Những điều cần biết về 'bản cập nhật' mũi nhắc lại vaccine Covid-19

Các nhà sản xuất đã tạo ra bản cập nhật của mũi nhắc lại vaccine Covid-19 trong tình hình mới. Ảnh: sam_moghadam_khamseh.

Mới đây, các nhà sản xuất đã có sự thay đổi mang tính cập nhật đối với các loại vaccine phòng bệnh Covid-19. Theo đó, các mũi nhắc lại của vaccine Covid-19 được thay đổi với mục đích bảo vệ tốt hơn những người từng tiêm mũi cơ bản trước nguy cơ nhập viện và tử vong do biến chủng mới.

Công thức mới này có tính chất “lưỡng trị”, tức có thể tác động tới cả chủng nCoV ban đầu cũng như biến thể phụ BA.5 mới của Omicron - loại virus đang chiếm ưu thế ở Mỹ.

Theo các nhà nghiên cứu, việc tiêm mũi nhắc lại vào thời gian này sẽ giúp ngăn chặn nguy cơ diễn biến nặng và tử vong cho hàng nghìn người, khi chúng ta bước sang mùa thu và đông - thời điểm mọi người có xu hướng tập trung đông cao hơn.

Những người đủ điều kiện tiêm nhắc lại

Với trẻ em dưới 12 tuổi, nhóm này hiện chưa đủ điều kiện để tiêm vaccine dạng lưỡng trị.

Với trường hợp từ 12 đến 17 tuổi, mọi người có thể tiêm mũi nhắc lại của Pfizer ít nhất 2 tháng sau mũi cuối cùng của liều cơ bản hoặc mũi tiêm nhắc lại gần nhất.

Mũi nhắc lại vaccine Covid-19 bản cập nhật hướng tới nhóm từ 12 trở lên. Ảnh minh họa: diana_polekhina.

Với nhóm từ 18 đến 49 tuổi, chúng ta có thể tiêm mũi nhắc lại phiên bản cập nhật từ Moderna hay Pfizer ít nhất 2 tháng kể từ mũi cuối cùng của liều cơ bản hoặc mũi nhắc lại gần nhất.

Cuối cùng, các trường hợp từ 50 tuổi trở lên cũng có thể tiêm mũi nhắc lại phiên bản cập nhật từ cả 2 loại trên sau ít nhất 2 tháng kể từ mũi cuối cùng của liều cơ bản hoặc mũi nhắc lại gần nhất.

Điểm khác biệt của bản cập nhật

Thực tế, vaccine lưỡng trị không phải một công thức vaccine mới. Moderna và Pfizer đã sửa đổi các loại vaccine hiện có của họ để nhắm vào các biến chủng khác nhau của SARS-CoV-2.

Từ đây, mũi nhắc lại mới được thiết kế để bảo vệ chống lại cả biến chủng gốc và các biến thể phụ BA.4, BA.5 của Omicron.

Cả hai mũi nhắc lại của Pfizer và Moderna đều có cùng liều lượng với phiên bản trước. Vaccine của Pfizer chứa 30 mcg kháng nguyên, trong khi của Moderna chứa 50 mcg.

Trong mỗi loại vaccine, một nửa liều dùng để chống lại các biến thể phụ mới của Omicron, trong khi nửa liều còn lại là công thức vaccine ban đầu.

Mũi nhắc lại phiên bản mới hoạt động như thế nào?

Đầu năm nay, Moderna và Pfizer đã tổng hợp dữ liệu lâm sàng về vaccine liên quan tới những yếu tố hướng tới biến thể phụ BA.1 của Omicron. Trong thử nghiệm, mũi nhắc lại đã thúc đẩy mức độ tạo kháng thể bảo vệ ở những người tham gia.

Phiên bản cập nhật mũi nhắc lại vaccine Covid-19 có thể giúp bảo vệ trước các biến thể phụ mới của Omicron. Ảnh minh họa: towfiqu_barbhuiya.

Sau đó, 2 công ty này đã chia sẻ dữ liệu về cách các vaccine lưỡng trị nhắm vào BA.4 và BA.5 hoạt động trên chuột. Vaccine lưỡng trị của Moderna đã tăng cường kháng thể trung hòa ở chuột lên gấp 4 lần, trong khi những con chuột được tiêm vaccine lưỡng trị Pfizer cho thấy lượng kháng thể tăng gấp 2,6 lần.

Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có dữ liệu về hiệu quả hoạt động của mũi nhắc lại bản cập nhật ở người.

Moderna đã đăng ký danh sách người tham gia vào nghiên cứu lâm sàng của mình để thử nghiệm vaccine với BA.4, BA.5 và cho biết dự kiến có dữ liệu vào cuối năm nay.

Trong khi đó, Pfizer cũng đang thử nghiệm mũi nhắc lại của mình trong các thử nghiệm lâm sàng cũng như chất tăng cường lưỡng trị với BA.1 ở trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi.

Khi nào nên tiêm mũi nhắc lại sau khi khỏi Covid-19?

Sau khi khỏi Covid-19, cơ thể chúng ta sở hữu số lượng lớn tế bào miễn dịch được thiết lập để bảo vệ chống lại sự tái nhiễm. Tế bào bộ nhớ B đảm bảo cơ thể ghi nhớ cách tạo ra kháng thể trung hòa trong vài tháng sau đó.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (US CDC) cho biết những người nhiễm nCoV trước đó, về lý thuyết, có thể được tiêm mũi nhắc lại ngay sau khi hồi phục.

Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng hệ thống miễn dịch không tăng nhiều khi được tiêm nhắc lại vaccine trong vòng hai tháng sau khi hồi phục.

“Đối với những người đã mắc Covid-19 trước đó, khuyến nghị thường là đợi ít nhất ba tháng trước khi tiêm vaccine”, GS Walter Orenstein , Phó giám đốc Trung tâm vaccine Emory, cho biết.

Có nên tiêm vaccine bản cập nhật sau khi đã tiêm mũi nhắc lại?

US CDC khuyên người dân nên đợi ít nhất hai tháng kể từ liều vaccine cuối cùng trước khi tiêm mũi nhắc lại tiếp theo. Nếu mắc Covid-19 gần đây, cơ quan này cho biết chúng ta có thể cân nhắc việc trì hoãn mũi nhắc lại cho đến ba tháng sau kể từ thời điểm nhận kết quả xét nghiệm dương tính.

Liệu chúng ta có tiếp tục phải tiêm các mũi vaccine nhắc lại?

Còn quá sớm để biết chính xác lịch trình tiêm nhắc lại vaccine Covid-19 trong tương lai. Các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn về khả năng bảo vệ của các mũi vaccine được cập nhật sẽ kéo dài trong bao lâu. Họ cũng không thể dự đoán những biến chủng mới nào sẽ xuất hiện và chúng sẽ né tránh các hệ thống miễn dịch như thế nào.

Sẽ mất vài tháng theo dõi với những người đã được tiêm mũi nhắc lại bản cập nhật để đánh giá khả năng miễn dịch.

Trong khi đó, Anthony Fauci, Cố vấn cấp cao của Tổng thống Biden về ứng phó với Covid-19, cho biết Nhà Trắng đang có kế hoạch cung cấp mũi nhắc lại mỗi năm một lần, tương tự việc tiêm phòng cúm.

“Nhìn về tương lại của đại dịch Covid-19, trong trường hợp không có biến chủng nào có khác biệt đáng kể xuất hiện, chúng ta sẽ tiến tới một chu trình tiêm chủng tương tự vaccine cúm hàng năm, với các mũi vaccine Covid-19 được cập nhật hàng năm phù hợp”, Fauci nói.

Vừa qua, các nhà khoa học cũng đã đưa ra ý tưởng về một loại vaccine tổng quát có thể chống lại nhiều biến chủng SARS-CoV-2, gồm cả những biến chủng có thể xuất hiện trong tương lai.

Quốc Toàn