Nhận biết sớm biến chứng của bệnh trĩ

Trường hợp điển hình, bệnh nhân nam 38 tuổi, đau khi đi đại tiện một năm, nay bị chảy máu, bác sĩ chẩn đoán khối trĩ gây tắc mạch. Lúc mới xuất hiện triệu chứng bệnh nhân không đi khám, chỉ bổ sung chất xơ qua chế độ ăn uống. Nay viêm loét, bệnh nhân đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM nội soi hậu môn - trực tràng cho thấy khối trĩ gây tắc mạch. Đây chỉ là một trong nhiều bệnh nhân mắc bệnh trĩ có biến chứng được các bác sĩ tiếp nhận và điều trị.

Các mức độ của bệnh trĩ

Dựa vào vị trí xuất hiện, bệnh trĩ được chia thành 3 loại chính sau:

Trĩ nội: Trĩ nội được hình thành do giãn quá mức đám rối tĩnh mạch ở lớp dưới niêm mạc phía trên đường lược (đường chia cắt giữa da hậu môn và niêm mạc trực tràng). Lúc đầu búi trĩ còn nhỏ, nằm ở vị trí sâu trong ống hậu môn nên sẽ không gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, theo thời gian, các búi trĩ này sẽ lớn dần lên và các mô nâng đỡ chúng cũng bị yếu đi. Khi đó, các búi trĩ sẽ bị đẩy xuống và thậm chí có thể sa ra ngoài hậu môn.
Trĩ ngoại: Trĩ ngoại được hình thành do giãn quá mức đám rối tĩnh mạch phía dưới đường lược, nằm dưới da chung quanh lỗ hậu môn.
Trĩ hỗn hợp: Trĩ hỗn hợp xảy ra khi trĩ nội và trĩ ngoại kết hợp với nhau.

Tình trạng sa nghẹt búi trĩ sẽ khiến người bệnh gặp khó khăn khi đại tiện, không đại tiện được.

Biến chứng của bệnh trĩ

Khi bệnh tiến triển nặng nếu không được điều trị đúng cách sẽ dẫn đến những biến chứng khó lường. Đặc biệt phải kể đến những biến chứng sau:

Nhiễm khuẩn búi trĩ

Đây là tình trạng biến chứng xảy ra khi búi trĩ bị sa ra bên ngoài và cọ sát với quần áo mà bị tổn thương. Búi trĩ bị xây xát niêm mạc bao bọc bên ngoài mạch máu gây chảy máu và nhiễm trùng. Khi tiếp xúc với môi trường bên ngoài vùng hậu môn trong nhiều giờ, phần tổn thương của búi trĩ sẽ bị nhiễm khuẩn.

Biểu hiện của nhiễm khuẩn búi trĩ là vùng sa búi trĩ ở hậu môn sưng to, tấy đỏ, cảm giác nóng ran và đau đớn. Xuất hiện tình trạng lở loét nhẹ vùng hậu môn. Vùng viêm nhiễm tiết nhiều dịch nhầy, dễ chảy máu khi bị có sát với quần áo. Nếu tình trạng viêm nhiễm nặng, bệnh nhân còn có thể bị sốt nhẹ, khó chịu và mệt mỏi.

Sa nghẹt búi trĩ

Khi búi trĩ có kích thước lớn gây chèn ép và làm tắc ống hậu môn. Tình trạng sa nghẹt búi trĩ sẽ khiến người bệnh gặp khó khăn khi đại tiện, không đại tiện được. Khiến bệnh nhân đau đớn và khó chịu. Khi búi trĩ đã bị nghẹt bên ngoài hậu môn làm tắc các mạch trĩ nếu xử lý không kịp thời thì càng ngày càng nghẹt thêm.

Biểu hiện của tình trạng sa nghẹt búi trĩ là thấy búi trĩ ngoài hậu môn to, màu xám nhạt. Bên trong búi trĩ ở trong hậu môn có màu đỏ, có hiện tượng sưng, phù nề, tắc lỗ hậu môn. Búi trĩ không mềm mà gồ ghề và cảm giác như có từng cục ở bên trong. Đây là tình trạng cục máu bị ứ đọng và đông lại bên trong thành cục.

Vì không đại tiện được nên người bệnh vô cùng khó chịu. Bên trong ống hậu môn ban đầu có hiện tượng lở loét, nhiễm trùng. Nếu không được điều trị sẽ dẫn đến tình trạng lở loét, nhiễm trùng nặng hơn. Bệnh nhân không dám đại tiện do đau hoặc không thể đi đại tiện do búi trĩ gây bít tắc lỗ hậu môn nên có thể có biến chứng bán tắc ruột.

Tắc mạch trĩ

Đây là tình trạng các mạch máu ở búi trĩ bị chèn ép và bị phá vỡ. Mạch máu bị chèn ép nên gây tắc nghẽn, tạo thành cục máu đông làm tắc mạch máu của búi trĩ. Về lâu dần búi trĩ không có máu lưu thông nuôi dưỡng ở các phần bị tắc mạch máu sẽ bị nhiễm khuẩn, hoại tử.

Dấu hiệu nhận biết biến chứng này như sau: Xuất các khối sưng to kích thước bằng hạt đậu hoặc lớn hơn ở vùng rìa hậu môn. Búi trĩ sưng căng mọng và đau rát. Búi trĩ bị phồng lên khi nội soi sẽ thấy được.

Nhiễm trùng máu

Một trong những biến chứng của bệnh trĩ đặc biệt nghiêm trọng là tình trạng viêm nhiễm nặng ở vùng búi trĩ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng máu. Đây là biến chứng nguy hiểm. Búi trĩ không được điều trị dứt điểm, lở loét, viêm nhiễm nặng, vi khuẩn tấn công vào máu. Biến chứng này thường xẩy ra ở bệnh nhân có mắc bệnh nền như: tiểu đường, suy thận…ở người già.

Khi xuất hiện biến chứng này là bệnh nhân đã ở trong tình trạng nặng rất khó điều trị. Nhiễm trùng máu có thể gây nguy hiểm đến tính mạng, bệnh nhân cần được điều trị kịp thời.

Lời khuyên thầy thuốc

Trĩ là bệnh thường gặp, khi có biểu hiện cần đến cơ sở y tế để được thăm khám. Để phòng trĩ cần tăng cường chất xơ trong chế độ ăn hằng ngày và bổ sung một số loại thực phẩm, thức uống tốt cho hệ tiêu hóa như nước lọc, nước ép trái cây, sữa chua, rau xanh, các loại củ, nấm…

Hạn chế uống rượu bia, cà phê, thức ăn cay nóng và nhiều gia vị.
Tập thói quen đại tiện theo giờ và hạn chế tình trạng rặn khi đi cầu. Nếu bị táo bón mạn tính, nên sử dụng thuốc nhuận tràng và thuốc bôi trơn để giảm áp lực trong quá trình đại tiện.
Tập thể dục từ 15 – 30 phút/ngày giúp cải thiện nhu động ruột, hạn chế nguy cơ táo bón và phòng ngừa bệnh trĩ tái phát.
Không nên ngồi quá lâu. Nếu làm công việc văn phòng, nên đi lại sau mỗi 2 giờ làm việc.
Hạn chế thức khuya, áp lực và căng thẳng.
Có thể ngâm hậu môn với nước muối ấm để làm mềm vùng da xung quanh và giảm áp lực khi đại tiện.

BS Trần Văn Sơn