Người Mảng giữ gìn bản sắc văn hóa

Với dân số khoảng 4.650 người, người Mảng sinh sống chủ yếu trên những triền núi cao ven sông Đà và sông Nậm Na thuộc các xã Nậm Hàng, Mường Tè, Sìn Hồ, Pa Tần (Lai Châu). Những năm gần đây, đồng bào dân tộc Mảng đã được hưởng các chế độ chính sách ưu tiên, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng và nhà nước; trong đó có các dự án về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch; từ nguồn hỗ trợ đó, cộng đồng đã chủ động gìn giữ những điệu múa, câu dân ca, biến sinh hoạt văn nghệ trở thành cách bảo tồn bản sắc văn hóa trong đời sống thường ngày.

Nghệ nhân Lò Thị Chướng hướng dẫn Đội văn nghệ bản Nậm Sảo 1 tập luyện điệu múa truyền thống. Nguồn: vietnam.vn

Đáng chú ý là mô hình Đội văn nghệ bản Nậm Sảo 1, xã Pa Tần, với 15 thành viên, được dẫn dắt bởi nghệ nhân Lò Thị Chướng; sau các buổi đi nương rẫy, các thành viên lại hăng say tập luyện, tích cực tham gia biểu diễn trong các dịp lễ hội, ngày hội giao lưu văn hóa, thể thao truyền thống của địa phương. Ngày xưa, thường là nam và nữ hát đối đáp với nhau, giờ không còn nam biết hát nên các thành viên nữ hát với nhau, nhưng mọi người vẫn cảm thấy vui.

Chị Lùng Thị Lan, thành viên Đội văn nghệ bản Nậm Sảo 1 cho biết: “Trước đây, cuộc sống vất vả nên chỉ lo cơm ăn áo mặc; bây giờ, bản làng đã thay đổi, địa phương thành lập đội văn nghệ, chúng tôi mới biết dân tộc Mảng có nhiều bài hát, điệu múa hay và ý nghĩa; mỗi lần đi biểu diễn, giao lưu, chúng tôi cảm thấy tự hào hơn về truyền thống dân tộc mình”.

Ngoài đội văn nghệ, người Mảng còn quan tâm mở và duy trì các lớp truyền dạy văn hóa, các mô hình khởi nghiệp từ sản phẩm thổ cẩm, đan lát truyền thống gắn với phát triển du lịch... Mỗi lớp học có khoảng 30 học viên và chủ yếu do các nghệ nhân trong các bản làng người Mảng, người Cống giảng dạy. Riêng lớp học tiếng dân tộc thường có thêm cán bộ Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam tham dự.

Nghệ nhân Lò Thị Chướng cho biết, bà luôn đau đáu với việc gìn giữ văn hóa dân tộc Mảng; lo lắng những giá trị truyền thống bị lãng quên, mai một, bà dành nhiều thời gian, tâm huyết sưu tầm các loại nhạc cụ, ghi chép lại những bài hát, điệu múa, nghi thức trong Lễ hội mừng lúa mới. Khi được giao trọng trách giảng dạy các lớp học về nghệ thuật trình diễn dân gian và nghề làm trang phục truyền thống, bằng kinh nghiệm và vốn kiến thức, bà tận tâm truyền dạy các kỹ năng, đồng thời gửi gắm tình yêu, niềm tự hào về bản sắc văn hóa tới các học viên trẻ.

Đồng bào Mảng tích cực lưu giữ và phát triển những giá trị văn hóa độc đáo. Nguồn: thethaovanhoa.vn

Trong xu thế hội nhập, văn hóa người Mảng đối diện với nhiều thách thức. Nhiều phong tục, tập quán đang bị mai một. Tuy nhiên, được sự hỗ trợ từ chính quyền và các chương trình bảo tồn văn hóa, người Mảng đang nỗ lực gìn giữ và phát huy bản sắc. Lễ hội Tết cầu mùa được của người Mảng khôi phục năm 2023 là một minh chứng tiêu biểu, tạo cơ hội cho thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về văn hóa dân tộc.

Từ năm 2024 đến tháng 6/2025, cộng đồng người Mảng Lai Châu đã có thêm nhiều đội văn nghệ được thành lập, hàng chục lớp học được địa phương tổ chức như: truyền dạy nghệ thuật trình diễn dân gian truyền thống; dạy tiếng dân tộc theo hình thức truyền khẩu; dạy nghề làm trang phục truyền thống; truyền dạy và sản xuất nghề truyền thống...

Với tình yêu quê hương, niềm tự hào về văn hóa, truyền thống của dân tộc và đặc biệt là sự hỗ trợ của nhà nước, người Mảng đang không chỉ bảo tồn văn hóa của dân tộc mình mà còn xây dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn, góp phần làm giàu thêm bức tranh văn hóa Việt Nam.

(Vụ Pháp chế - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp thực hiện)

Hồng Hà