Nơi ghi dấu hợp tác giữa Mặt trận Việt Minh và phái đoàn Đồng minh

Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí Võ Nguyên Giáp cùng các thành viên của nhóm Con Nai ở Bắc Bộ Phủ, tháng 9/1945 (ảnh tư liệu).

Cuối tháng 7/1945, nhóm Con Nai được bổ sung thêm 4 thành viên, ngoài nhiệm vụ được giao, nhóm đã cung cấp cho Việt Minh một số vũ khí nhẹ và trực tiếp huấn luyện cho các chiến sĩ quân giải phóng sử dụng súng M1 Garand, M1 Carbine, M1/M1A1 Thompson, súng chống tăng M1 Bazooka và súng máy các loại. Chương trình huấn luyện gồm phép đạc tam giác, tập bắn, vệ sinh vũ khí, cách sử dụng súng cối, lựu đạn và chiến thuật du kích.

Căn lán Đồng Minh bằng tre, nứa được dựng tại rừng Nà Nưa.

Chị Trương Thị Mỹ Duyên, hướng dẫn viên Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Tân Trào cho biết, theo tài liệu lịch sử, những ngày đầu tháng 8/1945, du kích Việt Minh và nhóm Con Nai đã cùng nhau dựng trại huấn luyện. Trong vòng một tuần, trại huấn luyện gồm ba doanh trại dành cho du kích Việt Minh, một doanh trại dành cho nhóm Con Nai, một phòng họp, một nhà bếp, một kho hàng, một trạm xá và trụ sở liên lạc, một trường bắn rộng khoảng 140m2 và một khu vực huấn luyện ngoài trời đã được hoàn thiện. Cuối bãi huấn luyện có một cây cao được dùng làm cột treo cờ Việt Minh. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị chọn người trong các đơn vị Giải phóng quân để tổ chức một đại đội gọi là Bộ đội Việt-Mỹ. Đơn vị này do đồng chí Đàm Quang Trung làm Đại đội trưởng, Thiếu tá Thomas là Tham mưu trưởng đại đội.

Bên trong căn lán Đồng Minh đơn sơ, giản dị như bao căn lán ở của cán bộ cách mạng.

Chị Duyên cho biết thêm, khi nhóm Con Nai ở và làm việc tại khu đồi Nà Nưa, nhân dân Tân Trào đã tiếp tế thịt, rau, măng, trứng, có khi là cả một con bò hoặc dê. Không có tủ lạnh để dành thức ăn dự trữ, nhà bếp đã có sáng kiến cho thịt vào các ống bương to đậy kín thả xuống giếng đào sâu, chung quanh thành giếng xếp đá phẳng lì. Nước giếng này quanh năm lạnh giá, thịt như được ướp đá.

Các thành viên nhóm Con Nai huấn luyện du kích Việt Minh sử dụng súng M1 Carbine (ảnh tư liệu).

Các thành viên nhóm Con Nai huấn luyện du kích Việt Minh sử dụng súng M1 Carbine (ảnh tư liệu).

Ngày 16/8/1945, nhóm Con Nai cùng quân giải phóng tiến sang Thái Nguyên và tiến về Hà Nội. Lán Đồng Minh tại khu rừng Nà Nưa trong thời kỳ chuẩn bị Tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám đã ghi dấu sự hợp tác giữa Mặt trận Việt Minh và phái đoàn Đồng Minh. Với chính sách đối ngoại đa phương, tận dụng mọi sự ủng hộ, giúp đỡ của các lực lượng, đây thật sự là sách lược mềm dẻo, linh hoạt của Chủ tịch Hồ Chí Minh.