Nhà giáo ưu tú nói về đổi mới SGK

Dạy học bằng trái tim

Tốt nghiệp sư phạm năm 2001, cô Huyền gắn với nghề “bảng đen, phấn trắng” đến nay đã 20 năm có lẻ. Cô chia sẻ, từ những năm tháng còn ngồi trên ghế nhà trường đã say mê quan sát, tìm hiểu và khám phá những hiện tượng tự nhiên quanh mình. Niềm đam mê khoa học, cùng với sự ngưỡng mộ sâu sắc dành cho hình ảnh người thầy trên bục giảng đã gieo vào lòng ước mơ trở thành cô giáo. Dù nhiều nhọc nhằn nhưng cô luôn cảm thấy hạnh phúc, hãnh diện vì nghề giáo không chỉ dạy chữ, mà còn truyền cho học trò niềm tin, ý chí.

“Những năm mới ra trường, điều kiện dạy học còn hạn chế, tôi cũng bỡ ngỡ vô cùng nhưng rồi lại tự học hỏi đồng nghiệp, tìm tòi phương pháp để mỗi giờ dạy thú vị, hấp dẫn học sinh hơn”, cô nói.

Cô Huyền là giáo viên môn Khoa học Tự nhiên. Khi đổi mới chương trình, SGK, bộ môn này đổi mới mạnh mẽ nhất, tích hợp kiến thức các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, đặt ra yêu cầu, thách thức lớn đối với giáo viên.

Nữ nhà giáo chia sẻ, cô kiên trì tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, áp dụng các phương pháp dạy học hiện đại liên quan đến dạy học dự án, STEM, trải nghiệm sáng tạo… khiến học sinh hào hứng học tập hơn. 9 năm học gần đây, cô bồi dưỡng cho 122 lượt học sinh của trường tham dự kì thi học sinh giỏi Hóa học cấp thành phố, đạt 88 giải; cùng đồng nghiệp bồi dưỡng có 80 học sinh đạt giải cấp tỉnh. Ngoài ra, cô hướng dẫn học sinh tham gia các cuộc thi nghiên cứu khoa học và nhiều lần đạt thành tích xuất sắc.

Cô Nguyễn Thị Thu Huyền trong một giờ dạy học

Trong kỷ nguyên công nghệ, học sinh có nhiều cơ hội tiếp cận tri thức nhanh chóng nhưng cũng dễ xao lãng, thiếu tập trung, lười tư duy do lệ thuộc vào công cụ số. Chính vì vậy, cô cho rằng, giáo viên càng phải tạo động lực, khơi dậy hứng thú bằng việc chuẩn bị bài giảng kỹ càng, khiến các em cảm thấy yêu môn học. Cô xây dựng các bài học gắn liền với đời sống để kiến thức gần gũi, sinh động và dễ nhớ. Khi học sinh thấy được giá trị thực tiễn của kiến thức, các em sẽ học với sự hứng thú, chủ động và sâu sắc hơn.

Cô Huyền được đánh giá là giáo viên có phương pháp giảng dạy đến từng đối tượng học sinh. Với nhóm đại trà, cô dạy kiên nhẫn, gần gũi, chia nhỏ mục tiêu để các em học, bước đi một cách từ từ. Với học sinh có năng lực nổi trội, cô giao nhiệm vụ nâng cao, hướng dẫn nghiên cứu khoa học, tham gia các sân chơi trí tuệ. “Học sinh như viên đá quý, cần được mài giũa bằng cả trái tim, trách nhiệm và niềm đam mê của người thầy, dạy học gắn thực hành, nhằm khơi dậy khả năng tự học và sáng tạo cho các em”, cô chia sẻ.

Với sự nỗ lực bền bỉ, tận tụy với từng học sinh trong dạy học, cô giáo đã có bảng thành tích đáng nể như: giáo viên dạy giỏi các cấp, Chiến sĩ thi đua cơ sở, Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh; Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Giáo dục”; năm 2023 được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu cao quý “Nhà giáo Ưu tú”… và năm 2025 được trao tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quốc”, phần thưởng cao nhất của cá nhân trong phong trào thi đua yêu nước toàn quốc.

Ðề xuất tinh gọn SGK

Năm học 2025-2026, với chủ trương xây dựng một bộ SGK thống nhất áp dụng vào dạy học năm tới. Cô Huyền cho rằng, việc thống nhất thành một bộ sách giáo khoa là bước đi cần thiết để đảm bảo tính đồng bộ về nội dung, phương pháp và chuẩn đầu ra.

Với bộ môn Khoa học tự nhiên, sau nhiều năm dạy chương trình tích hợp, cô chia sẻ: “tích hợp vẫn là hướng đi đúng, phù hợp với xu thế giáo dục hiện đại, giúp học sinh hiểu được mối liên hệ giữa các lĩnh vực Vật lí - Hóa học - Sinh học, từ đó hình thành tư duy hệ thống, khoa học, phát triển năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn cho học sinh”.

Tuy nhiên, cô nhận thấy cách thức tích hợp cần được điều chỉnh cho phù hợp hơn với thực tiễn dạy học. Một số bất cập cần được được cân nhắc khi chỉnh sửa hoặc thống nhất bộ SGK tới đây. Đó là, nội dung chương trình nên tinh gọn hơn, tăng cường tính thực tiễn và ứng dụng để học sinh được học qua làm, học để khám phá. Tính tích hợp cần thể hiện rõ hơn mối liên hệ logic giữa các chủ đề, mạch kiến thức, tránh ghép cơ học giữa ba phân môn.

Với cấp THCS, không nhất thiết phải gộp tất cả các nội dung vào chung một cuốn SGK duy nhất. Tích hợp là đúng đắn nhưng cần hướng đi mềm dẻo, khoa học và phù hợp hơn với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi. Bởi lẽ, ở lứa tuổi này, học sinh đang hình thành nền tảng tư duy khoa học, các em cần được tiếp cận từng mảng kiến thức một cách rõ ràng, mạch lạc và vừa sức. Mỗi nội dung nên giữ bản sắc riêng về cách tiếp cận, phương pháp thực hành và ngôn ngữ khoa học, bởi đó là nền tảng cho học sinh học sâu, hiểu đúng và phát triển năng lực khoa học tự nhiên sau này.

Ngoài ra, SGK nên thiết kế thêm các tình huống thực tế, dự án nhỏ hoặc hoạt động trải nghiệm STEM. “Mặt khác, vẫn cần có chương trình bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên, thực chất hơn, sâu hơn đặc biệt là trong giai đoạn tới khi SGK được chỉnh sửa, thống nhất trên toàn quốc”, cô Huyền nói.

Hà Linh