Nghị quyết 71-NQ/TW: Cơ hội lịch sử để giáo dục Việt Nam bứt phá

Nghị quyết 71 được kỳ vọng sẽ tạo sự phát triển đột phá cho giáo dục đào tạo. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Nghị quyết đã lập tức nhận được sự quan tâm và đồng thuận lớn của người dân.

Phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus đã có trao đổi với bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách khóa XV Thành phố Hải Phòng, Ủy viên Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội về vấn đề này.

Đặt giáo dục vào vị trí “quốc sách hàng đầu”

- Thưa bà, bà đánh giá như thế nào về ý nghĩa của Nghị quyết 71-NQ/TW vừa được Bộ Chính trị ban hành về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đối với sự phát triển của giáo dục Việt Nam nói riêng và sự phát triển của đất nước nói chung trong bối cảnh cả nước đang tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị là một dấu mốc đặc biệt quan trọng, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng ta đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, với khát vọng vươn mình mạnh mẽ của dân tộc, Nghị quyết này đặt giáo dục vào vị trí “quốc sách hàng đầu,” coi đây là một trong những động lực then chốt để phát triển nhanh và bền vững.

Ý nghĩa lớn nhất của Nghị quyết 71-NQ/TW chính là khẳng định vai trò quyết định của giáo dục trong việc hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo nền tảng tri thức, kỹ năng và phẩm chất để Việt Nam hiện thực hóa khát vọng phát triển, sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

- Nghị quyết 71 được xác định nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn và tạo đột phát trong phát triển giáo dục đào tạo. Vậy theo bà, đâu là những điểm nghẽn của giáo dục Việt Nam hiện nay và những điểm nghẽn đó đã được giải quyết như thế nào trong Nghị quyết 71?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Giáo dục Việt Nam những năm qua đạt được nhiều thành tựu, song cũng còn tồn tại không ít điểm nghẽn.

Đại biểu Quốc hội Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Thứ nhất là tình trạng chênh lệch về chất lượng giáo dục giữa các vùng miền. Thứ hai là chương trình, sách giáo khoa còn nặng tính hàn lâm, thiếu sự gắn kết với thực tiễn. Thứ ba là chế độ, chính sách cho giáo viên còn nhiều bất cập, chưa khuyến khích được sự cống hiến lâu dài. Thứ tư là đầu tư cho cơ sở vật chất, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vẫn còn hạn chế.

Nghị quyết 71-NQ/TW đưa ra những giải pháp căn cơ để tháo gỡ các điểm nghẽn này, như: Thực hiện đồng bộ chủ trương miễn học phí, dạy học 2 buổi/ngày; ưu tiên đầu tư trường nội trú, bán trú cho vùng biên giới, vùng khó khăn; đổi mới căn bản chương trình, sách giáo khoa, bảo đảm tính hiện đại, khoa học và phù hợp thực tiễn.

Đây là những quyết sách mạnh mẽ, kịp thời, nhằm mở thông “điểm nghẽn” và tạo điều kiện để giáo dục bứt phá.

- Theo bà, những điểm đột phá trong Nghị quyết 71-NQ/TW là gì? Những điểm đột phá đó sẽ tác động như thế nào đến sự phát triển của giáo dục Việt Nam?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Nghị quyết 71-NQ/TW chứa đựng nhiều nội dung có tính đột phá. Tôi xin nhấn mạnh ba điểm:

Một là giáo dục được đặt trong tổng thể chiến lược phát triển đất nước, gắn trực tiếp với yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Hai là việc thống nhất một bộ sách giáo khoa toàn quốc, đồng thời mở ra cơ chế để địa phương bổ sung nội dung đặc thù, vừa bảo đảm sự thống nhất, vừa tạo tính linh hoạt.

Ba là ưu tiên những chính sách chưa từng có như miễn học phí phổ thông, dạy học 2 buổi/ngày, xây dựng hệ thống trường học chất lượng cao ở vùng biên giới, hải đảo.

Nghị quyết 71 đã đặt giáo dục vào vị trí "quốc sách hàng đầu". (Ảnh: TTXVN)

Những đột phá này sẽ tạo ra sự thay đổi mang tính nền tảng, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, đồng thời nâng cao đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo, giúp thế hệ trẻ Việt Nam có hành trang vững chắc để bước vào kỷ nguyên mới.

Sách giáo khoa sẽ phù hợp hơn với thực tiễn

- Theo bà, đâu là những khó khăn khi triển khai Nghị quyết 71-NQ/TW và làm thế nào để có thể hiện thực hóa Nghị quyết, đưa giáo dục Việt Nam phát triển?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Khó khăn lớn nhất chính là nguồn lực. Làm thế nào để bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên đủ năng lực đáp ứng yêu cầu rất cao mà Nghị quyết 71-NQ/TW đặt ra. Bên cạnh đó, tâm lý xã hội, sự thích ứng của phụ huynh, học sinh, giáo viên với những thay đổi cũng là một thách thức không nhỏ.

Để hiện thực hóa Nghị quyết, theo tôi cần 3 giải pháp trọng tâm:

Thứ nhất, phải có kế hoạch huy động và phân bổ nguồn lực tài chính hợp lý, bảo đảm hiệu quả và tránh dàn trải.

Thứ hai là cần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cải thiện chính sách tiền lương, đãi ngộ để họ yên tâm công tác và cống hiến.

Thứ ba là tăng cường sự giám sát, phản biện xã hội, bảo đảm mọi chủ trương, chính sách được thực hiện minh bạch, đồng bộ, có hiệu quả thực chất.

- Một trong những điểm đang được quan tâm là Nghị quyết 71-NQ/TW quy định 'bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc.' Điều này liệu có đồng nghĩa với việc phá sản chủ trương 1 chương trình, nhiều sách giáo khoa đã được triển khai các năm qua?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Tôi cho rằng không nên hiểu việc thống nhất một bộ sách giáo khoa là sự “phá sản” của chủ trương trước đây. Thực tế, sau một thời gian triển khai “một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa,” chúng ta đã có những trải nghiệm và rút ra nhiều bài học quý báu. Tuy nhiên, mô hình này cũng bộc lộ bất cập, nhất là sự chênh lệch, thiếu thống nhất trong thực tiễn giảng dạy.

Nghị quyết 71-NQ/TW đưa ra giải pháp “một bộ sách thống nhất toàn quốc” chính là nhằm khắc phục tình trạng đó, đồng thời vẫn bảo đảm sự linh hoạt thông qua các phần mở để địa phương, nhà trường bổ sung nội dung phù hợp. Nói cách khác, đây không phải là sự phủ định, mà là sự kế thừa và điều chỉnh, để mô hình sách giáo khoa phù hợp hơn với thực tiễn và yêu cầu phát triển hiện nay.

Các học sinh lớp 6 của Trường THCS Hoàng Mai (Hà Nội) háo hức trong ngày đầu tới trường. (Ảnh: Thu Trang/Vietnam+)

- Trong thời gian qua, dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Đảng và Nhà nước đã có rất nhiều chính sách được đánh giá là “chưa từng có” cho giáo dục. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh giáo dục “chưa bao giờ được quan tâm như bây giờ” đồng thời khẳng định nếu ngành giáo dục không tận dụng cơ hội để phát triển thì “có lỗi rất lớn.” Theo bà, ngành giáo dục cần làm gì để tận dụng cơ hội này?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Tôi hoàn toàn đồng tình với nhận định của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn. Quả thật, chưa bao giờ giáo dục nhận được sự quan tâm toàn diện, mạnh mẽ như hiện nay. Đây là cơ hội lịch sử để giáo dục Việt Nam bứt phá. Nếu không tận dụng, đúng như Bộ trưởng nói, chúng ta sẽ có lỗi với đất nước, với thế hệ trẻ.

Vậy ngành giáo dục cần làm gì? Theo tôi, cần tập trung vào ba chữ “chất lượng”: Chất lượng chương trình và sách giáo khoa, bảo đảm khoa học, hiện đại, gắn với thực tiễn; chất lượng đội ngũ giáo viên, để họ thực sự trở thành “linh hồn” của đổi mới; chất lượng quản trị giáo dục, nghĩa là phải minh bạch, hiệu quả, chống bệnh thành tích, và đặc biệt là lấy học sinh làm trung tâm.

Khi ba yếu tố chất lượng này được bảo đảm, chúng ta sẽ tận dụng được thời cơ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân đang tạo điều kiện, đưa nền giáo dục Việt Nam tiến lên một tầm cao mới.

- Xin trân trọng cảm ơn bà!./.

(Vietnam+)