Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch: Di sản để lại cho đời sau

Bảo tồn “Cõi Bác xưa”...

Ngày 2/9/1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã qua đời. Ngay sau khi Người mất, với lòng biết ơn vô hạn vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc, thể theo nguyện vọng của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, Bộ Chính trị, Trung ương Đảng đã quyết định bảo vệ, bảo quản và giữ nguyên trạng nơi ở và làm việc của Người tại Phủ Chủ tịch.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì cuộc họp Bộ Chính trị bàn về kế hoạch Tổng tiến công Tết Mậu Thân tại Khu Phủ Chủ tịch. Ảnh: T.L

Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và làm việc tại nhiều nơi, nhưng Khu Phủ Chủ tịch vinh dự là nơi gắn bó với Người lâu nhất - 15 năm cuối đời (1954-1969). Nơi đây lưu giữ hình bóng, ký ức về tư tưởng, đạo đức, phong cách vị lãnh tụ vĩ đại Hồ Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, nhà văn hóa kiệt xuất, chiến sĩ cộng sản quốc tế, người bạn thủy chung của nhân loại tiến bộ và yêu chuộng hòa bình. Nhưng nơi đây cũng hết sức giản dị, là nơi mà nhà thơ Tố Hữu đã xúc động gọi là “Cõi Bác xưa” với những vần thơ khiến chúng ta nhớ mãi: “Nhà gác đơn sơ một góc vườn/Gỗ thường mộc mạc chẳng mùi sơn/Giường mây chiếu cói, đơn chăn gối/Tủ nhỏ vừa treo mấy áo sờn…”

KDT Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch với vị thế là một trong 10 di tích đầu tiên trong cả nước được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt (đợt 1, năm 2009), là di tích đầu hệ trong hệ thống các di tích lưu niệm về Bác Hồ. Bà Lê Thị Phượng, Giám đốc KDT Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch cho biết: “KDT hiện đang thực hiện hai nhiệm vụ là bảo tồn, gìn giữ nguyên trạng nơi ở và làm việc của Người; đồng thời phát huy hiệu quả di sản của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Phủ Chủ tịch. Trong đó, nhiệm vụ bảo tồn, gìn giữ nguyên trạng di tích là nhiệm vụ chính trị cốt lõi; phát huy giá trị di tích là nhiệm vụ chính trị quan trọng. Hai nhiệm vụ có mối liên hệ biện chứng, không thể tách rời. Bảo tồn là tiền đề của phát huy, phát huy là cơ sở thúc đẩy bảo tồn”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh tại phòng làm việc trong Khu Phủ Chủ tịch. Ảnh: T.L

Nét độc đáo của KDT Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch ở chỗ, nơi đây tuy quy mô và kiến trúc không lớn, nhưng lại ẩn chứa những phẩm chất trí tuệ, tư tưởng, phong cách cao đẹp của một bậc vĩ nhân. Trong 15 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh sống và làm việc tại đây, tất cả di sản vật chất từ ngôi nhà, vật dụng đến cảnh quan như hàng cây, con đường, ao cá … cùng những di sản tinh thần sâu sắc, phong phú khác mà Người để lại đã hội tụ thành “Cõi Bác xưa” với một “trường ký ức lịch sử - văn hóa” đầy đủ, nguyên gốc, thấm đẫm giá trị nhân văn. Có thể khẳng định, KDT Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch là di sản hiếm có trong hệ thống các di tích, lưu niệm về Người.

Như vẫn có Bác hôm nay

Sau ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đi xa, những cán bộ từng phục vụ Bác đã tình nguyện ở lại, dốc lòng, dốc sức trông nom, gìn giữ tốt nhất những di tích của Bác, từ ngôi nhà, vườn cây, ao cá đến những đồ dùng hàng ngày. Vì thế, Khu Di tích về Bác tại Phủ Chủ tịch vẫn được bảo vệ, bảo quản cẩn trọng và chu đáo. Nhà sàn đúng giờ vẫn có tiếng đài và đèn bật sáng. Cửa vẫn mở hằng ngày, đồ đạc trong nhà vẫn được sắp đặt ngay ngắn, sạch sẽ đợi Người. Tất cả đang được duy trì như sinh thời Người đã sống và làm việc.

Từ khi mở cửa đến nay, KDT đã đón gần 90 triệu lượt người từ khắp mọi nơi trên lãnh thổ Việt Nam và từ khoảng 160 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới đến thăm. Số lượng khách thăm năm sau luôn cao hơn năm trước. Đối với nước ta, KDT đã trở thành địa chỉ đỏ, địa chỉ thiêng liêng để giáo dục nhân dân về lòng yêu nước, tự hào dân tộc, về truyền thống lịch sử văn hóa. Đối với quốc tế, KDT trở thành nơi đáp ứng tình cảm của bạn bè năm châu vì khi nghĩ đến Việt Nam họ nhớ đến Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Nay những con đường trong Khu Di tích tuy không còn đón bước chân của Bác mỗi ngày, nhưng người dân Việt Nam và bạn bè quốc tế vẫn theo lối quen đến thăm nơi ở và làm việc của Người. Trên con đường Bác thường đi bách bộ, những người phục vụ vẫn quét dọn hằng ngày, hàng rào râm bụt vẫn được cắt xén vuông vắn. Tất cả cảnh quan trong KDT khiến mỗi người đến đây luôn có cảm giác ấm áp, thân quen, gần gũi… “Để khẳng định tầm vóc Di tích quốc gia đặc biệt, trong thời gian qua, KDT đã không ngừng nghiên cứu và mở rộng các hoạt động bảo tồn. Các phương thức tuyên truyền và quảng bá được đa dạng hóa, giúp hình ảnh KDT được lan tỏa sâu rộng trong nước và quốc tế, mang lại những ấn tượng sâu đậm về cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, bà Lê Thị Phượng cho biết.

Các đại biểu tham quan Triển lãm “55 năm ngày Bác đi xa, 55 năm bảo tồn và phát huy giá trị KDT Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch”. Ảnh: Kiến Nghĩa

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, TS. Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ Văn hóa -Thể thao và Du lịch bày tỏ, KDT Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch chính là “Cõi Bác xưa” quý giá muôn đời, nơi hội tụ và lan tỏa sâu sắc về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Khi soi vào những câu chuyện đời thường Người để lại nơi này, mỗi chúng ta trong cuộc sống hiện đại hôm nay vẫn tìm thấy những bài học lớn. Những câu chuyện về Người đã để lại cho đời sau không chỉ hình bóng và tư tưởng của một vĩ nhân, mà còn in dấu của một trong những thời kỳ hào hùng nhất trong lịch sử dân tộc.

KIẾN NGHĨA