Những bức họa vang bóng một thời
Nhà sưu tập Vũ Đình Hải bên tượng chân dungcố nghệ sĩ nhiếp ảnh Lâm Tấn Tài. Ảnh: Giản Thanh Sơn
Ngày 27-6, tại Hội Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh diễn ra Lễ khai mạc triển lãm tác phẩm xưa vang bóng một thời. Đây là bộ sưu tập 50 trong 300 tác phẩm lần đầu tiên được công bố của nhà sưu tập Việt kiều Vũ Đình Hải. Cuộc triển lãm đã thu hút sự chú ý của giới báo chí, văn nghệ sĩ, nhà sưu tập và công chúng...
Đứng trước những bức tranh sưu tầm từ trước năm 1975 tại miền Nam, tôi như dâng trào cảm xúc về thời gian - vừa hoài niệm, vừa khắc khoải. Đó không chỉ là những mảng màu trên toan, mà là ký ức sống động của một thời đại, của những thân phận, của những chuyển động theo dòng chảy văn hóa của lịch sử nước nhà.
Có lẽ điều khiến cuộc triển lãm trở nên đặc biệt chính là xuất xứ của bộ sưu tập - từ một Việt kiều Mỹ. Theo tôi, cuộc triển lãm đã tạo nên một cầu nối vừa về địa lý vừa về tinh thần, giữa người con xa xứ với quê hương, giữa những gì tưởng như đã mất và khao khát được lưu giữ. Người thưởng lãm cảm thấy xúc động vì tấm lòng gìn giữ văn hóa, xót xa trước dấu ấn thời gian, và thầm biết ơn vì vẫn còn những người nâng niu ký ức dân tộc bằng cả trái tim và hành trình đời mình của nhà sưu tập Vũ Đình Hải.
Người xem như gặp lại những danh họa một thời nổi tiếng của miền Nam, như Văn Đen với Đánh cờ - 1960, Vũ Huỳnh với Trừu tượng - 1970, Vũ Huỳnh với Bến thuyền -1970, Văn Phụng với Bến thuyền - 1960, Nguyễn Hữu Thịnh với Phong cảnh - 1970, Nguyễn Hê với Ngựa trên thảo nguyên -1949, Bé Ký với Bến xe thổ mộ - 1960, Hồ Thành Đức với Vợ chồng - 1970, Hà Cẩm Tâm với Ngựa hoang - 1960, Lê Chánh với Chân dung thiếu nữ -1940, Lê Minh với Hoa mai ngày Tết - 1937- 2019, Lương Thế Hiển với Đường thu tê lạnh - 1924-1970, Nguyễn Cường với Tết 1925-1960, Nguyễn Trí Minh với Trừu tượng 1924-2010, Nguyễn Văn Phương với Cung đàn nở hoa 1930, Nguyễn Văn Phương với Trừu tượng - 1960….
Bầu không khí trong triển lãm như chậm lại - người xem không chỉ “nhìn” mà đang “nghe” một bản giao hưởng của màu sắc, của hoài niệm và của tâm hồn.
Nhà sưu tập Vũ Đình Hải cho biết, đây là một phần 50 bức tranh trong bộ sưu tập khoảng 300 bức của anh với chủ đề Mỹ thuật miền Nam trước 1975. Anh nói: “Tôi bắt đầu sưu tập và lưu giữ số tranh này từ năm 1982 và mua được đến năm 1992. Khi Việt Nam bắt đầy mở cửa người nước ngoài họ ào ạt vào sưu tầm, mua tranh xưa thế là tranh lên giá cùng với sự xuất hiện tranh giả nên kể từ đó tôi không sưu tầm được nữa... Tuy nhiên với ý thức muốn góp phần lưu giữ những di sản nghệ thuật xưa, tôi vẫn tiếp tục công việc đam mê và yêu thích của mình trong nước và ngay cả ở nước ngoài”…
Đó là chia sẻ thật cảm động và đầy tự hào của nhà sưu tập và qua bộ sưu tập tranh nói trên được tổ chức triển lãm tại quê nhà, người Việt kiều ấy không chỉ thể hiện nỗi nhớ thương quê hương mà còn chủ động gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa - điều mà không phải ai cũng có thể làm được nơi đất khách. Đây là một nghĩa cử thể hiện lòng biết ơn sâu sắc với những người đi trước - những bậc tiền nhân đã đặt nền móng cho một kho tàng nghệ thuật phong phú của dân tộc.
Việc làm đó ví như một nhịp cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa những giá trị truyền thống và thế hệ mai sau. Nghệ thuật không chỉ là cái đẹp để chiêm ngưỡng, mà còn là ký ức, bản sắc và là tiếng nói của linh hồn dân tộc!
