Nguy cơ bùng phát khủng hoảng tài chính châu Á

Đồng Nhân dân tệ (trên) và đồng đôla Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Đồng NDT và đồng yen đều giảm do sự khác biệt quan điểm ngày càng gia tăng giữa Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và các nhà hoạch định chính sách tiền tệ ở Trung Quốc và Nhật Bản. Trong khi các quốc gia châu Á khác đang tập trung vào dự trữ ngoại hối để giảm thiểu thiệt hại của đồng USD, thì sự sụt giảm của đồng NDT và đồng yen đang khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn, đe dọa diện mạo của khu vực như một điểm đến ưa thích của các nhà đầu tư mạo hiểm.

Vishnu Varathan, Trưởng bộ phận kinh tế và chiến lược tại ngân hàng Mizuho (Nhật Bản), cho biết: “Đồng NDT và đồng yen là những mỏ neo lớn, và sự yếu đi của hai đồng tiền này có nguy cơ gây bất ổn cho thương mại và đầu tư ở châu Á". Chúng ta đang hướng tới mức độ căng thẳng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu ở một số khía cạnh, tiếp theo sẽ là cuộc khủng hoảng tài chính châu Á nếu tổn thất ngày càng sâu rộng".

Trung Quốc và Nhật Bản là hai kinh tế có sức ảnh hưởng lớn ở châu Á và các mối quan hệ thương mại liên quan. Theo tuyên bố của Chính phủ Trung Quốc, nước này là đối tác thương mại lớn nhất của các quốc gia Đông Nam Á trong 13 năm liên tiếp. Trong khi đó, Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, là nước xuất khẩu vốn và tín dụng lớn của khu vực.

Sự suy yếu của đồng tiền của hai nền kinh tế lớn nhất trong khu vực có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng toàn diện nếu các quỹ ở nước ngoài rút dòng tiền ra khỏi châu Á, dẫn đến sự thất thoát vốn khổng lồ. Ngoài ra, sự sụt giảm giá trị đồng tiền có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn của các biện pháp phá giá đồng nội tệ để cạnh tranh, cũng như khiến nhu cầu và niềm tin của người tiêu dùng trở nên ảm đạm.

* Mối đe dọa lớn hơn

Taimur Baig, nhà kinh tế trưởng của ngân hàng DBS (Singapore), cho biết: “Rủi ro tiền tệ là mối đe dọa lớn hơn đối với các quốc gia châu Á so với lãi suất. Tất cả châu Á đều là các nhà xuất khẩu và có thể sẽ lại chứng kiến viễn cảnh lặp lại (khủng hoảng tài chính) của năm 1997 hoặc 1998 mà không có thiệt hại lớn về tài sản thế chấp”.

Các nhà đầu tư đã bắt đầu rút vốn ra khỏi khu vực châu Á. Theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp, các quỹ toàn cầu đã trích ra khoảng 44 tỷ USD từ thị trường chứng khoán Đài Loan (Trung Quốc) trong năm 2022, 20 tỷ USD từ chứng khoán của Ấn Độ và 13,7 tỷ USD từ chứng khoán của Hàn Quốc.

Sức mạnh kinh tế của Trung Quốc và Nhật Bản thậm chí còn rõ rệt hơn trên thị trường tài chính. Theo phân tích của bộ phận quản lý đầu tư thuộc công ty quản lý tài sản BNY Mellon, đồng NDT chiếm hơn 1/4 tỷ trọng của các chỉ số tiền tệ châu Á. Đồng yen được giao dịch nhiều thứ ba trên toàn cầu, do đó sự suy yếu của đồng tiền Nhật Bản đã có tác động lớn đến các đồng tiền châu Á khác.

Khi đồng bạc xanh tăng giá, hiệu ứng tiêu cực lan tỏa đến tất cả các đồng tiền châu Á. Đồng yen đã giảm xuống mức 145 đổi 1 USD lần đầu tiên trong hơn hai thập kỷ vào ngày 22/9, sau khi sự phân hóa chính sách tiền tệ Mỹ-Nhật ngày càng gia tăng khi Fed tăng lãi suất trong cuộc họp thứ 5 liên tiếp vào ngày 21/9. Đồng yen đã hồi phục sau khi các nhà chức trách Nhật Bản thông báo sẽ can thiệp vào thị trường tiền tệ, tuy nhiên đây được xem là biện pháp bất đắc dĩ để làm chậm lại đà giảm của đồng yen so với USD.

Trong khi đó, đồng NDT đã giảm xuống dưới ngưỡng quan trọng là 7 NDT đổi 1 USD vào đầu tháng 9/2022, với sức ép từ lập trường thắt chặt lãi suất của Fed và kinh tế tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc do chính sách Zero COVID và cuộc khủng hoảng thị trường bất động sản.

Trụ sở Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) ở Washington, DC. Ảnh: AFP/TTXVN

* Điểm kích hoạt bán tháo

Theo chuyên gia thị trường Jim O'Neill, nguyên nhà kinh tế trưởng của ngân hàng đầu tư Goldman Sachs, việc đồng yen giảm xuống dưới ngưỡng 150 yen đổi 1 USD có thể gây ra sự bất ổn giống như quy mô của cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997. Một số chuyên gia khác cho rằng tốc độ giảm còn quan trọng hơn các ngưỡng kích hoạt bán tháo riêng lẻ.

Aninda Mitra, người đứng đầu chiến lược đầu tư và vĩ mô châu Á tại BNY Mellon, cho biết, việc đồng yen và NDT tiếp tục giảm giá nhanh hơn nữa có thể gây ra nhiều rắc rối cho phần còn lại của khu vực.

Các quốc gia trong khu vực đang ở vị thế mạnh hơn nhiều so với trước cuộc khủng hoảng tài chính châu Á vào cuối những năm 1990, với dự trữ ngoại hối lớn hơn và ít phải đi vay USD hơn, nhưng vẫn tồn tại những rủi ro.

Trang Thuy Le, chiến lược gia tại tập đoàn dịch vụ tài chính toàn cầu Macquarie Capital, cho biết: “Đồng tiền dễ bị tổn thương nhất là những đồng tiền ở những nền kinh tế có thâm hụt tài khoản vãng lai như đồng won của Hàn Quốc, đồng peso của Philippines và ở mức độ thấp hơn là đồng baht của Thái Lan”. Khi đồng NDT và đồng yen đều giảm, áp lực có thể chuyển thành nhu cầu mua USD và bảo hiểm rủi ro đối với tiền tệ của thị trường mới nổi./.

An Nguyễn (TTXVN tại Kuala Lumpur)