Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quyết định cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm

Kết quả biểu quyết thông qua Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Ảnh: Đ. KHOA

Bảo đảm việc thu giữ tài sản bảo đảm thực hiện theo trình tự, thủ tục chặt chẽ

Trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các TCTD, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc phân cấp thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có TSBĐ từ Thủ tướng Chính phủ sang NHNN. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt trên cơ sở ý kiến của cấp có thẩm quyền, bảo đảm phù hợp với thực tiễn và cơ chế điều hành chính sách tiền tệ.

Về nội dung này, Chính phủ đã đề xuất điều chỉnh lời văn của Dự thảo Luật nhằm đảm bảo việc cho vay đặc biệt của NHNN chỉ được thực hiện khi TCTD rơi vào tình trạng rất khó khăn về thanh khoản hoặc để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc với mục tiêu bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền, bảo đảm an toàn của hệ thống TCTD.

Cụ thể, Dự thảo Luật quy định: "Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 192 của Luật này. Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là 0%/năm".

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng yêu cầu, rà soát kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa các quy định liên quan đến điều kiện để có quyền thu giữ TSBĐ của khoản nợ xấu; làm rõ vai trò, trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa Ủy ban nhân dân cấp xã và cơ quan Công an cấp xã bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người bị thu giữ TSBĐ và các bên có liên quan. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục kế thừa 02 quy định trong Nghị quyết số 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD.

Báo cáo, giải trình nội dung này, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu rõ, Dự thảo Luật chỉ quy định sự tham gia của Ủy ban nhân dân cấp xã và cơ quan Công an cấp xã trong quá trình thu giữ TSBĐ. Do vậy, về cơ bản đã phù hợp với định hướng về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Chính phủ tiếp thu việc kế thừa 2 quy định trong Nghị quyết số 42/2017/QH14 và chỉnh lý Dự thảo Luật theo hướng bổ sung tại điểm d khoản 2 Điều 198a điều kiện “tài sản bảo đảm không phải là tài sản tranh chấp trong vụ án đã được thụ lý nhưng chưa được giải quyết hoặc đang được giải quyết tại Tòa án có thẩm quyền”; đồng thời, bổ sung tại điểm c khoản 3 Điều 198a hình thức công khai thông tin “niêm yết văn bản thông báo tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi bên bảo đảm đăng ký địa chỉ theo hợp đồng bảo đảm và trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có tài sản bảo đảm” trước khi tiến hành thu giữ tài sản bảo đảm là bất động sản.

Tuy nhiên, đối với TSBĐ là động sản, do tính “động”, dễ di chuyển của tài sản là động sản, Chính phủ xin được giữ nguyên về hình thức công khai thông tin theo Dự thảo Luật đã trình Ủy ban Thường Quốc hội cho ý kiến.

Ngoài ra, để đảm bảo thủ tục thu giữ TSBĐ được thực hiện một cách chặt chẽ để vừa tháo gỡ vướng mắc, vừa giảm thiểu các ảnh hưởng có thể phát sinh, Chính phủ đề xuất chỉnh lý Dự thảo Luật theo hướng bổ sung quy định “tài sản bảo đảm được thu giữ phải đáp ứng điều kiện theo quy định của Chính phủ".

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật sửa dổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Ảnh: VPQH

Trên cơ sở bổ sung quy định này, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với các cơ quan, Bộ, ngành có liên quan (Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao,...) để nghiên cứu điều kiện của TSBĐ của khoản nợ xấu mà TCTD được quyền thu giữ nhằm cụ thể hóa chủ trương phát triển kinh tế tư nhân theo Nghị quyết số 68-NQ/TW.

Ngoài ra, để bảo đảm việc thu giữ TSBĐ thực hiện theo trình tự, thủ tục chặt chẽ, Dự thảo Luật cũng quy định TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ phải thực hiện thủ tục công khai thông tin quy định tại khoản 3, khoản 4 Điều 198a, phải xây dựng và ban hành quy định nội bộ về trình tự, thủ tục thực hiện thu giữ TSBĐ, bao gồm cả quy định khi thực hiện việc ủy quyền thu giữ TSBĐ.

Hoàn trả TSĐB là vật chứng trong các vụ án hình sự để ngân hàng xử lý

Đối với TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự, là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính trong vụ việc vi phạm hành chính, Thông đốc NHNN cho hay, Chính phủ đã tiếp thu, chỉnh lý Điều 198c Dự thảo Luật theo hướng quy định việc hoàn trả TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự theo đề nghị của bên nhận bảo đảm nếu hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ TSBĐ của khoản nợ xấu khi xảy ra trường hợp xử lý TSBĐ theo quy định của pháp luật về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.

Chính phủ cũng tiếp thu và bỏ nội dung liên quan đến hoàn trả tang vật, phương tiện hành chính trong vụ việc vi phạm hành chính tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD để quy định tập trung tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Về hiệu lực thi hành của Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành phương án của Chính phủ về việc bỏ quy định chuyển tiếp đổi với khoản vay đặc biệt được NHNN quyết định trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành và quy định thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật từ ngày 01/8/2025.

Tuy nhiên, để có đủ thời gian nghiên cứu, xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định về điều kiện của TSBĐ của khoản nợ xấu mà TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ được quyền thu giữ và đảm bảo việc triển khai thi hành Luật, Chính phủ đề xuất thời gian có hiệu lực của Dự thảo Luật là từ ngày 15/10/2025.

Đ. KHOA