Người chăn nuôi gia cầm: Cần lựa chọn thông minh để giảm rủi ro

Phóng viên: Trước hết, ông cho biết nguyên nhân cụ thể khiến giá gà thịt giảm sâu và kéo dài trong thời gian qua?

Ông Lê Tân Phong: Ở tầm vĩ mô, đất nước chúng ta đang trong quá trình hội nhập sâu rộng và tham gia các chuỗi giá trị toàn cầu nên các mặt hàng nông sản có nhiều cơ hội và thách thức. Trong đó, ngành sản xuất gia cầm gặp nhiều bất lợi hơn thuận lợi vì công nghệ chăn nuôi của chúng ta lạc hậu so với mặt bằng chung của thế giới. Chúng ta còn bị động đối với dịch vụ phụ trợ cho ngành chăn nuôi gia cầm, đặc biệt là việc sản xuất và cung ứng thức ăn chăn nuôi. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá 80% nguyên liệu phục vụ sản xuất thức ăn chăn nuôi đều nhập khẩu đã tác động lớn đến ngành chăn nuôi.

Ngoài ra, quy mô chăn nuôi của chúng ta còn nhỏ, thậm chí rất nhỏ dẫn đến chi phí nhân công cao, đội giá thành sản phẩm. Việc quản lý chất lượng, vệ sinh môi trường, chăn nuôi sinh học, an toàn thực phẩm cũng chưa đáp ứng được yêu cầu mặt bằng chung của thị trường quốc tế… khiến sức cạnh tranh của ngành hàng gia cầm Việt Nam còn nhiều hạn chế khi tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Về yếu tố nội lực, ngành chăn nuôi gia cầm trong nước chủ yếu sản xuất và cung ứng thịt tươi, ít chế biến nên không điều tiết được nguồn cung khi có biến động thị trường. Trong chăn nuôi, khi đến tuổi xuất chuồng mà không được thì chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm tăng, trong khi giá bán lại giảm thì thiệt hại cho người chăn nuôi càng lớn. Nếu chúng ta có nền chăn nuôi đảm bảo toàn diện thì khi gặp biến động của thị trường vẫn có thể chủ động điều tiết, giảm thiểu rủi ro, thiệt hại cho ngành hàng.

Người chăn nuôi của chúng ta vừa thiếu thông tin, kiến thức, vừa không có năng lực dự báo thị trường. Việc sản xuất theo xu hướng, trào lưu của thị trường là một trong những nguyên nhân khiến việc sản xuất đã khó khăn càng có khăn hơn. Chưa kể thời gian vừa qua dịch bệnh trên đàn gia cầm diễn biến phức tạp dẫn đến xuất khẩu thịt gia cầm tươi bị siết chặt, các nhà chăn nuôi gia cầm buộc phải tiêu thụ nội địa dẫn đến cung vượt cầu, giá gà thịt trong nước và trên địa bàn tỉnh giảm sâu và kéo dài.

Phóng viên: Việc giá gà thịt giảm sâu đã tác động như thế nào đến ngành chăn nuôi gia cầm của tỉnh nói chung và các hộ chăn nuôi gà thịt nói riêng?

Ông Lê Tân Phong: Hiện, sản xuất gia cầm đóng góp tỷ trọng tương đối lớn trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Trong lĩnh vực chăn nuôi, sản xuất gia cầm là 1 trong 2 ngành phổ biến, có sản lượng cao, chiếm tỷ lệ lớn trong tổng sản phẩm của ngành chăn nuôi. Khi giá gia cầm giảm sâu và kéo dài đã tác động rất lớn đến lĩnh vực chăn nuôi gia cầm và sự tăng trưởng của ngành nông nghiệp. Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp và hộ chăn nuôi, khi giá gia cầm thịt giảm sâu, họ là đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp, thiệt hại nặng nề nhất. Bởi khi phát triển một mô hình chăn nuôi theo hướng trang trại, gia trại, họ phải đầu tư rất nhiều cơ sở vật chất, khoa học - công nghệ và tổ chức sản xuất. Chưa kể nhiều hộ sử dụng vốn vay, nhân công đi thuê, thiếu sự liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị.

Theo tính toán sơ bộ của ngành nông nghiệp và khảo sát thực tế một số cơ sở chăn nuôi trên địa bàn tỉnh, điểm hòa vốn đối với nuôi gà ri khoảng 65 - 70 nghìn đồng/kg; gà lông màu (gà mía, gà Hồ, gà Minh Dư…) khoảng 50 - 55 nghìn đồng/kg; gà lông trắng khoảng 33 - 38 nghìn đồng/kg… tùy vào phương thức chăn nuôi và loại thức ăn sử dụng của các mô hình. Như vậy, khi giá gà giảm sâu nhất thời gian qua, các doanh nghiệp, hộ chăn nuôi có thể phải chịu lỗ khoảng 10 nghìn đồng/kg gà xuất chuồng. Tuy nhiên, qua theo dõi, tình hình giá gà thịt trên địa bàn tỉnh Lào Cai đang có dấu hiệu phục hồi.

Phóng viên: Rõ ràng đối với sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là chăn nuôi gia cầm phải chịu nhiều rủi ro và “tổn thương” lớn trước những biến động của thị trường. Dưới góc độ của nhà quản lý, chúng ta cần có những giải pháp như thế nào để giải quyết vấn đề này?

Ông Lê Tân Phong: Chúng tôi thấy vấn đề cần quan tâm nhất là sự tham gia của Nhà nước vào việc kiểm soát, điều tiết thị trường. Chúng ta sẵn sàng hội nhập sâu rộng nhưng cũng cần có sự chuẩn bị, phòng vệ để hạn chế rủi ro, thích ứng tốt để giảm thiệt hại cho người chăn nuôi. Một địa phương không thể can thiệp, điều tiết thị trường được.

Hiện tại, việc thông tin, khuyến cáo về thị trường của chúng ta còn nhiều hạn chế. Chúng ta chưa có trung tâm tham gia dự báo thị trường; chưa có đơn vị chính thống cung cấp, tư vấn, hỗ trợ các thành phần kinh tế về giá các ngành hàng tham gia thị trường quốc tế, từ các ngành hàng có quy mô rất lớn đến các ngành hàng nhỏ. Vì vậy, cần có giải pháp cụ thể để làm tốt công tác dự báo, khuyến cáo để các thành phần kinh tế đưa ra quyết định đúng, giảm thiểu rủi ro.

Thời gian qua, tỉnh đã thiết lập các kênh chia sẻ, nắm thông tin thị trường, nguồn cung các ngành hàng trong nước đối với các mặt hàng có liên quan đến tỉnh để hỗ trợ đánh giá, định hướng nông dân sản xuất. Tuy nhiên, như đã đề cập, ngành hàng gia cầm chủ yếu sản xuất và cung ứng thịt tươi, dịch bệnh ảnh hưởng đến xuất khẩu khiến công tác điều tiết gặp nhiều khó khăn, dẫn đến cung vượt cầu làm giá gà thịt giảm sâu và kéo dài.

Xa hơn, tỉnh cũng đang đẩy mạnh thu hút đầu tư vào lĩnh vực chế biến các sản phẩm từ thịt nói chung và chế biến thịt gia cầm nói riêng. Hiện, tỉnh dành rất nhiều quỹ đất và các chính sách ưu đãi để mời gọi các nhà đầu tư tham gia khảo sát đầu tư nhà máy chế biến thịt.

Cuối cùng, chúng tôi khuyến cáo trong thời điểm hiện nay nông dân nên giảm tái đàn nhưng vẫn phải duy trì sản xuất ở quy mô vừa phải để đảm bảo chi phí khấu hao chuồng trại, thiết bị chăn nuôi, tránh tình trạng bỏ trống chuồng.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!

Vũ Thanh Nam - Đức Phương