Những ghi chép về xe tăng quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc lập

Đoàn xe tăng tiến vào khuôn viên Dinh Độc lập trưa ngày 30 tháng 4 năm 1975. Ảnh: TL.

Sự kiện lịch sử ngày 30 tháng 4 năm 1975 tại Dinh Độc lập, báo chí đã viết nhiều. Hình ảnh lá cờ giải phóng tung bay trên nóc Dinh lúc 11 giờ 30 đã trở thành giờ khắc lịch sử báo hiệu miền Nam hoàn toàn giải phóng.

Sức tấn công như vũ bão của quân ta trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã làm nên thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến 21 năm. Thời khắc trưa 30/4/1975, xe tăng 390 húc đổ cổng Dinh, tiếp sau là xe tăng 843 rồi những chiếc tăng khác rầm rập tiến vào Dinh, thị uy sức mạnh của quân và dân ta, để sau đó, Tổng thống Dương Văn Minh và nội các chấp nhận đầu hàng vô điều kiện.

Trong ghi chép của những người liên quan đến sự kiện này tại Dinh, là nhà báo, là chiến sĩ xe tăng, là người trong nội các Dương Văn Minh, không ít thì nhiều, đều đề cập đến giờ phút xe tăng tiến vào Dinh.

Những ghi chép ấy cung cấp góc nhìn về một thời khắc lịch sử, liên quan đến những chiếc xe tăng của quân Giải phóng.

"Chúng tôi đang loay hoay thì bỗng mọi người cùng hướng nhìn về đại lộ Thống Nhất. Một cảnh tượng hùng tráng diễn ra, một đoàn xe tăng rầm rộ tiến về hướng dinh. Bỗng chốc cửa dinh bị húc đổ, đoàn tăng cày lên thảm cỏ, tiến thẳng đến thềm dinh.

Một anh bộ đội xe tăng, sau này tôi mới biết là Bùi Quang Thận, giật chiếc cần ăng ten có gắn lá cờ Giải phóng [...], leo xuống xe chạy vội vào dinh". Sinh viên Nguyễn Hữu Thái, người có mặt tại Dinh Độc lập khi ấy, nhớ lại trong Hành trình của một sinh viên Sài Gòn từ chiến tranh đến hòa bình.

Là Tổng trưởng Thông tin của chính quyền Dương Văn Minh khi ấy, Lý Quí Chung ghi lại cảnh tượng gây bất ngờ với bản thân cũng như nội các khi ấy trong Hồi ký không tên liên quan đến đoàn xe tăng tiến vào Dinh:

"Khoảng hơn 11 giờ 30 sáng, chiếc tăng đầu tiên loại T-54 của quân giải phóng xuất hiện ở từ đầu kia đại lộ Thống Nhất, phía Thảo cầm viên. Tổng thống Minh và các thành viên chính phủ cùng một số dân biểu nghị sĩ, ra đứng tại tiền đình của Dinh Độc Lập để chuẩn bị cuộc đón tiếp.

Chiếc tăng to lớn tiến gần, đến khoảng ngang nhà thờ Đức Bà thì đột ngột nổ liền hai phát nhưng không nhắm vào Dinh Độc Lập. Nhưng tiếng nổ của hai phát đại bác đã gây hoảng hốt cho tất cả những người đang đứng chờ ở tiền đình. Thế là tất cả lui vào phòng làm việc của ông Thiệu và... lo lắng chờ".

Nhà báo Tây Đức Börries Gallasch, người có mặt tại Dinh Độc lập trưa ngày 30 tháng 4, cũng đã ghi lại khoảnh khắc khi đoàn xe tăng của quân Giải phóng tiến vào Dinh trong bài viết "Sài Gòn 30/4/1975" của sách Thành phố Hồ Chí Minh giờ khắc số 0 (Những phóng sự về kết thúc cuộc chiến tranh 30 năm). Đoạn ghi chép ấy như sau:

"Trong lúc những nhân viên của ông Minh đi đi lại lại đầy lo âu, thì ông Minh 'lớn' vẫn đứng nguyên im lặng giữa sảnh và phóng tia mắt nhìn qua cửa sổ phía trước của dinh về hướng nhà thờ Đức Bà. Bỗng nhiên những tiếng nổ inh tai của súng, lựu đạn, súng máy vang lên. Tôi nằm rạp xuống sàn tìm kiếm sự che chắn đằng sau cột xi măng. Phải chăng có cuộc đảo chính trong phút cuối cùng, tấn công vào dinh chăng? Chúng ta phải chết à?

Tôi hoảng sợ. Không có tấm kính nào bị vỡ, chúng tôi rời khỏi chỗ nấp. Minh 'lớn' vẫn còn đúng nguyên chỗ cũ, to lớn như một bức tượng bên cạnh ông thủ tướng thấp bé. Rồi trước mắt chúng tôi xuất hiện cảnh tượng không thể tin được: Ba chiếc xe tăng treo những lá cờ rất lớn của Mặt trận Giải phóng tiến qua cổng sắt hướng về phía bồn hoa trước Dinh.

Súng bắn loạn xạ lên không trung, những phát súng của niềm vui, dàn giao hưởng của chiến thắng giai điệu của vinh quang. Chiếc tăng đầu tiên húc đổ cánh cổng lăn xích thẳng trên bãi cỏ nhằm hướng dinh lao tới. Hai chiếc tăng còn lại vòng sang hai bên trái và phải rồi tất cả đều dừng lại trước mặt tiền của Dinh".

Bút ký lính tăng - Hành trình đến dinh Độc Lập của đại tá Nguyễn Khắc Nguyệt - nguyên chiến sĩ lái xe tăng trong đoàn tăng tiến vào Dinh đã ghi lại thật sống động giây phút xe tăng húc đổ cổng Dinh.

"Đúng lúc ấy xe 390 đã đến trước cổng Dinh, Tập hơi giảm chân dầu và kéo cần lái bên phải về vị trí “hành tinh”, chiếc xe cua một vòng 90 độ nằm đối diện với cổng chính. Tập tăng chân dầu lao thẳng vào cổng, một cánh cổng đổ sập xuống, cánh kia bung bản lề đổ nghiêng, theo đà tiến xe 390 lao hẳn vào trong sân Dinh.

[...] Trong lúc đó, bên xe 843, Hỏa đã đưa được cần số về số “không” và ấn nút khởi động, động cơ nổ được ngay. Cậu lùi lại một chút chỉnh hướng rồi lao vào sân dinh sau xe 390 vài mét. Hỏa tăng ga cho xe chạy song song với xe 390, hai chiếc xe như hai người lính cận vệ hai bên cho đại đội trưởng của mình. Cả hai xe lao đến sát tiền sảnh dinh thì dừng lại".

Sau khi 843 và 390 tiến trước vào Dinh. Theo sau là đội hình xe tăng rầm rập nối đuôi nhau triển khai đội hình.

"Khi hai chiếc xe 843 và 390 đã tiến sát tiền sảnh, đội hình xe tăng tiếp theo tản ra thành hình vòng cung trên thảm cỏ hình thành thế bao vây ôm chặt lấy dinh. Những nòng pháo vẫn gườm gườm chĩa thẳng vào dinh sẵn sàng nhả đạn. Hàng chục chiếc động cơ 550 mã lực vẫn gầm rú như đàn voi chiến đang còn say mùi khói súng.

Vài giây sau, không thấy động tĩnh gì, tiếng động cơ nhỏ dần rồi tắt hẳn, những nắp cửa bật tung ra. Từ trong xe những thân hình nhem nhuốc nhảy ra ôm lấy nhau hò reo mừng rỡ, hàng chục chiếc mũ công tác tung lên. Mấy tên pháo hai hứng chí quay 12 ly 7 ngỏng lên trời kéo cò luôn cả hòm 50 viên đạn".

Năm tháng đã qua đi, nhưng những hình ảnh ấy, hẳn vẫn còn in đọng trong ký ức các nhân chứng, người liên quan, và luôn được nhắc nhớ, trong các câu chuyện kể, về ngày 30 tháng 4 năm 1975.

Đình Ba