Nhiều tập đoàn muốn tham gia vào các tuyến metro tại TP.HCM

Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, thời gian qua, một số nhà đầu tư quan tâm đề xuất đầu tư dự án đường sắt đô thị theo phương thức đối tác công tư (PPP) hoặc đầu tư trực tiếp theo quy định của Luật Đầu tư.

Hàng loạt tuyến metro được đề xuất đầu tư

Cụ thể, Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc (Vinspeed) đề xuất đầu tư trực tiếp theo quy định của Luật đầu tư đối với tuyến đường sắt đô thị nối Trung tâm Thành phố đến khu đô thị lấn biển Cần Giờ.

UBND TP đã thành lập Hội đồng thẩm định hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư dự án, họp thẩm định ngày 20-10 và dự kiến hoàn thiện báo cáo thẩm định trình UBND TP xem xét, chấp thuận chủ trương đầu tư dự án trong tháng 10-2025.

Cạnh đó, Tổng công ty Đầu tư và phát triển công nghiệp (Becamex) quan tâm nghiên cứu tuyến đường sắt đô thị số 1 (TP mới Bình Dương - Suối Tiên), tuyến đường sắt Quốc gia TP.HCM - Lộc Ninh (đoạn Bàu Bàng - Dĩ An).

Vinspeed đề xuất làm metro nối Trung tâm TP đến khu đô thị lấn biển Cần Giờ.

Tiếp đó, Công ty cổ phần Tập đoàn Sovico đề xuất nghiên cứu tuyến đường sắt đô thị số 4 theo hình thức PPP hoặc đầu tư trực tiếp theo quy định của Luật Đầu tư.

Về vấn đề này, UBND TP đã giao Sovico sử dụng nguồn vốn tự có để thực hiện công tác khảo sát, nghiên cứu đề xuất đầu tư dự án tuyến đường sắt đô thị số 4 (Đông Thạnh - Hiệp Phước) trong thời hạn 1 năm. Việc chấp thuận này không đồng nghĩa với việc giao nhiệm vụ chủ đầu tư, chuẩn bị đầu tư hay chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của pháp luật hiện hành.

Theo UBND TP, hiện nay, một số nhà đầu tư quan tâm nghiên cứu cũng đề xuất phương án kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Long Thành, chủ yếu tập trung thông qua tuyến metro số 2 hoặc tuyến metro số 6 kết nối với tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành.

Cụ thể, Công ty Cổ phần tập đoàn Trường Hải đề xuất trục kết nối thông qua tuyến metro số 2 (Tham Lương - Bến Thành, Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành; Công ty TNHH Tập đoàn xây dựng Thái Bình Dương (Trung Quốc) đề xuất trục kết nối thông qua tuyến metro số 6 và tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành.

Đến nay, ngoài Vinspeed đã nộp hồ sơ đề xuất đầu tư trực tiếp theo quy định của Luật đầu tư đối với tuyến đường sắt đô thị nối Trung tâm TP đến khu đô thị lấn biển Cần Giờ; các nhà đầu tư còn lại chưa có phương án đề xuất hay hồ sơ đề xuất cụ thể cho các dự án đường sắt đô thị. UBND TP giao Sở, ngành của TP tiếp tục hướng dẫn nhà đầu tư thủ tục, hồ sơ đề xuất theo quy định để triển khai bước tiếp theo.

Tín hiệu tích cực cho các tuyến metro

Mới đây nhất, Văn phòng UBND TP.HCM đã có công văn gửi Sở Tài chính TP truyền đạt chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND TP Bùi Xuân Cường về đề xuất của Công ty CP Tập đoàn Masterise tham gia lập hồ sơ đề xuất dự án đầu tư xây dựng tuyến metro số 3 (An Hạ - depot Hiệp Bình Phước) theo phương thức PPP, loại hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao).

Metro được xem là xương sống đối với hệ thống giao thông TP.

Đại diện Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR) cho biết, khung pháp lý hiện nay đã có nhiều bước tiến quan trọng, mở ra cánh cửa lớn để thu hút doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực tư nhân tham gia đầu tư vào hệ thống metro của TP.

Trước đây, Luật PPP năm 2019 không cho phép triển khai hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao). Tuy nhiên, với Luật PPP sửa đổi, hình thức BT đã được hồi sinh, cho phép nhà đầu tư được thanh toán bằng quỹ đất. Song song đó, Nghị quyết 98 của Quốc hội về cơ chế đặc thù phát triển TP.HCM cũng bổ sung thêm lựa chọn BT trả chậm bằng tiền.

Hai cơ chế BT đang trở thành đòn bẩy quan trọng giúp TP.HCM linh hoạt huy động nguồn lực xã hội, thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình phát triển mạng lưới đường sắt đô thị.

Hiện TP.HCM đang chủ động tính toán nhiều kênh huy động vốn khác nhau cho các dự án metro, bao gồm phát triển quỹ đất theo mô hình TOD (phát triển định hướng giao thông công cộng), phát hành trái phiếu, cũng như đẩy mạnh hợp tác đầu tư tư nhân.

MAUR khẳng định sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ tối đa cho các nhà đầu tư, từ doanh nghiệp trong nước đến quốc tế cùng chung tay xây dựng, khai thác và vận hành hệ thống metro hiện đại, kết nối bền vững cho thành phố.

TS Lê Bá Chí Nhân, chuyên gia kinh tế, nhận định việc hàng loạt doanh nghiệp đồng loạt đề xuất tham gia đầu tư các tuyến metro theo hình thức hợp đồng BT là một tín hiệu rất tích cực cho hạ tầng đô thị TP.

Ông cho rằng trong bối cảnh Nghị quyết 98 đang được lấy ý kiến sửa đổi, một lần hiệu chỉnh được xem là có tính bản lề, TP.HCM đang đứng trước cơ hội lớn để tháo gỡ những điểm nghẽn lâu năm của các dự án BT.

Trong đó, đề xuất phân cấp mạnh mẽ cho TP.HCM quyền thu hồi và giao đất trực tiếp cho các dự án BT có thể coi là chìa khóa thể chế giúp mở thông dòng chảy đầu tư đang bị tắc nghẽn suốt nhiều năm.

Thực tế, mỗi dự án BT hiện phải đi qua hàng loạt tầng nấc thẩm định, phê duyệt phức tạp, khiến tiến độ bị kéo dài. Chỉ riêng khâu xác định giá đất, thẩm định phương án thanh toán hay điều chỉnh phạm vi dự án cũng có thể tiêu tốn vài năm.

“Nếu TP.HCM được trao quyền chủ động trong việc thu hồi, giao và định giá đất ngay trong phạm vi dự án, thời gian xử lý có thể rút ngắn từ vài năm xuống chỉ còn vài tháng”- TS Nhân nhấn mạnh.

NHƯ NGỌC