Nông sản xuất khẩu phục hồi tích cực

Xuất khẩu tôm 2 tháng đầu năm 2024 tăng 20,5%. Ảnh: Vũ Nga.

Xuất siêu nông, lâm, thủy sản tăng rõ nét

Theo Bộ NNPTNT, các nhóm hàng xuất khẩu đều tăng so với cùng kỳ năm 2023 nên kim ngạch xuất khẩu tăng cao, đạt 9,84 tỷ USD, trong đó nông sản đạt 5,18 tỷ USD, tăng 55,7%; lâm sản 2,9 tỷ USD, tăng 59,7%; thủy sản 1,37 triệu USD, tăng 28,9%; chăn nuôi 78 triệu USD, tăng 15,1%. Đáng ghi nhận hầu hết các mặt hàng chủ lực đều đạt giá trị xuất khẩu cao hơn cùng kỳ năm ngoái: Sản phẩm gỗ 1,68 tỷ USD (tăng 59%), cà phê 1,38 tỷ USD (tăng 85%), rau quả 970 triệu USD (tăng 72,8%), gạo 708 triệu USD (tăng 49,8%). Riêng mặt hàng cá tra giảm nhẹ 0,7%, đạt 224 triệu USD.

Cùng với xuất khẩu, thị trường hàng hóa nông sản trong nước tương đối ổn định, nguồn cung cho dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn được bảo đảm; thị trường hàng hóa, cung - cầu trong và sau Tết tương đối ổn định, sức mua tăng và không có tình trạng tăng giá đột biến. Đặc biệt, các mặt hàng thiết yếu được tiêu thụ mạnh như: lương thực, thực phẩm tươi sống, thực phẩm chế biến, trái cây,... nhất là các sản phẩm hàng Việt Nam chất lượng cao, sản phẩm OCOP chiếm ưu thế.

Theo Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến, các hoạt động xuất khẩu gần đây, đặc biệt là trong lĩnh vực thủy sản và nông sản đã bắt đầu có dấu hiệu hồi phục tích cực. Tuy nhiên, để thương hiệu nông lâm thủy sản Việt Nam giữ vững vị trí trên trường quốc tế thì cần có chiến lược phát triển riêng từng sản phẩm ở từng thị trường khác nhau.

“Để xuất khẩu nông lâm thủy sản tiếp tục tăng trưởng bền vững, chúng ta cần tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) để đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông lâm thủy sản chủ lực, hỗ trợ doanh nghiệp ký kết đơn hàng xuất khẩu mới. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam ở nước ngoài” - ông Tiến nhận định.

Khơi thông thị trường

Cũng theo ông Tiến, trong thời gian tới Bộ NNPTNT sẽ tiếp tục xử lý các vấn đề thị trường nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu nông sản, thủy sản; triển khai các Đề án thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản sang các thị trường: Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, EU; đồng thời mở cửa các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng như Trung Đông, châu Phi...

Đối với việc đẩy mạnh xúc tiến thương mại các thị trường, thúc đẩy xuất khẩu, Trung Quốc được xác định là thị trường trọng điểm trong xúc tiến thương mại năm 2024. Ông Lê Thanh Hòa - Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và phát triển (Bộ NNPTNT) cho biết, năm 2024, Trung Quốc, Đông Bắc Á, Hoa Kỳ, EU là 4 thị trường lớn của các mặt hàng nông sản Việt Nam, theo đó, ngành nông nghiệp sẽ tập trung triển khai các chương trình xúc tiến thương mại quan trọng nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa.

Theo Cục Chất lượng, chế biến và phát triển, với thị trường Trung Quốc, năm 2024 sẽ tiếp tục tập trung rà soát vấn đề về mở cửa thị trường xuất khẩu, kế hoạch mở cửa thị trường cho các sản phẩm tiềm năng và tiến độ phát triển thị trường cho các sản phẩm đã được mở cửa thời gian qua; vấn đề xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu biên giới; tăng cường tổ chức các hoạt động kết nối giao thương giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Trung Quốc.

Năm 2023 có 12 nhóm hàng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD. Đáng chú ý, nhóm hàng nông sản đạt mức tăng trưởng xuất khẩu kỷ lục sang thị trường này, với 2 mặt hàng tiêu biểu là rau quả (đạt 3,6 tỷ USD, tăng 138,7% so với năm trước) và gạo (đạt 530,6 triệu USD, tăng 22,7%).

Theo nhận định của giới chuyên gia, thị trường Trung Quốc vẫn còn nhiều tiềm năng mở rộng. Đến nay, Việt Nam đã ký kết và triển khai thương mại cho các mặt hàng như thịt, quả dừa và sầu riêng đông lạnh. Trong thời gian tới Bộ NNPTNT sẽ tiến hành đàm phán để mở cửa thêm cho thủy sản và dưa hấu. Đồng thời, phát triển cửa khẩu thông minh và mạng lưới giao thông đường sắt, đường bộ cũng cần tập trung nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc vận chuyển nông sản sang Trung Quốc, giảm thiểu chi phí logistics và tăng cường thu nhập cho người nông dân.

Trong lĩnh vực thủy sản, bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (Vasep), các doanh nghiệp xuất khẩu tôm mong đợi từ Chính phủ, bộ ngành những biện pháp bình ổn các chi phí đầu vào cho sản xuất tôm, đơn cử như giá thức ăn nuôi tôm, tăng cường kiểm soát chất lượng con giống. Theo bà Thu, hiện giá chào bán tôm Việt Nam vẫn khá cao so với các nước khác, gây tâm lý e ngại cho nhà nhập khẩu. Tôm Việt Nam tiếp tục phải cạnh tranh với tôm Ecuador, Ấn Độ về giá và nguồn cung. Chính vì vậy, để đẩy mạnh tăng trưởng xuất khẩu mặt hàng này rất cần chính sách bình ổn các chi phí đầu vào cho sản xuất tôm.

“

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết sẽ tiếp tục tổ chức các diễn đàn hỗ trợ kết nối tiêu thụ nông sản, tọa đàm phổ biến thông tin, quy định thị trường và thị hiếu tiêu dùng, kết nối tiêu thụ thông qua hệ thống tham tán thương mại, nông nghiệp tại các thị trường, các chuỗi phân phối bán lẻ trong nước, các sàn thương mại điện tử… đối với các mặt hàng nông sản, sản phẩm OCOP.

Khanh Lê