Nghề xôi Phú Thượng trở thành 'Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia'

Lãnh đạo phường Phú Thượng, quận Tây Hồ đón nhận Quyết định ghi danh Nghề xôi Phú Thượng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. (Ảnh: Vân Nhi)

Làng nghề xôi Phú Thượng nằm ở phía Tây của Hà Nội. Từ lâu đời, nơi đây đã nổi tiếng với nghề làm xôi truyền thống với rất nhiều loại xôi mang thương hiệu Xôi Phú Thượng như xôi chè, xôi xéo, xôi gấc, xôi ngũ sắc... trở thành đặc sản ẩm thực thu hút nhiều thực khách trong nước và quốc tế.

Phó Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Bùi Thị Lan Phương phát biểu tại buổi lễ. (Ảnh: Hoa Dương)

Hiện tại Phú Thượng có khoảng 600 hộ nấu xôi. Người dân trong làng tạo dựng thương hiệu và đưa xôi đến bán tại nhiều chợ truyền thống, các cửa hàng ở Hà Nội cũng như phục vụ cho các lễ, tiệc trên khắp các tỉnh thành.

Người dân trong làng tạo dựng thương hiệu đặc sản xôi Phú Thượng nức tiếng thơm ngon nức tiếng (Ảnh: Hoa Dương)

Xôi Phú Thượng thơm ngon và nức tiếng là một đặc sản của Thủ đô. Đặc biệt xôi chè, xôi ngũ sắc, xôi xéo là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP của thành phố Hà Nội. Mỗi loại xôi dưới bàn tay của người dân trong làng lại có những kỹ thuật riêng về ngâm gạo, trộn nguyên liệu, điều chỉnh lửa khi nấu... từ đó tạo nên món xôi ngon dẻo thơm mà ai ăn một lần đều nhớ mãi.

Người dân làng Phú Thượng cùng nhau trổ tài trang trí những đĩa xôi hấp dẫn tại các quầy hàng của mình. (Ảnh: Hoa Dương)

Hàng năm, cứ vào ngày mùng 8 tháng 1 Âm lịch, phường Phú Thượng lại tổ chức lễ hội xôi tôn vinh nghề truyền thống của địa phương. Lễ hội đã thu hút được hàng nghìn người dân và du khách đến tham dự.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Bùi Thị Lan Phương cho biết, món xôi Phú Thượng như một nét văn hóa, không thể không nhắc tới Lễ hội truyền thống của làng Phú Gia, phường Phú Thượng, diễn ra thường niên vào 3 ngày 8, 9, 10 tháng Giêng âm lịch.

Trong ngày hội, Nhân dân địa phương làm lễ cơm mới, dâng cúng lên Thành hoàng làng những sản phẩm xôi do mình làm ra bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong Ngài phù hộ cho dân làng một mùa màng bội thu. Đồng thời, các gia đình nấu chè bà cốt để dâng cúng lên bàn thờ tổ tiên tại gia đình để bày lòng biết ơn tổ tiên đã khuất và mong muốn phù hộ cho con cháu làm ăn suôn sẻ.

Mỗi loại xôi dưới bàn tay của người dân trong làng lại có những kỹ thuật riêng. (Ảnh: Hoa Dương)

Cũng theo Phó Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Bùi Thị Lan Phương, trong những năm qua, với mong muốn gìn giữ nghề truyền thống địa phương và nâng cao đời sống người dân, quận Tây Hồ đã luôn quan tâm tạo điều kiện hỗ trợ làng nghề phát triển.

Nhờ đó, ngày 30/12/2016, Phú Thượng được UBND TP Hà Nội công nhận danh hiệu Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng. Năm 2018, xôi Phú Thượng là 1 trong 12 món ẩm thực truyền thống của Hà Nội phục vụ tại Trung tâm Báo chí Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều.

Năm 2019, làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng đã được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu Xôi Phú Thượng. Ngoài ra, xôi Phú Thượng đã có những sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP của TP Hà Nội.

Hàng năm, cứ vào ngày mùng 8 tháng 1 Âm lịch, phường Phú Thượng lại tổ chức lễ hội xôi. (Ảnh: Hoa Dương)

Để định vị giá trị, bảo vệ và phát huy giá trị làng nghề truyền thống với tư cách là một di sản văn hóa, trong thời gian qua, với sự đồng hành, hỗ trợ của Sở VHTT, sự hướng dẫn, giúp đỡ của Cục Di sản văn hóa phi vật thể, Bộ VHTT&DL, các nhà khoa học đầu ngành văn hóa, quận Tây Hồ đã hoàn thành việc lập hồ sơ khoa học đề nghị ghi danh “Nghề Xôi Phú Thượng” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Vào ngày 17/02/2024, Lễ hội truyền thống xôi Phú Thượng lần thứ VII năm 2024 tổ chức tại di tích Đình Phú Gia, phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. Đặc biệt, trong đó tổ chức Lễ Công bố Quyết định ghi danh "Nghề làm xôi Phú Thượng" vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Những người dân trong làng thổi xôi thơm ngon để dâng lên Thành hoàng làng. (Ảnh: Hoa Dương)

“Lễ công bố Quyết định ghi danh Nghề xôi Phú Thượng vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia hôm nay là dịp để chúng ta tôn vinh di sản; ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của cấp ủy, chính quyền phường Phú Thượng, các phòng, ngành liên quan của quận và cộng đồng Nhân dân trong việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị nghề truyền thống xôi Phú Thượng; đồng thời thúc đẩy trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống người dân” - Phó Chủ tịch UBND quận Tây Hồ Bùi Thị Lan Phương nhấn mạnh.

Xuân Hoa - Thùy Dương