Ngưỡng thuế mới với hộ kinh doanh: Còn nhiều băn khoăn

Hộ kinh doanh nhỏ thở phào vì đề xuất thuế mới. Ảnh: Minh Long

Ghi nhận thực tế cho thấy, thông tin nói trên đã giúp cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ “thở phào”. Chị Hoàng Thu Thủy, tiểu thương kinh doanh tạp hóa tại phường Thanh Xuân (Hà Nội) chia sẻ, nghe thông tin này chị thấy nhẹ người sau một thời gian dài băn khoăn, lo lắng. “Trước đây, tôi rất băn khoăn vì nếu phải xuất hóa đơn điện tử cho từng mặt hàng nhỏ như chai tương ớt, gói kẹo... vừa tốn thời gian, vừa không khả thi. Chưa kể phải đầu tư máy móc, phần mềm, học cách sử dụng. Quy định mới cho phép hộ dưới 1 tỷ đồng tự nguyện sử dụng hóa đơn điện tử giúp chúng tôi giảm đáng kể chi phí ban đầu” - chị Thủy nói.

Nhiều hộ kinh doanh cũng bày tỏ, việc giảm bớt thủ tục hành chính không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn tạo tâm lý yên tâm để kê khai trung thực, tập trung vào hoạt động buôn bán thay vì loay hoay với giấy tờ.

Tuy nhiên, đối với các tiểu thương tại các chợ hay các trung tâm thương mại thì vẫn bất an, khi phần lớn những cửa hàng này có doanh thu thường xuyên vượt 500 triệu đồng/năm. Các tiểu thương cho rằng, ngưỡng miễn thuế 500 triệu đồng/năm tương đương khoảng 41 triệu đồng/tháng – mức doanh thu mà hầu hết các sạp bán sỉ đều dễ dàng vượt qua. Vấn đề nằm ở chỗ, doanh thu cao nhưng lợi nhuận thực tế lại rất thấp.

Anh Trần Văn Tùng, một tiểu thương kinh doanh thời trang tại chợ Thành Công cho biết, một chiếc áo khoác có giá vốn nhập vào đã 300.000 - 400.000 đồng. Bán được 5 sản phẩm là doanh thu đã vượt ngưỡng tính thuế, nhưng lợi nhuận gộp chỉ khoảng 100.000 đồng. Chưa kể tiền thuê mặt bằng, điện nước…

Anh Tùng cũng như nhiều tiểu thương bày tỏ, việc áp dụng một ngưỡng doanh thu chung để tính thuế đang tạo áp lực lớn với ngành thương mại - lĩnh vực có giá vốn cao và biên lợi nhuận thấp. Nỗi lo càng lớn hơn với các hộ kinh doanh thuộc Nhóm 3, có doanh thu từ 3 tỷ đồng/năm trở lên, phải nộp thuế theo phương pháp khấu trừ chi phí, tính trên lợi nhuận như doanh nghiệp.

Theo luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua, từ năm 2026, ngưỡng doanh thu miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế giá trị gia tăng với hộ kinh doanh đều được nâng lên 500 triệu đồng (gấp 5 lần so với mức 100 triệu đồng hiện tại).

Thông tin liên quan ngưỡng 500 triệu đồng này nêu tại dự thảo lần 2 Nghị định quy định việc khai, tính thuế, khấu trừ thuế, nộp thuế, sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến thu hút khá nhiều quan tâm.

Theo dự thảo, nếu có mức doanh thu năm trên 500 triệu đồng, hộ kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp tính trực tiếp theo doanh thu bằng tỷ lệ phần trăm nhân (x) doanh thu quy định của luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Thuế TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh của hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân (x) với thuế suất. Trong đó, thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ đi chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế. Riêng nhóm hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng đến 3 tỉ đồng được lựa chọn nộp thuế theo quy định thu nhập tính thuế nhân (x) thuế suất, hoặc nộp thuế theo doanh thu tính thuế nhân (x) thuế suất.

Phân tích về ngưỡng doanh thu miễn thuế, chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được cho rằng, việc áp dụng một mức chung 500 triệu đồng/năm cho mọi ngành nghề cần được nhìn nhận thận trọng. Với lĩnh vực dịch vụ, chi phí đầu vào thấp và biên lợi nhuận cao, ngưỡng này có thể xem là ưu đãi. Nhưng với lĩnh vực thương mại, nơi giá vốn chiếm tỷ trọng lớn, thì ngưỡng doanh thu chưa phản ánh đúng thu nhập thực tế của hộ kinh doanh.

Nhiều ý kiến cũng nhận định, nếu tính thuế giá trị gia tăng từ đồng doanh thu đầu tiên với hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng là sự thiếu sự công bằng giữa hộ dưới ngưỡng miễn thuế và trên ngưỡng miễn thuế, tạo sự bất công giữa các nhóm đối tượng nộp thuế. Ví dụ, hộ kinh doanh có doanh thu 499 triệu đồng thì được miễn thuế giá trị gia tăng, nhưng hộ kinh doanh có doanh thu từ 501 triệu đồng lại phải thực hiện nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng từ đầu. Điều này có thể tạo ra nhiều vấn đề tiêu cực trong thực hiện chính sách thuế.

Nhận định chung, các chuyên gia cho rằng những điều chỉnh mới đã đi theo hướng giảm áp lực, tăng tính tuân thủ tự nguyện. Tuy nhiên, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, cần tiếp tục đơn giản hóa thủ tục, có lộ trình hỗ trợ kỹ thuật nhằm giúp các hộ kinh doanh yên tâm sản xuất, kinh doanh.

P.Nga