Người Chứt thử nghiệm ươm 'vàng xanh' của núi rừng

Gia đình ông Hồ Việt (bản Rào Tre, xã Phúc Trạch) là một trong những hộ tiên phong ở bản gieo xuống nương đồi những bầu trầm hương đầu tiên. Từ chỗ chỉ quen tay trồng ngô, trồng sắn, nay ông mạnh dạn thử sức với gần 200 bầu trầm, loài cây được ví như “vàng xanh” của núi rừng.

Ông Hồ Việt chia sẻ: “Ngày trước quanh năm chỉ biết phát rẫy trồng ngô, trồng sắn, thu hoạch chẳng được bao nhiêu, đời sống khó khăn lắm. Giờ có bộ đội hướng dẫn, cấp giống nên tôi cũng mạnh dạn thử trồng. Cây trầm hương thì chưa biết bao lâu mới cho thu hoạch, nhưng nhìn cây xanh lên từng ngày, bà con ai nấy đều rất phấn khởi”.

Gia đình ông Hồ Việt là một trong những hộ dân đầu tiên ở bản Rào Tre mạnh dạn thử nghiệm trồng cây gió trầm.

Không chỉ riêng gia đình ông Việt, đến nay đã có gần 10 hộ dân trong bản nối gót gieo trầm, còn các hộ dân khác cũng đang đăng ký nhận giống. Những bầu cây non bắt đầu bén rễ, mở ra hướng sinh kế mới cho đồng bào Chứt.

Để giúp bà con yên tâm, các chiến sĩ Bộ đội Biên phòng Đồn Bản Giàng đã dựng một vườn ươm khoảng 1.000 cây gió trầm ngay trong khuôn viên đồn. Số cây giống này được cấp miễn phí cho người dân. Không dừng lại ở việc phát giống, lực lượng biên phòng còn tổ chức tập huấn kỹ thuật bài bản từ cách đào hố, bón phân, che nắng che mưa cho đến biện pháp phòng trừ sâu bệnh… Đồng thời khuyến khích các hộ dân trồng xen canh sắn, đậu, những cây ngắn ngày giúp tăng thu nhập trước mắt, giảm áp lực trong thời gian chờ trầm trưởng thành.

Các chiến sĩ Bộ đội Biên phòng Đồn Bản Giàng đã ươm khoảng 1.000 cây trầm hương để cấp miễn phí cho bà con.

Thiếu tá Đoàn Văn Tiệp (Tổ công tác Rào Tre, Đồn Biên phòng Bản Giàng) là người tiên phong, bỏ hàng chục triệu đồng tiền túi mua hạt giống, ươm cây để bà con có giống cây trồng.

“Cây trầm hương phù hợp với khí hậu, đất đai nơi đây. Nếu chăm sóc tốt, từ 8-10 năm sau bà con có thể khai thác, giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần so với sắn, ngô. Chúng tôi mong bà con xem đây là hướng đi lâu dài, chứ không chỉ là thử nghiệm” - Thiếu tá Đoàn Văn Tiệp cho biết

Không dừng lại ở việc phát giống, Bộ đội Biên phòng còn tổ chức tập huấn kỹ thuật bài bản: từ cách đào hố, bón phân, che nắng che mưa cho đến biện pháp phòng trừ sâu bệnh…

Việc đưa cây trầm hương vào sản xuất không chỉ giúp cải thiện kinh tế mà còn dần thay đổi tập quán canh tác, giúp người Chứt gắn bó với nương rẫy thay vì du canh, du cư như trước. Bà Hồ Thị Lĩnh (Bản Rào Tre, xã Phúc Trạch) cho biết: “Mình trồng trầm hương không chỉ để mong vài năm nữa có thu nhập, mà còn nghĩ đến con cháu sau này. Có bộ đội giúp đỡ, bà con cố gắng giữ gìn, chăm sóc để cây sống khỏe, cuộc sống sẽ không còn vất vả nữa”.

Theo Trung tá Nguyễn Hà Giang - Đồn trưởng Đồn Biên phòng Bản Giàng (Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Tĩnh), ngoài nhiệm vụ bảo vệ biên giới, tổ công tác Rào Tre với 6 cán bộ, chiến sĩ còn đồng hành cùng bà con xóa bỏ hủ tục, hướng dẫn sản xuất hiệu quả. “Mô hình trồng trầm hương bước đầu chứng minh hiệu quả, mở ra triển vọng thoát nghèo bền vững cho người dân. Song song với trầm hương, Bộ đội Biên phòng còn phối hợp chính quyền địa phương phát triển mô hình trồng lúa nước, ngô, sắn, chăn nuôi gia súc, gia cầm, tạo sinh kế đa dạng, bền vững”.

Mô hình trồng trầm hương đang mở ra triển vọng thoát nghèo bền vững cho bà con dân tộc Chứt.

Theo các chuyên gia nông lâm nghiệp, cây trầm hương ít sâu bệnh, dễ chăm sóc, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng vùng núi Hà Tĩnh. Sau 8–10 năm, trầm có thể cho khai thác, mang lại giá trị kinh tế hàng trăm triệu đồng mỗi hộ nếu được đầu tư, chăm sóc bài bản. Với bà con Rào Tre, những bầu trầm non hôm nay không chỉ là cây trồng mới mà còn là kỳ vọng về một sinh kế bền vững. Đây cũng là hướng đi đang được chính quyền địa phương quan tâm, trở thành mô hình sinh kế giúp nâng cao thu nhập và ổn định cuộc sống cho đồng bào Chứt.

Từ những mái nhà đơn sơ nép mình bên triền núi đến những công trình mới mọc lên, diện mạo bản làng Chứt đang từng ngày đổi thay.

Ông Lê Nguyễn Kiên Cường - Phó Chủ tịch UBND xã Phúc Trạch cho biết: “Sau khi Bộ đội Biên phòng giúp bà con dân tộc Chứt trồng thử nghiệm cây trầm hương, chính quyền xã cũng đã phối hợp để tập huấn và hướng dẫn các kỹ thuật trồng cây cho bà con. Về lâu dài, xã sẽ có phương án hỗ trợ giống, tập huấn kỹ thuật, đồng thời kết nối với doanh nghiệp để tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm, giúp đồng bào Chứt thực sự thoát nghèo bền vững”.

Ngân Giang - Hà Phương