Nicotine trong thuốc lá thế hệ mới tấn công não bộ và dạ dày của trẻ em

Ban chỉ đạo Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) tỉnh Hà Tĩnh thời gian qua đã ban hành nhiều chương trình, kế hoạch triển khai Luật PCTHTL. Các địa phương, đơn vị được yêu cầu thành lập Ban chỉ đạo, xây dựng kế hoạch cụ thể và đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng về tác hại của thuốc lá truyền thống cũng như thuốc lá thế hệ mới.

Đặc biệt, nội dung cảnh báo về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được phát liên tục trên hệ thống loa truyền thanh từ tỉnh đến tận cơ sở, nhằm nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng cho người dân, nhất là nhóm thanh thiếu niên, đối tượng đang có xu hướng sử dụng ngày càng nhiều.

Theo thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam hiện có hơn 15 triệu người hút thuốc lá, đa phần là nam giới. Thuốc lá cũng là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai tại Việt Nam, chỉ sau HIV/AIDS. Đáng lo ngại hơn, tình trạng thanh thiếu niên lạm dụng thuốc lá điện tử và các sản phẩm thế hệ mới ngày càng gia tăng. Với nhiều em, việc hút thuốc không chỉ để thử mà còn được xem như cách “khẳng định đẳng cấp”. Hậu quả là không ít em nhanh chóng bị lệ thuộc, thậm chí có trường hợp ngộ độc nặng, dẫn tới suy thận cấp.

Thực tế tại BVĐK Hà Tĩnh, nhiều học sinh được đưa vào viện trong tình trạng loạn thần, ảo giác, suy hô hấp sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. BS CKII Vương Kim Đức, Trưởng khoa Nội tổng hợp, cho biết:

“Các trường hợp suy thận cấp do ngộ độc thuốc hoặc các chất kích thích, gây nghiện… đều phải được chạy thận nhân tạo cấp cứu. Dù đã qua cơn nguy kịch, chức năng thận cải thiện, tuy nhiên vẫn cần phải được theo dõi định kỳ vì nguy cơ suy thận cấp vẫn có thể tái diễn, nguy cơ bệnh thận mạn tính về sau nếu tiếp tục tái sử dụng chất kích thích đặc biệt là thuốc lá và thuốc lá thế hệ mới”.

Theo bác sĩ Đức, lượng độc tính trong thuốc lá thế hệ mới tích tụ lâu dài sẽ khiến chức năng thận suy giảm dần, dẫn đến nguy cơ suy thận mạn tính giai đoạn cuối - một tình trạng đặc biệt nguy hiểm.

Một trong những lý do khiến thuốc lá điện tử dễ dàng len lỏi vào trường học là bởi thiết kế nhỏ gọn, bắt mắt. Các sản phẩm này có thể giống điếu thuốc lá truyền thống, bút, thỏi son, hay ổ đĩa USB dễ che giấu và khó bị phát hiện.

Không chỉ vậy, hương vị đa dạng từ kẹo, trái cây, bạc hà đi kèm quảng cáo “không gây hại”, “sành điệu”, “văn hóa hút thuốc mới” đã nhanh chóng chinh phục tâm lý thích thể hiện bản thân của tuổi mới lớn. Chính sự mới lạ và “ngụy trang” này khiến nhiều học sinh dễ dàng tiếp cận, coi đó như một trào lưu. Tuy nhiên, hậu quả của trào lưu này vô cùng nghiêm trọng. Nhiều ca cấp cứu ghi nhận học sinh rơi vào tình trạng kích thích, ảo giác, rối loạn hành vi và suy hô hấp sau khi sử dụng thuốc lá điện tử.

Nicotine trong thuốc lá điện tử được các chuyên gia đánh giá là đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em và thanh thiếu niên. Ở lứa tuổi này, não bộ chưa hoàn thiện, việc tiếp xúc với nicotine có thể gây suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến khả năng học tập và phát triển trí tuệ. Trẻ sử dụng thường xuyên dễ lệ thuộc, vật vã khó chịu khi thiếu thuốc.

Không dừng lại ở đó, nicotine và các hóa chất khác còn làm tăng nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng. Đặc biệt, hút thuốc lá thế hệ mới còn gây kích thích niêm mạc dạ dày sản sinh chất endothelin – một chất làm suy yếu cơ chế tự bảo vệ, giảm lưu lượng máu nuôi niêm mạc và ức chế bài tiết chất nhầy bảo vệ. Hệ quả là trẻ dễ bị viêm loét dạ dày, tá tràng.

BS Vương Kim Đức nhấn mạnh: “Tất cả các loại thuốc lá đều có hại cho sức khỏe. Với thuốc lá điếu, chúng ta còn phần nào kiểm soát được lượng nicotine đưa vào cơ thể, nhưng với thuốc lá điện tử và thuốc lá thế hệ mới thì không. Mức độ nghiện tăng rất nhanh và khó kiểm soát”.

Trước thực trạng báo động này, các chuyên gia y tế cho rằng cần sự vào cuộc mạnh mẽ của gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Việc tăng cường tuyên truyền, quản lý chặt chẽ, đồng thời trang bị kỹ năng phòng tránh cho thanh thiếu niên là biện pháp cấp thiết.

“Do tác hại nghiêm trọng của các sản phẩm thuốc lá mới tới sức khỏe, đặc biệt là thế hệ trẻ, chúng ta phải quyết liệt nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử. Qua đó, xây dựng một thế hệ vị thành niên khỏe mạnh, trở thành nhân tố tương lai góp phần cho sự phát triển của đất nước”, bác sĩ Đức khuyến cáo.

Thanh Hà