sự khéo léo và thể hiện sự tinh tế, tính thẩm mỹ trong từng đường dệt của nghệ nhân. Ưu điểm của chiếu hoa Cà Hom là sau khi sử dụng 4 -5 năm vẫn đảm bảo chiếu không bị đổ lông, phai màu và giòn gãy.

Nghề dệt chiếu ở Cà Hom hiện đã từng bước được khép kín. Nguyên liệu dệt chiếu được người dân trong xã tự trồng trên các diện tích đất lúa kém hiệu quả. Toàn xã đã có trên 35 ha đất trồng lác và cứ 1000 m2 đất trồng lác, cho ra khoảng 120 đôi chiếu lớn (khổ 2x1,6 m) và 120 - 130 đôi chiếu khổ nhỏ (1x1,9 m).

Xã Hàm Tân đã thành lập hợp tác xã chiếu thảm Hàm Tân để tập hợp mọi người cùng hướng đến sản xuất ổn định, bền vững, nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu làng chiếu Cà Hom - Bến Bạ đến với người tiêu dùng.

Năm 2014, nghề dệt chiếu được tỉnh Trà Vinh công nhận làng nghề. Làng nghề cũng được đưa vào danh mục cần bảo tồn và phát triển của tỉnh do có nguy cơ bị mai một.

Đến nay, Trà Vinh đã có 8 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là nghệ thuật “Chầm riêng chà pây" của đồng bào dân tộc Khmer; lễ hội Ok Om Bok của đồng bào dân tộc Khmer ở Trà Vinh; nghệ thuật “Đờn ca tài tử Nam Bộ”; “Lễ hội cúng biển Mỹ Long” thị trấn Mỹ Long, huyện Cầu Ngang; nghệ thuật Rô băm người Khmer tỉnh Trà Vinh; lễ hội Vu lan Thắng hội huyện Cầu Kè; Lễ hội Đom Lơng Neák Tà của người Khmer và Nghề làm chiếu Cà Hom của người Khmer.

T.Toàn