Những vườn chè 'số' trăm tuổi đóng góp xây dựng nông thôn mới ở Tân Cương

Từ việc hợp nhất 3 xã Tân Cương, Thịnh Đức (TP. Thái Nguyên) và Bình Sơn (TP. Sông Công), xã Tân Cương được thành lập với quy mô rộng lớn hơn. Đến nay, địa phương có 31 HTX cùng 516 hộ kinh doanh cá thể, góp phần phát triển kinh tế năng động.

Gắn kết với du lịch trải nghiệm

Theo bà Dương Thị Thu Hằng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tân Cương, địa phương đã ghi dấu nhiều kết quả nổi bật trong xây dựng nông thôn mới. Trong đó, năm 2022, xã Tân Cương được công nhận xã nông thôn mới kiểu mẫu. Đến cuối năm 2024, giá trị sản phẩm bình quân trên 1ha đất trồng trọt đạt 211,6 triệu đồng, thu nhập bình quân đầu người xấp xỉ 60 triệu đồng/năm.

Lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên định hướng Tân Cương trở thành khu vực trọng tâm phát triển nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch trải nghiệm, trong đó cây chè được xác định là sản phẩm mũi nhọn, mang tính đặc trưng của địa phương.

Trong giai đoạn 2025-2030, xã Tân Cương đặt mục tiêu tăng trưởng giá trị sản xuất bình quân hằng năm trên 10,5%, đồng thời duy trì tốc độ tăng thu ngân sách nhà nước (không tính tiền sử dụng đất) khoảng 10%/năm. Đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người dự kiến gấp 1,5 lần so với năm 2025.

Địa phương cũng phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu theo Bộ tiêu chí quốc gia giai đoạn 2025-2030; giá trị sản xuất bình quân trên diện tích trồng chè kinh doanh hướng tới doanh thu trên 1,1 tỷ đồng/ha.

Đáng chú ý, Tân Cương định hướng phát triển theo mô hình “kép” với chuyển đổi số song hành cùng chuyển đổi xanh. Mục tiêu đến năm 2030 là 100% sản phẩm trà và các chế phẩm từ chè được quảng bá, kết nối và giao dịch trên các nền tảng số, khẳng định thương hiệu chè Tân Cương trên cả thị trường trong nước và quốc tế.

Một trong những điểm sáng trong phát triển kinh tế gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa trên địa bàn phải kể đến là HTX Như Ý Trà (xóm Nam Hưng). Từ cơ sở sản xuất thủ công, giữa năm 2005, chị Như Ý và chồng đã mạnh dạn thành lập thương hiệu Trà Tân Cương Như Ý, đặt mục tiêu hình thành vùng nguyên liệu tập trung và nâng tầm giá trị chè Thái Nguyên.

Đến nay, HTX có 20 thành viên, 70 hộ dân liên kết, vùng sản xuất đạt 18ha, trong đó 80% diện tích canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP. Điều đặc biệt là nhiều hộ nông dân đã gắn bó cả đời với cây chè 200 năm tuổi, coi việc chăm sóc cây chè như gìn giữ một phần hồn cốt văn hóa vùng đồi núi.

Không chỉ tạo ra sản phẩm chất lượng cao, HTX Như Ý Trà còn tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có, kết hợp lợi thế khí hậu, thổ nhưỡng để giảm thiểu phát thải, bảo vệ môi trường sinh thái. Đây là minh chứng rõ nét cho hướng đi phát triển kinh tế xanh, đóng góp thiết thực vào tiêu chí cảnh quan và môi trường bền vững trong xây dựng nông thôn mới.

Những năm gần đây, HTX Như Ý Trà đã khẳng định vị thế trên thị trường khi cung ứng đều đặn hơn 20 tấn chè khô mỗi năm, với năng suất bình quân 16kg búp khô/sào/lứa. Điểm đặc biệt của sản phẩm nơi đây là quy trình tuyển chọn kỹ lưỡng từng búp chè vào buổi sớm mai, khi lá còn đọng sương, tạo nên hương vị tinh khiết và giá trị khác biệt cho các dòng sản phẩm từ trà móc câu, trà tôm nõn đến trà đinh thượng hạng.

Không chỉ dừng ở sản xuất, HTX Như Ý Trà còn đẩy mạnh chuyển đổi số, quảng bá thương hiệu qua website hoptacxatra.com và mạng xã hội, giúp sản phẩm tiếp cận người tiêu dùng trên toàn quốc.

Từ năm 2021, HTX triển khai dịch vụ giao hàng tận nơi, nhanh chóng nhận được phản hồi tích cực của khách hàng từ khắp mọi miền đất nước. Song song, HTX đã mở rộng hoạt động du lịch cộng đồng, đón hàng trăm đoàn khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm không gian văn hóa trà Tân Cương.

Nhờ hướng đi bền vững, gắn sản xuất nông nghiệp sinh thái với du lịch trải nghiệm, HTX đã trở thành điểm đến tham quan, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm của nhiều tổ chức quốc tế. Tháng 12/2019, đoàn chuyên gia nông nghiệp Ấn Độ trực tiếp khảo sát mô hình trà sạch tại Như Ý, minh chứng cho sức lan tỏa và hiệu quả của cách làm mới.

Với sự năng động, HTX đang từng bước mở rộng chuỗi liên kết, góp phần đưa thương hiệu trà Thái Nguyên vươn xa, đồng thời quảng bá hình ảnh xã Tân Cương như một điểm đến sinh thái – văn hóa đặc sắc.

“Đưa trà Thái Nguyên thượng hạng ra thế giới cũng là cách để bà con quê tôi có cuộc sống đủ đầy hơn từ những gốc trà trăm tuổi”, Chủ tịch HĐQT HTX Trà Như Ý Nguyễn Như Ý bộc bạch.

Đặc biệt, trong cùng năm 2019, sản phẩm của HTX được vinh danh tại Hội chợ OCOP do Liên minh HTX Việt Nam phối hợp với Liên minh HTX tỉnh tổ chức; năm 2020 được công nhận là sản phẩm tiêu biểu cấp tỉnh. Những dấu mốc này góp phần nâng tầm thương hiệu, củng cố niềm tin với người tiêu dùng, đóng góp hiệu quả trong tiến trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

HTX đổi mới, nâng cao hiệu quả

Đi theo định hướng phát triển nông nghiệp bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới, HTX Tâm Trà Thái (xóm Hồng Thái 2) cũng là một điển hình tại vùng chè Tân Cương.

Từ 8 hộ liên kết ban đầu, HTX nay đã quy tụ hơn 29 hộ tham gia sản xuất, hình thành vùng nguyên liệu 29ha, trong đó nhiều diện tích đã đạt chuẩn VietGAP và được chứng nhận mã vùng trồng theo EVFTA, mở ra cơ hội xuất khẩu vào những thị trường khó tính.

Không chỉ chú trọng quy trình sản xuất, HTX đã gặt hái thành công với loạt sản phẩm chất lượng cao từ các gốc chè trung du cổ gần trăm tuổi. Năm 2020, sản phẩm Nhất Đinh Trà và trà tôm nõn được chứng nhận OCOP 4 sao, khẳng định uy tín và giá trị trên thị trường.

Những sản phẩm đặc trưng như Trà ướp sen mang lại doanh thu hơn 2 tỷ đồng hay Trà Đinh với 3 tỷ đồng đã giúp thành viên HTX có nguồn thu nhập ổn định, từng bước nâng cao đời sống.

Điều đáng chú ý, HTX Tâm Trà Thái không dừng lại ở chất lượng mà còn mạnh dạn đổi mới tư duy kinh doanh, đầu tư vào bao bì, mẫu mã, định hình sản phẩm vừa để thưởng thức vừa làm quà tặng giá trị. Nhờ hướng đi này, sản phẩm trà Tân Cương đã có mặt tại Nhật Bản, Pháp và cả cộng đồng người Việt ở Mỹ, góp phần mở rộng chuỗi liên kết, nâng tầm thương hiệu địa phương và khẳng định vai trò kinh tế tập thể trong hành trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Trong và sau đại dịch COVID-19, HTX Tâm Trà Thái gặp nhiều khó khăn trong khâu tiếp thị và tiêu thụ sản phẩm. Nhờ sự đồng hành của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam thông qua các khóa tập huấn về chuyển đổi số, HTX đã tìm được lối đi mới, bắt nhịp nhanh chóng với phương thức kinh doanh hiện đại.

“Trước đây, tôi không hề biết cách bán hàng trực tuyến hay sử dụng thương mại điện tử. Nhưng sau các khóa tập huấn, tôi đã có thể tự tin livestream giới thiệu sản phẩm, sử dụng ứng dụng vận chuyển, quản lý đơn hàng, khách hàng. Đặc biệt, chỉ với một mã QR, người tiêu dùng có thể trực tiếp kết nối với nhà sản xuất, minh bạch thông tin và hạn chế hàng giả, hàng nhái,” Giám đốc HTX Tâm Trà Thái Hoàng Thị Tân chia sẻ.

Việc mạnh dạn áp dụng công nghệ số không chỉ giúp HTX Tâm Trà Thái vượt qua khó khăn mà còn mở rộng thị trường, nâng cao uy tín và khẳng định hướng đi bền vững trong thời kỳ mới.

Đồng lòng xây dựng nông thôn mới

Điều đó minh chứng một điều rất rõ rằng trên tiến trình xây dựng nông thôn mới ở Tân Cương không thể không nhắc đến vai trò đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh.

Nhiều HTX đã nhận được hỗ trợ thiết thực, từ đào tạo cán bộ quản lý, tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ vốn vay ưu đãi, đến xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm qua hội chợ, siêu thị và sàn thương mại điện tử.

Trong giai đoạn tới, cả hệ thống Liên minh tiếp tục tăng cường nâng cao năng lực, chuyển đổi tư duy cho đội ngũ cán bộ HTX, cũng như cộng đồng người dân thông qua tổ chức hội nghị tập huấn của Trung tâm các Chương trình Kinh tế Xã hội.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh và nâng cao chất lượng các dịch vụ hành chính công và chất lượng hoạt động của chính quyền cơ sở, nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, mà hai HTX Như Ý Trà và HTX Tâm Trà Thái đã là mũi nhọn tiên phong. Đây là yếu tố quan trọng để chè Tân Cương đủ sức cạnh tranh, không chỉ trong nước mà còn trên thị trường quốc tế.

Dù chặng đường phía trước vẫn còn nhiều thách thức, như biến đổi khí hậu, hạn chế về nguồn lực, trình độ quản trị HTX chưa đồng đều, nhưng với quyết tâm của chính quyền, sự đồng hành của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và trên hết là sự nỗ lực vươn lên của người dân, xã Tân Cương đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Vũ Hương