Nơi người dân sẵn sàng dừng kinh doanh, bỏ tiền triệu ra tổ chức mời khách tới dự lễ hội

Lễ hội Đền Kỳ Cùng - Tả Phủ (TP Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn) diễn ra từ ngày 22 đến 27 tháng Giêng, là sự gắn kết về các nghi thức tế lễ, rước kiệu và các trò chơi, diễn xướng dân gian đặc sắc của Nhân dân các dân tộc TP Lạng Sơn.

Đây cũng là dịp để người dân tỏ lòng biết ơn công đức của Tả Đô đốc Hán Quận công Thân Công Tài và quan lớn Đệ ngũ Tuần Tranh, những người có công dẹp giặc, giữ gìn sự bình yên cho Nhân dân.

Đặc biệt là Tả Đô đốc Hán Quận công Thân Công Tài - người có công trong việc mở mang thương trường giao lưu buôn bán trên mảnh đất Lạng Sơn giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc cuối thế kỷ XVII. Đồng thời mở mang 7 con đường và 7 phường cho phố chợ Kỳ Lừa, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân các dân tộc Lạng Sơn.

Trong thời gian tổ chức lễ hội, nhiều người dân trên địa bàn TP Lạng Sơn sẽ nghỉ việc, dừng hoạt động kinh doanh để dựng rạp lớn, mời khách là đối tác kinh doanh, bạn bè từ các tỉnh khác tới dự hội. Chi phí chuẩn bị cho suốt sự kiện, nhà ít thì chục triệu đồng, nhà triều thì cả trăm triệu đồng, thậm chí lên tới hàng trăm triệu đồng.

Các hộ dân trong cùng một con ngõ (gọi là hội liên gia) góp tiền cùng tổ chức, làm mâm cỗ, mời bạn bè, đối tác khắp nơi đến dự hội.

Sau khi ăn uống no say, khách hứa sẽ nhập đoàn cùng gia chủ, người dân trong ngõ đến dâng lễ tại đền Tả Phủ, hoặc đền Kỳ Cùng. Đoàn rước gồm múa lân, các mâm lễ gồm (nguyên lợn quay, xôi gà, bánh ngải, xôi lá cẩm, hoa quả, tôm nướng…).

Các khu vực xung quanh đền, sân chơi và quân cờ được kẻ vẽ lại, kiệu Bát Cống và kiệu Võng được chuẩn bị chu đáo... Ngoài các lễ vật phổ biến như mâm xôi, gà, rượu, hương..., người dân còn dâng lên các sản vật khác của địa phương như: Bánh dầy (pẻng sì), khẩu sli, bánh khảo (sla kao), chè lam...

Trên các dãy phố mà đoàn rước kiệu của 2 vị quan đi qua, người dân còn sắm lễ trước cửa nhà và trang trọng để cúng vọng, khấn các Ngài phù hộ cho nhiều may mắn, tài lộc. Theo quan niệm của mọi người, nếu nhà nào được kiệu ghé vào chúc mừng thì năm đó gia đình sẽ làm ăn thuận lợi, may mắn, tấn lộc, tấn tài...

Lễ vật được dâng cúng

Đền Tả Phủ (phường Hoàng Văn Thụ) phụng thờ Tả Đô đốc Hán Quận công Thân Công Tài, đền Kỳ Cùng (phường Vĩnh Trại) phụng thờ quan lớn Đệ ngũ Tuần Tranh. Mối liên hệ và sự gắn kết giữa hai đền thông qua truyện kể về nỗi oan khuất của Quan lớn Tuần Tranh được Hán Quận công Thân Công Tài chứng minh và giải oan.

Vì vậy, để báo đáp công ơn của Hán Quận công Thân Công Tài, hằng năm trong dịp lễ hội đền Tả Phủ - đền Kỳ Cùng, Nhân dân rước kiệu Quan lớn Tuần Tranh lên đền Tả Phủ (nơi thờ Hán Quận công Thân Công Tài) để dự hội Đầu pháo và tạ ơn người giải oan.

Đến ngày 27 tháng Giêng, kiệu Quan lớn Tuần Tranh lại được rước về đền Kỳ Cùng. Đây chính là sự liên quan, gắn kết trong lễ hội truyền thống giữa hai di tích đền Kỳ Cùng và đền Tả Phủ, tuy 2 di tích nhưng gọi chung một lễ hội là lễ hội truyền thống đền Kỳ Cùng - đền Tả Phủ.

Không chỉ người dân TP Lạng Sơn mà lễ hội đã thu hút đông đảo nhân dân từ khắp các huyện trong tỉnh từ Hữu Lũng, Chi Lăng ngược lên, từ các huyện vùng cao như Tràng Định, Văn Quan, Văn Lãng, Cao Lộc... Đây là dịp để nhân dân các dân tộc gặp gỡ, vui chơi, ca hát, thực hiện những nghi lễ, cầu mong một năm mới đạt được những ước mơ về một cuộc sống tốt đẹp, may mắn, ấm no, hạnh phúc.

Với những giá trị tiêu biểu, năm 2015, lễ hội đền Kỳ Cùng - đền Tả Phủ đã được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm 2021, UBND tỉnh Lạng Sơn đã phê duyệt đề án bảo tồn lễ hội nhằm bảo tồn, phát huy hiệu quả, bền vững giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Xây dựng lễ hội đền Kỳ Cùng - Tả Phủ trở thành một sự kiện văn hóa tiêu biểu của tỉnh, một sản phẩm du lịch lễ hội đặc sắc với nhiều nét văn hóa đặc trưng riêng có.

Trường Hùng