Những vũ khí Phương Tây góp phần giúp Liên Xô đánh bại phát xít Đức
Những phương tiện và vũ khí mà Mỹ và phương Tây đã từng viện trợ cho Liên Xô đã góp phần không nhỏ trong việc giúp Liên Xô giành chiến thắng trước phát xít Đức.
Trong suốt Thế chiến II, Mỹ, Anh và Canada đã gửi hàng chục nghìn phương tiện quân sự và dân sự đến Liên Xô như xe tăng, xe bọc thép chở quân, máy bay chiến đấu và máy bay ném bom, tàu, xe tải … trong khuôn khổ các gói viện trợ quân sự.
Máy bay chiến đấu Aircobra. Ảnh: Gateway to Russia
Trong bối cảnh Hồng quân Liên Xô đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức về vận tải và hậu cần, sự xuất hiện của các phương tiện này được coi là một cứu cánh.
Mặc dù các phương tiện quân sự của phương Tây không trở thành lực lượng tấn công chính của Hồng quân, nhưng chúng đã đóng góp đáng kể vào việc giúp Liên Xô giành chiến thắng trước Đức Quốc xã ở Mặt trận phía Đông.
Xe tăng
Khối Đồng minh đã cung cấp cho Liên Xô hơn 10.000 xe tăng trong suốt cuộc chiến, trong đó có các loại xe tăng Matilda, Cromwell, Tetrarcs, Churchill và Valentine của Anh, xe tăng Sherman, Stuart và Lee của Mỹ. Chúng đã được triển khai trong các trận giao tranh với quân Đức gần Moscow, ở Stalingrad, khu vực Kursk Bulge và ở Berlin.
Xe bọc thép của phương Tây được Hồng quân Liên Xô đánh giá cao vì khá tiện lợi, điều mà xe của Liên Xô đang thiếu. Nhưng không phải tất cả các phương tiện này đều có độ tin cậy cao và chất lượng tốt và hiệu quả vượt trội.
Lính tăng Liên Xô ưa chuộng nhất là xe tăng Valentine của Anh khá chắc chắn và xe tăng Mỹ Sherman với chiều cao vượt trội, không chỉ có khả năng chiến đấu tốt mà còn tạo ra sự thoải mái cho kíp lái khi di chuyển. Những xe chiến đấu bọc thép này chiếm phần lớn trong các nguồn cung cấp xe bọc thép cho Liên Xô.
Máy bay chiến đấu
Mỹ và Anh đã cung cấp khoảng 14.000 máy bay chiến đấu cho Liên Xô, nhưng không phải tất cả các loại máy bay này đều hoạt động hiệu quả. Nhiều phương tiện đã bị lỗi thời và không thể chiến đấu với những chiến đấu cơ Messerschmitt của Đức.
Trong số các chiến đấu cơ này, máy bay Airacobra của Mỹ lại rất được các phi công Liên Xô ưa chuộng. Các phi công hàng đầu của lực lượng không quân thuộc Hồng quân Liên Xô là Grigory Rechkalov và Alexander Pokryshkin đã lập được nhiều chiến công khi lái loại máy bay này trong các trân chiến.
Ngoài Airacobra, P-63 Kingcobra cũng là loại máy bay đáng chú ý mà Mỹ cung cấp cho Liên Xô. Mỹ đã phát triển P-63 Kingcobra với mục tiêu đáp ứng các yêu cầu của không quân Liên Xô và kinh nghiệm chiến đấu trên không ở Mặt trận phía Đông. Liên Xô đã tiếp nhận khoảng 2.400 máy bay chiến đấu này. Chúng được chuyển giao vào thời điểm cuối của cuộc chiến và hầu như không tham gia vào các cuộc giao tranh chống lại quân Đức. Tuy nhiên, ‘Kingcobras đã thành công khi tham gia các cuộc chiến ở vùng Viễn Đông.
Trong Chiến tranh Liên Xô-Nhật Bản, P-63 đã hộ tống máy bay ném bom và máy bay trinh sát, cung cấp sự yểm trợ trên không cho quân đội và lực lượng của Hạm đội Thái Bình Dương, tấn công các vị trí của Nhật Bản với vai trò là máy bay hỗ trợ trên không tầm gần.
Máy bay ném bom
Các nước phương Tây đã cung cấp cho Liên Xô khoảng 3.700 máy bay ném bom. Phần lớn trong số đó là máy bay do Mỹ sản xuất, chỉ có hai chục chiếc là của Anh.
Máy bay ném bom A-20. Ảnh: Gateway to Russia
Các phi công Liên Xô đánh giá máy bay A-20 và B-25 của Mỹ khá hiệu quả, tiện dụng và dễ điều khiển. Chúng rất hiệu quả trong hoạt động chiến đấu tầm gần cũng như tầm xa và trở thành công cụ đắc lực trong lực lượng không quân, hải quân của Liên Xô. Tuy vậy, những máy bay chiến đấu Hampden của Anh được cho là cơn ác mộng. Cựu phi công Liên Xô Aleksei Gusev cho biết: “Đó là những cỗ quan tài bay. Thật khủng khiếp khi lái chúng”.
Xe bọc thép chở quân
Trong suốt cuộc chiến chống Đức Quốc xã, Hồng quân không có bất kỳ xe bọc thép chở quân nào bởi Liên Xô không chế tạo phương tiện này. Vì thế việc triển khai xe bọc thép chở quân hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của khối Đồng mình
Mỹ và Anh đã cung cấp cho Liên Xô hơn 6.000 xe bọc thép chở quân. Liên Xô chủ yếu sử dụng xe bán xích M2, M5 và M9 để kéo pháo. Còn xe Universal của Anh và M3A1 Scout của Mỹ được triển khai tích cực trong các cuộc trinh sát, để chiếm các điểm vượt sông quan trọng và truy đuổi quân Đức.
Những chiếc Scout của Mỹ đáng tin cậy, thoải mái và trang bị vũ khí tiên tiến đã trở thành loại xe bọc thép mà Hồng quân ưa thích nhất. Chúng thường được sử dụng để bảo vệ xe của các chỉ huy Liên Xô.
Tàu
Khối Đồng minh cũng cung cấp cho Liên Xô khoảng 500 tàu săn ngầm lớn và nhỏ, tàu quét mìn, tàu đổ bộ và tàu bảo vệ, tàu phóng ngư lôi, tàu kéo, tàu chở dầu và tàu chở hàng. Chúng đóng vai trò quan trọng đối với các chiến dịch của Liên Xô nhằm đối phó với quân Đức ở Biển Baltic, Biển Bắc và Biển Đen, cũng như chống lại quân đội Nhật Bản ở Thái Bình Dương.
Trong bối cảnh các doanh nghiệp đóng tàu chính ở Ukraine dừng hoạt động, nguồn cung cấp của phương Tây đã trở thành nguồn tiếp tế quan trọng cho lực lượng mặt nước của Hải quân Liên Xô. Phần lớn các tàu của Mỹ và Anh có nhiều ưu điểm vượt trội và mang theo thiết bị mà Liên Xô không có.
Tuy nhiên, không phải tất cả các phương tiện của phương Tây đều gây ấn tượng với giới chỉ huy Liên Xô. Trong cuộc trò chuyện với chủ tịch công ty đóng tàu ‘Higgins Industries’ về các loại tàu phóng lôi của Mỹ, kỹ sư Alexander Yakimov cho biết: “Theo cấp độ từ cao đến thấp, lực lượng hải quân cho biết tàu Elko là hiệu quả nhất, tiếp đến là tàu Higgin và đứng thứ ba là tàu Vosper”.
