Những điểm nổi bật của thỏa thuận khí hậu mới ở Glasgow

Hội nghị thượng đỉnh khí hậu Cop26 diễn ra tại Glasgrow, Scotland, từ 31/10 đến 13/11, đã đạt được thỏa thuận duy trì mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở ngưỡng 1,5 độ C theo Hiệp định Paris.

Dưới đây là những thành tựu lớn nhất của Hiệp ước khí hậu Glasgrow - Cop26:

Bài liên quan

COP26: Hội nghị khí hậu Glasgow là gì và tại sao nó lại quan trọng?

Mỹ, Trung Quốc đang 'xích lại gần nhau hơn' về khí hậu và thương mại

Mỹ, Trung Quốc công bố thỏa thuận hợp tác về biến đổi khí hậu

Pháp xây dựng lò phản ứng hạt nhân mới để đáp ứng các mục tiêu khí hậu

Hội nghị thượng đỉnh khí hậu Glasgrow đã bế mạc ngày 13/11 sau nửa tháng đàm phán căng thẳng - Ảnh: Reuters

Tăng cường mục tiêu

Thỏa thuận thừa nhận rằng các cam kết mà các quốc gia đưa ra cho đến nay nhằm cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính vẫn chưa đủ để ngăn chặn sự ấm lên của hành tinh vượt quá 1,5 độ so với nhiệt độ thời kỳ tiền công nghiệp.

Để cố gắng giải quyết vấn đề này, hội nghị yêu cầu các chính phủ tăng cường các mục tiêu đó vào cuối năm sau, thay vì 5 năm một lần như yêu cầu trước đây.

Việc không đặt ra và đáp ứng các mục tiêu cắt giảm khí thải khó khăn hơn sẽ gây ra những hậu quả to lớn. Các nhà khoa học nói rằng vượt quá mức tăng 1,5 độ C sẽ dẫn đến mực nước biển dâng cao và các thảm họa bao gồm hạn hán tàn khốc, các cơn bão khủng khiếp và cháy rừng còn tồi tệ hơn nhiều so với những gì mà thế giới đang phải gánh chịu.

Ông Alok Sharma, chủ tịch hội nghị thượng đỉnh COP26 cho biết: “Tôi nghĩ hôm nay chúng ta có thể nói với sự tin cậy rằng chúng ta đã giữ được 1,5 độ C trong tầm với. Nhưng điều này vẫn rất mong manh, và chúng ta sẽ chỉ sống sót nếu chúng ta giữ lời hứa của mình".

Alok Sharma, chủ tịch hội nghị thượng đỉnh COP26 - Ảnh: Reuters

Nhiên liệu hóa thạch

Hiệp ước lần đầu tiên yêu cầu các quốc gia giảm sự phụ thuộc vào than đá và rút lại các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, các động thái sẽ nhắm vào các nguồn năng lượng mà các nhà khoa học cho là động lực chính gây ra biến đổi khí hậu do con người tạo ra.

Ngay trước khi thỏa thuận Glasgow được thông qua, Ấn Độ đã yêu cầu thỏa thuận kêu gọi các nước "giảm dần", thay vì "loại bỏ" than. Sự thay đổi từ ngữ nhỏ đó đã gây ra nhiều sự tức giận trong hội trường toàn thể, nhưng các phái đoàn đã đồng ý với yêu cầu để cứu vãn thỏa thuận.

Khoản tiền trợ cấp cho các quốc gia nghèo

Thỏa thuận đã đạt được một số tiến bộ về yêu cầu của các nước nghèo và dễ bị tổn thương rằng các nước giàu có chịu trách nhiệm về phần lớn lượng khí thải phải trả.

Ví dụ, thỏa thuận "kêu gọi các Bên là nước phát triển tăng ít nhất gấp đôi việc cung cấp tài chính khí hậu tập thể để thích ứng với các Bên là nước đang phát triển".

Thỏa thuận cũng lần đầu tiên đề cập đến cái gọi là "mất mát và thiệt hại" trong phần trang bìa của thỏa thuận. Tổn thất và thiệt hại đề cập đến những chi phí mà một số quốc gia đang phải đối mặt do biến đổi khí hậu, và những quốc gia này trong nhiều năm đã mong muốn được chi trả để giúp đối phó với những tác động này.

Tuy nhiên, theo thỏa thuận, các nước phát triển về cơ bản chỉ đồng ý tiếp tục thảo luận về chủ đề này.

Người biểu tình kêu gọi các quốc gia tăng cường các biện pháp chống biến đổi khí hậu và trái đất nóng lên - Ảnh: AFP

Thị trường carbon toàn cầu

Các nhà đàm phán cũng đã chốt một thỏa thuận thiết lập các quy tắc cho thị trường carbon, có khả năng mở khóa hàng nghìn tỷ đô la để bảo vệ rừng, xây dựng các cơ sở năng lượng tái tạo và các dự án khác để chống lại biến đổi khí hậu.

Các công ty cũng như các quốc gia có độ che phủ rừng rộng lớn đã thúc đẩy một thỏa thuận mạnh mẽ về thị trường carbon ở Glasgow, với hy vọng cũng hợp pháp hóa các thị trường bù đắp tự nguyện đang phát triển nhanh chóng trên toàn cầu.

Theo hiệp định này, một số biện pháp sẽ được thực hiện để đảm bảo các khoản tín dụng không bị tính kép theo mục tiêu phát thải quốc gia, nhưng các giao dịch song phương giữa các quốc gia sẽ không bị đánh thuế để giúp tài trợ cho việc thích ứng với khí hậu, vốn là nhu cầu cốt lõi của các nước kém phát triển.

Các nhà đàm phán cũng đạt được một thỏa thuận đặt ra một ngày giới hạn, với các khoản tín dụng carbon phát hành trước năm 2013 sẽ không được chuyển tiếp. Điều đó nhằm đảm bảo quá nhiều khoản tín dụng cũ không tràn ngập thị trường và khuyến khích các nước mua tín dụng thay vì cắt giảm lượng khí thải mới.

Đặc phái viên khí hậu Hoa Kỳ John Kerry nói chuyện với các đại biểu trong Hội nghị về Biến đổi Khí hậu của Liên hợp quốc (COP26) ở Glasgow, Scotland, Anh ngày 13/11 năm 2021 - Ảnh: Phil Noble

Các thỏa thuận bên lề

Cũng có một số thỏa thuận phụ đáng chú ý. Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu dẫn đầu sáng kiến cắt giảm khí mê-tan toàn cầu, trong đó khoảng 100 quốc gia đã hứa sẽ giảm 30% lượng khí thải mê-tan so với mức năm 2020 vào năm 2030.

Hoa Kỳ và Trung Quốc, hai quốc gia phát thải carbon lớn nhất thế giới, cũng đã công bố một tuyên bố chung hợp tác về các biện pháp chống biến đổi khí hậu, một thỏa thuận trấn an các nhà quan sát về ý định của Bắc Kinh trong việc đẩy nhanh nỗ lực chống lại sự nóng lên toàn cầu sau một thời gian dài im ắng.

Các công ty và nhà đầu tư cũng đưa ra nhiều cam kết tự nguyện sẽ loại bỏ ô tô chạy bằng xăng, khử khí thải carbon, bảo vệ rừng và đảm bảo đầu tư bền vững hơn.

Quốc Thiên