Nhiều công trình xây dựng trái phép trục lợi đền bù ở Thái Nguyên

Công trình trái phép "mọc" công khai

Tại khu vực phía Nam tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt quanh dự án Khu công nghiệp (KCN) Yên Bình 2, dự kiến khởi công vào cuối tháng 8/2025, tình trạng xây dựng trái phép diễn ra công khai. Các công trình như nhà cấp 4, tường rào, mái tôn, bể phốt, chuồng trại... đua nhau "mọc lên" trên các thửa đất nằm trong quy hoạch.

Công trình xây dựng nằm trong dự án Yên Bình 2 được người dân ốp gạch tới tận mái nhà.

Ghi nhận tại tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân), tổ dân phố Cống Thượng, làng Hanh (phường Phổ Yên), cùng các xóm Kén, Đình Dầm, Phú Xuân (xã Điềm Thụy), nhiều công trình xây dựng mới, có nơi còn đang thi công dở dang. Đáng chú ý, nhiều công trình vi phạm tiếp tục thi công ngay cả khi đã bị lập biên bản và xử phạt.

Trao đổi với phóng viên Báo Xây dựng, một hộ dân ở tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân) cho biết, họ vẫn xây dựng với lý do chưa nắm rõ quy hoạch, dự án, dù trước đó chính quyền đã ghi hình hiện trạng và yêu cầu dừng thi công do vi phạm.

Theo chính quyền địa phương, đây là biểu hiện rõ nét của "xây dựng đón đền bù", một hình thức trục lợi chính sách không còn xa lạ. Hành vi này thậm chí có dấu hiệu công khai, thách thức chính quyền khi cố tình tạo lập tài sản trái phép nhằm kê khai bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

Một hộ dân ở tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân) bị cơ quan chức năng lập biên bản, xử phạt, đình chỉ nhưng vẫn ngang nhiên xây dựng công khai.

Ông Nguyễn Minh Tân, Chủ tịch UBND phường Vạn Xuân, cho biết: "Phường đã xử phạt 4 hộ dân với tổng số tiền 180 triệu đồng, nhưng vẫn còn nhiều hộ cố tình vi phạm. Các công trình này sẽ không được đền bù".

Theo ông Nguyễn Việt Hùng, Chủ tịch UBND phường Phổ Yên, gần 10 trường hợp vi phạm đã bị xử phạt với tổng số tiền hơn 300 triệu đồng, kèm hình ảnh, video minh chứng. Tuy nhiên, công tác ngăn chặn vẫn còn nhiều khó khăn do người dân tìm cách đối phó, thậm chí có dấu hiệu xây dựng theo nhóm, có tổ chức.

Tình trạng này không chỉ gây khó khăn cho công tác kiểm đếm tài sản và giải phóng mặt bằng, mà còn dẫn đến lãng phí ngân sách, phá vỡ quy hoạch, làm chậm quá trình triển khai các dự án hạ tầng, công nghiệp trọng điểm trên địa bàn.

Dân bức xúc, doanh nghiệp kêu khó

Tình trạng xây dựng trái phép để đón đền bù khiến nhiều người dân địa phương bất bình. Những người chấp hành quy định, không xây dựng trái phép để ủng hộ chủ trương phát triển lại bị thiệt so với một số hộ vi phạm.

Công trình xây dựng ở giữa xóm Ba Tầng (xã Điềm Thụy) được che chắn cẩn thận.

Một người dân ở xóm Ba Tầng (xã Điềm Thụy) bức xúc: "Nhà tôi cũng có đất trong quy hoạch nhưng không xây vì tin vào chính quyền. Thế mà có người dựng nhà, làm chuồng, xây tường rào xong lại kê khai đền bù cao hơn. Như vậy bất công quá!".

Trước tình trạng này, nhiều doanh nghiệp đầu tư tại khu vực phía Nam Thái Nguyên nhiều lần đề nghị cơ quan chức năng hỗ trợ. Các đơn vị cho biết, việc người dân xây dựng ồ ạt không chỉ làm khó cho công tác giải phóng mặt bằng, mà còn đe dọa tiến độ tổ chức lễ khởi công vào dịp kỷ niệm Cách mạng tháng 8 và Quốc khánh 2/9 tới.

Đại diện một đơn vị tham gia dự án KCN Yên Bình 2 chia sẻ: "Chúng tôi đã gửi báo cáo, hình ảnh công trình vi phạm đến địa phương nhưng việc xử lý chậm do thiếu sự phối hợp đồng bộ, một phần vì đang trong thời điểm luân chuyển cán bộ".

Ông Lê Thanh Sơn, Chủ tịch UBND xã Điềm Thụy, cũng thừa nhận rằng, nếu không xử lý triệt để, tình trạng xây dựng trái phép sẽ lan rộng, gây khó khăn cho công tác giải phóng mặt bằng sau này.

Tại các dự án lớn như KCN Yên Bình 2, KCN Yên Bình 3 (mỗi dự án gần 300ha), cụm công nghiệp Hà Châu 1, 2, Cụm công nghiệp Lương Phú - Tân Đức và Cụm công nghiệp Tân Đức, hàng trăm hộ dân bị ảnh hưởng. Việc kiểm đếm đang gặp nhiều trở ngại do người dân không cung cấp đầy đủ hồ sơ pháp lý, đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đất hoặc kê khai sai hiện trạng.

Một công trình xây dựng ở tổ dân phố Cống Thượng (phường Phổ Yên) đã cơ bản hoàn thiện, ốp kín tường.

Nhiều ý kiến cho rằng, nếu dự án được triển khai nhanh và bàn giao đất sớm, người dân sẽ không còn cơ hội xây dựng trái phép.

Ông Dương Văn Phúc (xóm Đình Dầm, xã Điềm Thụy) nhận định, dự án chậm tiến độ ngày nào, người dân càng tranh thủ xây dựng ngày đó. Thậm chí, họ làm cả ngày lẫn đêm, khiến chính quyền rất khó kiểm soát.

Người dân đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên nhanh chóng thành lập tổ công tác liên ngành trong đó có thanh tra, công an, Sở Nông nghiệp và Môi trường, chính quyền cơ sở kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm, kể cả cưỡng chế khi cần thiết. Đồng thời, cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng khu tái định cư và cập nhật bản đồ địa chính nhằm đảm bảo sự minh bạch và ngăn chặn tiêu cực.

Một số hình ảnh xây dựng có dấu hiệu đón đền bù tại địa bàn có các dự án chuẩn bị triển khai khu vực phía Nam Thái Nguyên:

Ngôi nhà tạm bợ mới xây dựng ở tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân).

Công trình xây dựng ở phường Phổ Yên thuộc khu vực đang kiểm đếm nhưng vẫn cố tình hoàn thiện bên trong nhà.

Hàng rào làm bằng inox mới ở tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân).

Cổng nhà được dựng lên rất nhanh ở tổ dân phố Cống Thượng (phường Phổ Yên).

Công trình thi công được che chắn rất cẩn thận ở tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân).

Bất chấp lệnh cấm của chính quyền địa phương, người dân vẫn xây nhà bình thường như không có chuyện gì xảy ra tại các phường Vạn Xuân, Phổ Yên và xã Điềm Thụy.

Để né tránh sự kiểm tra của lực lượng chức năng, một số hộ cửa luôn đóng kín và được che chắn rất thận trọng tại tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân).

Công trình bể phốt vi phạm được chính quyền phường Vạn Xuân nhắc nhở nhưng vẫn cố tình xây dựng.

Một công trình xây dựng mới bị chính quyền phường Vạn Xuân lập biên bản.

Công trình hoàn thiện trong phạm vi dự án tại tổ dân phố Hòa Bình (phường Vạn Xuân) đã được chính quyền "điểm danh".

Việt Hoan