Những bệnh về phổi thường gặp do hút thuốc lá

Khói thuốc lá làm ô nhiễm không khí, nhất là trong môi trường khép kín. Khói thuốc lá có thể tồn tại trong không khí nhiều giờ, kể cả khi không còn nhìn thấy hoặc ngửi thấy. Những người có sức đề kháng kém như người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, khói thuốc lá càng đặc biệt gây hại. Khi hút thuốc lá, khói thuốc qua phổi ngấm vào máu, tích lũy lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây nên các bệnh như: Bệnh tim mạch, bệnh ung thư, bệnh hô hấp, bệnh răng và lợi và một số bệnh khác làm tăng cơ loãng xương gây đau nhức cơ thể, khó ngủ và giảm thể lực cơ thể do thiếu ôxy mãn tính…, đặc biệt là các bệnh về phổi. Với hơn 7 nghìn hóa chất, trong đó có hàng chục chất gây ung thư, sự ô nhiễm các chất độc hại có trong khói thuốc là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi, các bệnh hô hấp mãn tính và giảm chức năng phổi cho những người sống và làm việc trong môi trường có khói thuốc.

Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi, phổi tắc nghẽn mãn tính và làm trầm trọng hơn sức khỏe người bị lao phổi.

Ung thư phổi: Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ung thư phổi. Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn hai phần ba số ca tử vong do ung thư phổi trên toàn cầu. Người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc cũng có nguy cơ mắc ung thư phổi cao. Bỏ thuốc lá giúp làm giảm nguy cơ mắc ung thư phổi. Sau 10 năm bỏ hút thuốc, nguy cơ ung thư phổi giảm xuống khoảng một nửa so với người hút thuốc.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính: Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) - một tình trạng tích tụ chất nhầy và mủ trong phổi người hút thuốc dẫn đến ho, đau ngực và khó thở. Nguy cơ mắc bệnh COPD đặc biệt cao ở những người hút thuốc từ khi còn trẻ, vì các chất độc trong khói thuốc lá làm suy giảm sự phát triển của phổi. Khói thuốc lá cũng là nguyên nhân làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn, góp phần gây ra tàn phế và tử vong cho cả người hút thuốc trực tiếp và người hút thuốc thụ động. Bỏ thuốc lá là phương pháp hiệu quả nhất để làm chậm tiến triển của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và cải thiện các triệu chứng hen suyễn.

WHO ước tính trên toàn cầu, mỗi năm có tới 165 nghìn trẻ em chết trước 5 tuổi do nhiễm trùng đường hô hấp dưới vì hút thuốc lá thụ động gây ra.

Chậm phát triển chức năng phổi, viêm phổi ở trẻ nhỏ: Trẻ sơ sinh tiếp xúc với các chất độc trong khói thuốc từ khi còn ở trong bụng mẹ sẽ bị chậm phát triển chức năng phổi. Trẻ nhỏ tiếp xúc với khói thuốc thụ động có nguy cơ bị phát bệnh hen suyễn hoặc làm bệnh hen trầm trọng hơn, tăng nguy cơ mắc viêm phổi, viêm phế quản và thường xuyên nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Trẻ em hút thuốc thụ động từ khi còn nhỏ có thể phải chịu những hậu quả sức khỏe ở tuổi trưởng thành như tăng nguy cơ mắc bệnh bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do việc bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới thường xuyên khi còn nhỏ. Trên toàn cầu, ước tính mỗi năm có tới 165 nghìn trẻ em chết trước 5 tuổi do nhiễm trùng đường hô hấp dưới vì hút thuốc lá thụ động gây ra.

Lao phổi: Bệnh lao do một loại vi trùng gây ra, làm tổn thương phổi và làm giảm chức năng của phổi. Bệnh sẽ trầm trọng hơn ở những người hút thuốc. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh lao cao gấp đôi những người không hút thuốc. Ở những bệnh nhân đang mắc bệnh lao, nếu tiếp tục hút thuốc thì sự kết hợp của bệnh lao với các tác hại của khói thuốc lá sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ tàn tật và tử vong do suy hô hấp.

Hãy nói không với mọi loại thuốc lá để bảo vệ bản thân và gia đình.

Biện pháp hiệu quả để bảo vệ phổi là không hút thuốc và giảm tối đa việc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động. Mặc dù đã có bằng chứng hết sức rõ rệt về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của lá phổi, tuy nhiên tại nhiều quốc gia, nhận thức của một bộ phận lớn người dân về tác hại của thuốc lá và hút thuốc lá thụ động đối với sức khỏe lá phổi còn hạn chế. Nguy cơ đối với sức khỏe từ hút thuốc lá và hút thuốc lá thụ động là rất cao. Mối nguy hiểm do việc sử dụng thuốc lá đối với sức khỏe của phổi dẫn đến nguy cơ tử vong và bệnh tật trên toàn cầu từ các bệnh phổi do hút thuốc lá gây ra, bao gồm cả bệnh hô hấp mãn tính và ung thư phổi.

Theo Tổ chức Y tế thế giời (WHO), việc giảm sử dụng thuốc lá, giảm bệnh tật và tử vong do hút thuốc, bảo vệ sức khỏe lá phổi sẽ góp phần vào sự thành công của các nỗ lực quốc tế nhằm kiểm soát các bệnh không lây nhiễm, lao và làm giảm ô nhiễm không khí để bảo vệ sức khỏe con người. Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững nhằm giảm một phần ba tỷ lệ tử vong sớm do các bệnh không lây nhiễm gây ra vào năm 2030, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá cần phải được coi là ưu tiên hàng đầu của các quốc gia và cộng đồng trên toàn thế giới.

WHO cũng kêu gọi các quốc gia cần tăng cường phòng chống tác hại của thuốc lá thông qua việc thực hiện đầy đủ và mạnh mẽ các nội dung của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới bao gồm việc ban hành và tăng cường thực thi các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đồng thời, các chính sách và biện pháp nhằm nỗ lực kiểm soát, giảm thiểu tác hại của thuốc lá còn phụ thuộc vào sự quan tâm thực hiện từ mỗi gia đình. Cha, mẹ và các thành viên khác trong gia đình, cộng đồng cần có ý thức, trách nhiệm tuân thủ các biện pháp để bảo đảm môi trường trong lành, không khói thuốc lá nhằm bảo vệ sức khỏe của chính mình và người thân.

Tùng Lâm