Nhật Bản – Hàn Quốc: Cùng nhau tạo ra một kỷ nguyên mới

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio trong cuộc gặp ngày 7.5. Ảnh: Reuters

Tổng thống Yoon trong cuộc họp với Nội các hôm 8.5 đã yêu cầu vạch ra các bước đi cụ thể tiếp theo để hiện thực hóa những cam kết hợp tác an ninh, kinh tế và công ngh, tạo điều kiện trao đổi văn hóa và thanh niên giữa hai quốc gia, những nội dung đã được thảo luận trong cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Kishida tại hội nghị thượng đỉnh cuối tuần qua ở Seoul.

Nói chuyện với các phóng viên trước khi rời Seoul, Thủ tướng Kishida cho biết ông hy vọng sẽ thắt chặt hơn nữa mối quan hệ cá nhân của mình với Tổng thống Yoon và “làm việc cùng nhau để tạo ra một kỷ nguyên mới”.

Cũng trong ngày 8.5, Thủ tướng Nhật Bản đã gặp riêng các nhóm các nhà lập pháp và lãnh đạo doanh nghiệp Hàn Quốc, nhấn mạnh sự cần thiết phải tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao lưu giữa người dân với người dân của hai quốc gia, bởi điều đó sẽ “giúp thúc đẩy hơn nữa sự hiểu biết lẫn nhau của chúng ta và mang lại chiều rộng và bề dày cho quan hệ của chúng ta”.

Các hội nghị thượng đỉnh chủ yếu nhằm giải quyết các tranh chấp gay gắt do phán quyết của tòa án Hàn Quốc vào năm 2018 yêu cầu hai công ty Nhật Bản bồi thường cho một số nhân viên Hàn Quốc bị cưỡng bức lao động trước khi Thế chiến II kết thúc. Những phán quyết đó đã khiến Nhật Bản tức giận bởi họ lập luận rằng, tất cả các vấn đề bồi thường đã được giải quyết bằng một hiệp ước bình thường hóa quan hệ năm 1965.

Cuộc tranh cãi đã dẫn đến việc các quốc gia hạ cấp tình trạng thương mại của nhau và chính phủ tự do trước đây của Seoul. Mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước đã làm phức tạp những nỗ lực của Mỹ nhằm xây dựng một liên minh mạnh mẽ hơn để đối phó với những thách thức ở khu vực.

Các mối quan hệ tan băng sau khi chính phủ bảo thủ của Yoon vào tháng 3 công bố kế hoạch sử dụng các quỹ của công ty địa phương để bồi thường cho các nạn nhân lao động cưỡng bức mà không yêu cầu Nhật Bản đóng góp. Cuối tháng đó, Tổng thống Hàn Quốc đến Tokyo và hai vị lãnh đạo cả hai đồng ý tiếp tục các chuyến thăm cấp lãnh đạo và các cuộc đàm phán khác. Chính phủ của họ kể từ đó đã thực hiện các bước để dần dỡ bỏ các biện pháp trả đũa kinh tế.

Hội nghị thượng đỉnh là dấu hiệu cho thấy hai đồng minh chủ chốt của Hoa Kỳ cuối cùng cũng đang tiến về phía trước sau nhiều năm bất đồng khi họ đẩy mạnh quan hệ đối tác ba bên với Washington.

Sau hội nghị thượng đỉnh, Tổng thống Yoon cho biết Seoul, Tokyo và Washington đang tham gia đàm phán để thực hiện thỏa thuận trước đó của họ về trao đổi thông tin nhanh hơn về các vụ thử tên lửa của Triều Tiên. Yoon cũng cho biết ông sẽ không loại trừ khả năng Nhật Bản tham gia các cuộc tham vấn về răn đe hạt nhân trong tương lai giữa Washington và Seoul.

Bên cạnh đó, Tổng thống Hàn Quốc Yoon, Thủ tướng Nhật Bản Kishida và Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến sẽ tổ chức một cuộc họp ba bên vào cuối tháng này bên lề các cuộc họp của G7 tại Hiroshima để thảo luận về Triều Tiên, tình hình Ukraine và chính sách đối ngoại của Trung Quốc.

Trong một cuộc họp báo hôm Chủ nhật, Kishida đã tránh đưa ra lời xin lỗi trực tiếp về vấn đề lao động cưỡng bức nhưng bày tỏ thông cảm với các nạn nhân Hàn Quốc, nói rằng cá nhân ông cảm thấy “đau đớn trong tim” trước những khó khăn của họ, trong một nỗ lực rõ ràng thể thiện thiện chí cải thiện quan hệ.

Ông tái khẳng định chính phủ của mình ủng hộ quan điểm của các chính quyền Nhật Bản trước đây về vấn đề thuộc địa hóa, bao gồm tuyên bố chung mang tính bước ngoặt năm 1998 giữa Tổng thống Hàn Quốc khi đó là Kim Dae-jung và Thủ tướng Nhật Bản Keizo Obuchi, trong đó Obuchi nói: “Tôi cảm thấy vô cùng hối hận và đưa ra một lời xin lỗi từ trái tim tôi.

Thủ tướng Kishida cũng cho biết ông và Yoon sẽ bày tỏ lòng thành kính trước đài tưởng niệm các nạn nhân bom nguyên tử Hàn Quốc ở Hiroshima trong các cuộc họp G7. Ông giải quyết những lo ngại của Hàn Quốc về an toàn thực phẩm sau thảm họa hạt nhân năm 2011 của Nhật Bản, nói rằng Tokyo sẽ cho phép các chuyên gia Hàn Quốc kiểm tra kế hoạch xả nước phóng xạ đã xử lý từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima bị hư hại.

Bộ Ngoại giao Seoul cho biết đoàn thanh sát Hàn Quốc sẽ bao gồm các chuyên gia từ các cơ quan và tổ chức chính phủ liên quan và sẽ sớm hội đàm với các quan chức Nhật Bản để chuẩn bị cho chuyến thăm dự kiến vào ngày 23-24.5.

Bong Young-shik, một chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Triều Tiên Yonsei của Seoul, cho biết điều đáng chú ý là cách chính phủ của Yoon đã cẩn thận tiết chế những kỳ vọng của công chúng trước hội nghị thượng đỉnh, điều này giúp cả hai chính phủ dễ dàng trình bày kết quả thực chất hơn.

“Đối với cả chính phủ Hàn Quốc và Nhật Bản, việc nối lại 'ngoại giao con thoi' tự nó đã là một chiến thắng," ông nói, đề cập đến các chuyến thăm thường xuyên giữa các nhà lãnh đạo.

Quỳnh Vũ