Người giữ hồn mây tre Việt

Làng nghề mây tre đan Phú Vinh, xã Phú Nghĩa là cái nôi của nghệ thuật thủ công truyền thống hơn 400 năm tuổi. Nơi đây, những đôi bàn tay khéo léo đã thổi hồn vào tre, trúc để tạo nên những tác phẩm tinh xảo, mang đậm bản sắc Việt. Trong số những người giữ lửa nghề có Nghệ nhân Nhân dân Nguyễn Văn Tĩnh – người vừa được vinh danh Công dân Thủ đô ưu tú năm 2025.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống mây tre đan, Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh đã sớm quen với hương tre, sắc mây từ thuở còn thơ. Cha ông, một Nghệ nhân nổi tiếng của làng Phú Vinh, đã là người đầu tiên đưa yếu tố mỹ thuật vào sản phẩm thủ công, khơi dậy trong ông niềm đam mê sáng tạo và tình yêu sâu sắc với nghề truyền thống của quê hương.

Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh chia sẻ: "Trong những năm làm nghề, tôi luôn cố gắng học hỏi, tích lũy kinh nghiệm từ chính bản thân mình và từ những người xung quanh. Tôi mong muốn học được nhiều nhất có thể các kỹ năng, bí quyết của cha ông, kinh nghiệm của những người thợ giỏi trong làng để ngày càng hoàn thiện tay nghề của mình".

Hơn nửa thế kỷ gắn bó với sợi mây, nan tre, nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh vẫn miệt mài sáng tạo, không ngừng đổi mới kiểu dáng và kỹ thuật để sản phẩm vừa mang tính ứng dụng cao, vừa giữ được hồn cốt văn hóa Việt. Từ những vật dụng giản dị như giỏ, bình hoa, đèn trang trí, đến những bộ bàn ghế, đèn trần tinh xảo, tất cả đều mang đậm dấu ấn của bàn tay tài hoa và tư duy nghệ thuật của người nghệ nhân Hà Nội.

"Khi đất nước mở cửa, quá trình hội nhập đã mang lại rất nhiều giá trị và cơ hội mới. Chính vì vậy, chúng tôi nhận thấy cần phải không ngừng học hỏi, thay đổi và sáng tạo, liên tục cho ra đời những sản phẩm mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng", Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh cho biết.

Không chỉ say mê sáng tạo, Nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh còn dành nhiều tâm huyết truyền nghề cho thế hệ kế cận. Ngay từ nhỏ, hai người con trai đã được ông hướng dẫn từng đường đan, nếp gấp. Giờ đây, họ đã trở thành những nghệ nhân cùng ông tiếp nối và phát triển nghề truyền thống. Những buổi truyền dạy không chỉ gìn giữ kỹ thuật, mà còn lan tỏa tình yêu nghề đến cộng đồng. Với ông, mỗi buổi truyền dạy không chỉ là lúc trao lại kỹ thuật mà còn là cách gửi gắm tình yêu, niềm tự hào và ý thức giữ nghề cho cộng đồng.

Bà Trần Thị Xinh,làng nghề mây tre đan Phú Vinh, xã Phú Nghĩa, cho biết: "Tôi làm việc ở đây cũng được khoảng 10 năm rồi. Trong thời gian đó, tôi được nghệ nhân Tĩnh tận tình chỉ dạy, hướng dẫn rất nhiều, vì vậy các sản phẩm làm ra ở đây đều rất đẹp và tinh xảo".

Nghệ nhân ưu tú Trần Phương Quang, làng nghề mây tre đan Phú Vinh, xã Phú Nghĩa, cho biết thêm: "Ngay từ nhỏ, tôi đã được tiếp xúc với những sản phẩm do chính bố tôi làm ra, những sản phẩm rất độc đáo và tinh tế. Chính những tác phẩm đó đã trở thành nguồn cảm hứng để tôi tiếp tục gắn bó, gìn giữ và phát huy nghề truyền thống, đặc biệt là các lối đan cổ truyền của làng mà bố tôi đã truyền dạy".

Nhờ sự đổi mới sáng tạo và tâm huyết của nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh, nghề mây tre đan ở Phú Vinh không chỉ được bảo tồn mà còn phát triển mạnh mẽ. Từ một nghề truyền thống, ông đã biến nó thành hướng đi bền vững, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương và khẳng định thương hiệu thủ công mỹ nghệ Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Bà Trần Thị Thu Hằng, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Nghĩa, thành phố Hà Nội, chia sẻ: "Đối với việc quan tâm và phát triển làng nghề, lãnh đạo xã Phú Nghĩa luôn dành sự chú trọng đặc biệt, tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở hạ tầng cũng như các yếu tố cần thiết để các nghệ nhân có thể lưu giữ và truyền nghề cho thế hệ sau. Đồng thời, xã cũng hỗ trợ xây dựng các sản phẩm OCOP, góp phần khẳng định thương hiệu, quảng bá sản phẩm trên các nền tảng thông tin và mở rộng thị trường ra thế giới".

Với những đóng góp trong việc gìn giữ và phát triển nghề mây tre đan, nghệ nhân Nguyễn Văn Tĩnh đã được vinh danh Công dân Thủ đô ưu tú năm 2025. Danh hiệu này không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng, mà còn thể hiện sự trân trọng của thành phố Hà Nội với những người gìn giữ hồn cốt văn hóa truyền thống, để từ sợi mây, nan tre, tinh hoa dân tộc được nối dài qua nhiều thế hệ.

Nguyễn Tuyền