Nghịch lý nước sạch ở huyện nông thôn mới

Trạm cấp nước “chui” cho hơn 800 hộ dân tại xã Yên Dương. Ảnh: Nguyễn Chung.

Suốt 3 năm dùng nước sạch “chui”

Theo tìm hiểu của phóng viên, được biết: Từ trước năm 2018, người dân xã Hà Yên (sau sáp nhập với xã Hà Dương thành xã Yên Dương), huyện Hà Trung sử dụng nguồn nước sinh hoạt hầu hết là từ công trình cấp nước nhỏ lẻ (giếng đào, nước mưa, một số hộ sử dụng nguồn nước bơm từ kênh T3), qua bể lọc nước thô sơ của hộ gia đình. Các nguồn nước này thường bị cạn kiệt trong mùa khô, dẫn đến thiếu nước sinh hoạt.

Từ nhu cầu thực tế, tháng 10/2019, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Liên hợp trạm xử lý nước sạch Hà Yên tại xã Hà Yên với quy mô 2 trạm cấp nước với tổng công suất là 1.200m3/ngày đêm, phạm vi cấp nước là xã Hà Tân và xã Hà Giang với tổng vốn đầu tư 47,5 tỷ đồng. Tiến độ thực hiện dự án: Khởi công xây dựng: Quý II/2020; hoàn thành, đưa dự án vào hoạt động: Quý I/2021, do Công ty TNHH TMDV xây dựng môi trường nước sạch Hà Trung (Công ty nước sạch Hà Trung) làm chủ đầu tư và được xây dựng hệ thống trạm xử lý nước sạch thử nghiệm tại lô đất của hộ gia đình ông Đặng Văn Vinh và gia đình ông Mai Ngọc Quế tại xã Hà Yên.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng nên việc xây dựng các trạm cấp nước mới chưa thực hiện được. Đến tháng 3/2021, Công ty đã xây dựng 1 công trình tại xã Hà Giang khi chưa được cấp có thẩm quyền chấp thuận (đến tháng 12/2021 công trình cơ bản hoàn thành). Còn 2 khu đất thuộc dự án Liên hợp trạm xử lý nước sạch Hà Yên, tại xã Hà Yên, huyện Hà Trung chưa thực hiện.

Đến ngày 3/12/2021, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành Quyết định về việc hủy bỏ quyết định ngày 11/10/2019 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc chấp thuận chủ trương đầu tư dự án Liên hợp trạm xử lý nước sạch Hà Yên, tại xã Hà Yên, huyện Hà Trung do Công ty nước sạch Hà Trung đã thiếu trung thực trong việc trình hồ sơ, thủ tục đầu tư.

Theo quy định, Công ty nước sạch Hà Trung chưa có đủ điều kiện để cung cấp nước cho người dân nhưng đến thời điểm hiện tại, công trình trạm xử lý nước sạch thí điểm xã Hà Yên vẫn đang cấp nước cho 810 hộ dân tại 3 xã: Hà Tân, Hà Giang và Yên Dương. Bên cạnh đó, mặc dù được xác định là dự án nước sạch không phép, nhưng vào năm 2023, trạm xử lý nước sạch Hà Yên vẫn được nội kiểm, ngoại kiểm bởi Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa, các mẫu đều đạt quy chuẩn. Theo kết quả phân tích chất lượng nước tháng 5/2024, chất lượng nước của Trạm xử lý nước sạch Hà Yên đạt quy chuẩn. Đồng thời, UBND huyện Hà Trung cũng lấy đây là căn cứ đạt tiêu chí sử dụng nước sạch tập trung tại nông thôn để Chính phủ xét và công nhận là huyện nông thôn mới trong năm 2023.

Ông Phùng Văn C. - trú ở thôn Yên Xá (xã Hà Dương), một trong những hộ dân đang sử dụng nước sạch của Công ty nước sạch Hà Trung lo lắng cho biết: Nguồn nước sinh hoạt trước đây gia đình ông và các hộ dân khác trong thôn bị ô nhiễm nặng nên đã quyết định lắp đặt đường nước sạch về dùng. Khi thấy chính quyền địa phương báo là Công ty nước sạch Hà Trung chưa đủ điều kiện để cung cấp nước cho dân, đề nghị người dân tạm dừng sử dụng, khiến ông và nhiều hộ khác hết sức băn khoăn. “Hóa ra lâu nay chúng tôi phải mua nước sạch “chui” à? Nếu không tiếp tục được dùng nước sạch từ công ty chúng tôi buộc phải quay lại dùng nước giếng khơi không đảm bảo cho sức khỏe. Vậy ai sẽ chịu trách nhiệm? Chưa kể đến việc, nếu cắt nước sạch của bà con thì huyện có còn là huyện đạt chuẩn nông thôn mới?”- ông C. đặt câu hỏi.

Chờ hướng dẫn lại thủ tục đầu tư

Nói về thực tế sử dụng nước sạch của người dân địa phương, ông Phạm Văn Cường - Chủ tịch UBND xã Yên Dương cho biết: “Theo quy hoạch sẽ xây dựng xã Yên Dương lên đô thị, vấn đề nước sạch của người dân là bức thiết và chính đáng. Nguồn nước mặt từ giếng khơi, máy khoan đang bị ô nhiễm, sử dụng lâu sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân. Địa phương và nhân dân mong muốn các cấp vào cuộc tháo gỡ, để nhà đầu tư tiếp tục dự án hoặc thanh lý tài sản công ty đã đầu tư để đơn vị khác vào cung ứng nước sạch cho người dân”.

Đem những vấn đề nêu trên đến UBND huyện Hà Trung để tìm hiểu, chúng tôi cũng được ông Nguyễn Văn Thịnh - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND huyện Hà Trung cho biết: “Nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân là có thật và chính đáng. Việc nhà máy nước của Công ty nước sạch Hà Trung đang triển khai thực hiện dự án bị dừng hoạt động là vấn đề pháp lý cần thời gian để giải quyết, tháo gỡ. Công ty vẫn đang bán nước cho nhiều hộ dân trên địa bàn là sai. Sắp tới chúng tôi sẽ có chỉ đạo để cùng với địa phương vào cuộc quyết liệt hơn”.

Trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, ông Nguyễn Xuân Dũng - Phó Chủ tịch UBND huyện Hà Trung cũng bày tỏ: “Việc Công ty nước sạch Hà Trung vẫn cấp nước sau khi có chỉ đạo của UBND tỉnh là sai. Tuy nhiên, nếu Công ty nước sạch Hà Trung dừng cấp nước thì hàng trăm hộ dân sẽ không có nước sạch để sinh hoạt, ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế - xã hội của địa phương. Giải pháp duy nhất hiện nay là chúng tôi đang đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa hướng dẫn Công ty và địa phương sớm hoàn thiện các thủ tục pháp lý theo quy định và tái đầu tư, trở lại hoạt động”.

Nguyễn Chung