Nhiều nước đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng dầu

Giá xăng dầu tăng mạnh, cẩn trọng với mục tiêu kiểm soát lạm phát Bộ Tài chính đề xuất giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng là 2.000 đồng/lít Nhiều nước điều chỉnh thuế để giảm giá xăng dầu

Xăng luôn chịu thuế tiêu thụ đặc biệt do là nhiên liệu không tái tạo

Trước đó, có ý kiến chất vấn cho rằng tại sao đánh thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với xăng và có phù hợp không vì đây là mặt hàng thiết yếu, nguyên liệu đầu vào cho sản xuất. Về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết, thuế TTĐB là sắc thuế gián thu, thẩm quyền quyết định của Quốc hội.

Thuế TTĐB đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng vì có hại cho sức khỏe (thuốc lá, rượu, bia,...), cần tiêu dùng tiết kiệm (như xăng gốc hóa thạch) hoặc hàng hóa, dịch vụ cao cấp, đắt tiền điều tiết thu nhập (ô tô, máy bay, du thuyền, chơi gôn,...). Do xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo cần phải sử dụng tiết kiệm nên theo thông lệ quốc tế luôn thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB.

Nhiều nước đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng. Ảnh: TL.

Theo tổng kết kinh nghiệm quốc tế về chính sách thuế TTĐB, hầu hết các nước trên thế giới đều thu thuế TTĐB đối với mặt hàng xăng, ví dụ, tại các nước châu Âu: Pháp (0,6629 EUR/lít đối với xăng E10 và 0,6829 EUR/lít đối với xăng khoáng); Đức (0,6545 EUR/lít đối với xăng có hàm lượng sunfua dưới 10mg/kg, 0,6698 EUR/lít đối với xăng có hàm lượng sunfua trên 10mg/kg); Hà Lan (0,81314 EUR/lít); Ý (0,7284 EUR/lít); Vương Quốc Anh (0,5795 Bảng/lít).

Các nước tại châu Á: Hàn Quốc (311 Won/lít thuế tuyệt đối và thuế tỷ lệ 15%), Trung Quốc (1,52 Nhân dân tệ/lít), Úc (0,442 Đô la Úc/lít).

Các nước trong khu vực: Campuchia (thuế suất 25%), Thái Lan (6,50 Bạt Thái /lít đối với xăng khoáng, 5,85 Bạt Thái/lít đối với xăng 95 E10, 5,2 Bạt Thái /lít xăng 95 E20, 0,975 Bạt Thái/lít đối với xăng 95 E85, 3,2 Bạt Thái/lít đối với dầu diesel), Singapore (0,41 đô la Singapore/lít), Lào (thuế suất 39%).

Tại Việt Nam, Luật thuế TTĐB đã quy định xăng thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB từ năm 1999. Quy định này là phù hợp với mục tiêu thu thuế tiêu thụ đặc biệt và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Như vậy, theo Bộ Tài chính, việc đánh thuế TTĐB đối với mặt hàng xăng là phù hợp với thông lệ quốc tế.

Đối với xăng dầu, đây là nhiên liệu hóa thạch cần sử dụng tiệt kiệm, hiệu quả. Việc điều chỉnh giá xăng dầu phải linh hoạt, bám sát thị trường, trong khi việc điều chỉnh thuế TTĐB do Quốc hội quy định kỳ họp 6 tháng/lần.

Điều chỉnh thuế nhập khẩu ưu đãi là không phù hợp

Trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao, có ý kiến cho rằng, cần điều chỉnh thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) đối với mặt hàng này. Bộ Tài chính cho biết, về thuế nhập khẩu ưu đãi, Nghị định số 57/2020/NĐ-CP ngày 25/5/2020 của Chính phủ quy định mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với mặt hàng xăng là 20%; các mặt hàng dầu diezen, mazut, dầu hỏa và nhiên liệu bay có mức thuế nhập khẩu MFN là 7%.

Về thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt, theo các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên thì mặt hàng xăng (bao gồm cả E5, E10) có mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt (thuế suất FTA) theo Hiệp định ATIGA, Hiệp định VKFTA là 8%, Hiệp định VNEAEU là 8,8% - 8% và Hiệp định ACFTA là 20%; các mặt hàng dầu diezen, madút, dầu hỏa và nhiên liệu bay có mức thuế nhập khẩu FTA theo Hiệp định VNEAEU là 7%, theo Hiệp định ATIGA và Hiệp định VKFTA là 0%.

Hiện nay, xăng dầu nhập khẩu chủ yếu từ thị trường các nước ASEAN, Hàn Quốc với mức thuế nhập khẩu FTA là 8% đối với xăng và 0% đối với dầu. Trong quý III/2021, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và làm tăng giá vận chuyển hàng hóa lên rất cao.

Do đó, mặc dù lượng xăng dầu nhập khẩu theo thuế suất MFN có xu hướng tăng gần đây nhưng cũng chỉ chiếm khoảng 6% trong tổng nhu cầu xăng dầu tiêu thụ của cả nước. Khi dịch bệnh được kiểm soát và các chuỗi cung ứng được phục hồi, tỷ trọng xăng dầu nhập khẩu theo thuế suất FTA dự báo sẽ tăng nhanh trở lại như trước đây.

Từ những phân tích trên, Bộ Tài chính cho rằng trong điều kiện hiện nay, việc điều chỉnh giảm mức thuế suất MFN đối với xăng dầu khó có thể làm cho giá xăng dầu trong nước giảm do tỷ trọng xăng dầu nhập khẩu theo thuế suất MFN chiếm tỷ trọng rất thấp. Cùng với đó, việc điều chỉnh giảm thuế suất MFN đối với mặt hàng xăng dầu sẽ thu hẹp dư địa đàm phán các FTA mới theo nguyên tắc có đi có lại.

Ước tính giảm thu ngân sách gần 24 nghìn tỷ đồng

Ngày 23/3/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp cho ý kiến và thông qua nghị quyết về mức thuế thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn từ 700 - 2.000 đồng/lít, kg (tùy loại), trong đó xăng giảm cao nhất là 2.000 đồng/lít.

Theo ước tính của Bộ Tài chính, việc giảm mức thuế bảo vệ môi trường như trên, dự kiến số giảm thu ngân sách nhà nước (bao gồm cả thuế bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng) từ ngày 1/4/2022 đến hết 31/12/2022 sẽ khoảng 23.954 tỷ đồng, bình quân tháng là 2.661,6 tỷ đồng/tháng./.