Nguy cơ ngộ độc và nhiễm bệnh do ăn thực phẩm tái, sống
Cá gỏi, cá ủ, thịt sống, tôm muối là món ăn ưa thích với nhiều người. Tuy nhiên, nếu nhà hàng, quán ăn không sử dụng thực phẩm đủ sạch, tươi sống; chế biến không đảm bảo vệ sinh, bảo quản không đúng quy trình… thì nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm rất cao.
Trên mạng xã hội tràn lan các clip về trào lưu ăn thịt, cá, gan sống rất phản cảm. Ảnh cắt từ cip trên internet
Đã có nhiều trường hợp bị áp xe gan, bị các bệnh về tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng, giun sán khi ăn thịt, cá tái sống.
* Nguy cơ ngộ độc cao
Mới đây, vụ 10 người ở tỉnh Quảng Nam bị ngộ độc do ăn cá sống ủ chua, trong đó 1 người tử vong và 4 người ở tình trạng nặng là lời cảnh báo với những người thích ăn đồ tái, sống.
Hiện trên địa bàn TP.Biên Hòa, nhiều nhà hàng mang phong cách ẩm thực Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu với những món chuyên tái, sống được chế biến từ cá, tôm, thịt bò, thịt heo, hải sản… Đây là những món ăn “bắt mồi” của không chỉ dân nhậu, mà còn là món ăn “sang chảnh” trong các dịp đặc biệt.
Theo nhiều người sành ăn, các món thịt, cá, hải sản ăn tái sống khá ngon bởi giữ được vị ngọt, tươi ngon, có sự kết hợp hài hòa với các loại rau, gia vị nên không có cảm giác ngán, ngấy như các món ăn được nấu chín.
Anh Nguyễn Văn Hải, nhân viên một nhà hàng trên đường Võ Thị Sáu (P.Thống Nhất, TP.Biên Hòa) cho biết, trong nhà hàng của anh ngày càng có nhiều thực khách gọi ăn các món ăn kiểu tái, sống…
Thông tin từ Viện Sốt rét, ký sinh trùng Trung ương, có khoảng 60 triệu người Việt Nam bị nhiễm giun, sán. Trong đó chủ yếu là giun đũa, giun tóc và sán dây, sán móc. Ăn đồ tái, sống, thực phẩm không sạch là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng nhiễm giun sán này.
Tuy nhiên, các món thịt, cá, hải sản ăn tái, sống nếu không đạt tiêu chuẩn đủ sạch, đủ tươi, chế biến không bảo đảm vệ sinh, bảo quản không đúng quy trình rất dễ gây ngộ độc, gây bệnh nan y, thậm chí là tử vong.
Cách đây hơn 1 năm, ông V.Q. (ngụ P.Tam Phước, TP.Biên Hòa) đã tử vong khi tuổi đời chưa chạm 50 do thói quen thích ăn lòng heo, tiết canh. Ông Q. làm nghề mổ heo và thích làm lòng heo luộc, tiết canh để nhậu. Một ngày, ông thấy chân và tay nổi từng mảng tím, đen dần và bắt đầu lở loét ở chân, lan dần lên mặt, sưng phù nề toàn thân. Sau 3 ngày điều trị ở Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, ông V.Q. được chuyển lên Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM). Tại đây, các bác sĩ chẩn đoán anh bị nhiễm liên cầu khuẩn lợn giai đoạn nặng, nguyên nhân có thể do tiếp xúc với huyết con heo có chứa khuẩn Streptococcus suis gây bệnh liên cầu khuẩn lợn. Sau 5 ngày điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy, ông Q. đã tử vong.
Cũng rất thích ăn món gỏi cá sống nên anh N.Đ.V. (ngụ P.Bình Đa, TP.Biên Hòa) thường chọn món cá hồi sống hoặc tôm sống hay hàu sống. Song trước Tết Nguyên đán 2023, anh bỗng thấy trên da nổi nhiều vết sần và rất ngứa. Nhìn kỹ, anh thấy những u, sợi cộm dưới da như biết di chuyển từ nơi này sang nơi khác trên cơ thể. Tưởng bị dị ứng, anh mua thuốc về uống cũng không thuyên giảm nên đi bệnh viện. Kết quả xét nghiệm cho thấy anh dương tính với sán lá gan và cả sán lá phổi. Đây là kết quả của thói quen thích ăn đồ tái, sống. Theo bác sĩ, nếu không đi bệnh viện kịp thời để điều trị diệt các loại sán này, chúng có thể chui lên não, chui vào phổi…
* Cẩn trọng khi ăn đồ tái, sống
Tái, sống là những cách ăn lạ miệng, ở một khía cạnh nào đó cũng phần nào là món ăn bổ dưỡng vì giữ được độ tươi của thực phẩm. Tuy nhiên, nếu thực phẩm không đủ sạch tươi, chế biến không bảo đảm vệ sinh hay quy trình bảo quản không đúng chuẩn…, thực phẩm tái, sống sẽ mang theo mầm bệnh vào cơ thể.
BS CK1 Trần Thị Ngần, Trưởng khoa Dinh dưỡng (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, Sở Y tế) cho biết, khi ăn món tái, sống ở nhà hàng hay mua đồ về nhà làm, chúng ta không thể biết chắc được thực phẩm đó có thực sự sạch hay không, bởi các loại khuẩn, sán, ký sinh trùng, độc tố hay mầm bệnh có trong thực phẩm rất khó có thể nhận biết bằng mắt thường.
BS Ngần cho biết, nhiều người thích ăn cá sống, gỏi cá sống nhưng không hề biết đây là món ăn chứa nhiều ký sinh trùng, dễ bị nhiễm sán dây trong ruột; hay thói quen thích ăn thịt bò tái có nguy cơ nhiễm sán xơ mít, sán lá gan… Nhiều người thích thịt heo, gan, thận heo sống hoặc tái để giữ được vị ngọt, nhưng đây là một cách ăn rất nguy hiểm, sẽ gây một số bệnh liên quan đến ruột, gan và một số cơ quan khác trong cơ thể.
BS Ngần giải thích, hải sản là món ăn nhiều người mê, nhưng cũng là thực phẩm chứa rất nhiều ký sinh trùng nếu không được làm sạch khi chế biến. Mỗi con ốc có thể chứa 3-6 ngàn ký sinh trùng, trong đó nhiều nhất là giun ống. Nếu luộc chưa kỹ, ăn vào sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh về tiêu hóa, đau bụng, buồn nôn, phù nề chân tay, ung thư hoặc các bệnh nguy hiểm khác do ký sinh trùng. Ăn hàu sống cũng nguy hiểm tương tự.
“Nhiều người cho rằng, khi ăn đồ sống chỉ cần dùng nước cốt chanh, mù tạt, ớt cay, rượu mạnh là có thể diệt khuẩn, giun sán khi ăn đồ tái sống. Nhưng đây là điều không thể vì những gia vị này chỉ có tác dụng khử mùi, đánh lừa vị giác chứ không diệt được các mầm bệnh trên” - BS Ngần cho biết.
Bác sĩ Ngần khuyến cáo không nên ăn thực phẩm tái, sống. Ngay cả khi kiểm soát được chất lượng, độ tươi vì không ai bảo đảm được nguy cơ nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng giun, sán… từ dụng cụ chế biến và rau sống. Đặc biệt, không nên ăn tiết canh, sẽ nguy hiểm đến tính mạng nếu con heo bị bệnh liên cầu khuẩn.
