NSND Phạm Thị Thành - nữ đạo diễn của hơn 200 vở sân khấu qua đời

Chân dung NSND Phạm Thị Thành. Ảnh: Nhà hát Tuổi trẻ

TS.NSND Phạm Thị Thành sinh năm 1941, trong một gia đình có truyền thống khoa bảng. Cha bà - cụ Phạm Khắc Hòe, quê Đức Thọ (Hà Tĩnh), là một trí thức nổi tiếng, từng soạn thảo chiếu thoái vị cho vua Bảo Đại năm 1945 và được Chủ tịch Hồ Chí Minh tin cậy. Mẹ bà là người xứ Huế, em ruột nhà thơ Ưng Bình Thúc Dạ Thị, cháu của Miên Thẩm và chắt nội vua Minh Mạng.

Thừa hưởng tình yêu văn chương từ cha và giọng hát ngọt ngào xứ Huế từ mẹ, nên từ nhỏ bà Phạm Thị Thành đã đam mê văn hóa nghệ thuật.

Năm 14 tuổi, dưới sự khuyến khích của các nhạc sỹ Lưu Hữu Phước, Nguyễn Xuân Khoát, Đặng Đình Hưng, bà gia nhập đoàn Văn công Trung ương, bắt đầu bước chân vào sự nghiệp nghệ thuật.

Năm 16 tuổi, Phạm Thị Thành đem lòng yêu NSND Đào Mộng Long, hơn mình 30 tuổi. Cuộc hôn nhân này chỉ kéo dài một thời gian ngắn, để lại cho bà 2 người con.

Năm 1970, bà được Nhà nước cử sang Nga học đạo diễn sân khấu. Sau 7 năm học, bà về nước và cùng đạo diễn Hà Nhân viết đề án thành lập Nhà hát Tuổi Trẻ. Đề án được chấp nhận. Năm 1987, Nhà hát Tuổi Trẻ được thành lập. Bà Hà Nhân làm Giám đốc. Nữ đạo diễn Phạm Thị Thành làm Phó Giám đốc. Giai đoạn 1991-1996, bà Phạm Thị Thành giữ vị trí Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, sau đó là Phó cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn.

Trong khóa tuyển sinh đầu tiên cho Nhà hát Tuổi trẻ, từ hơn 1.200 thí sinh tham dự, chỉ 20 người được chọn. Trong số đó, nhiều nghệ sỹ nay đã trở thành tên tuổi lớn như các NSND: Lan Hương, Lê Khanh, Anh Tú, Minh Hằng; các NSƯT: Chí Trung, Ngọc Huyền, Đức Hải…

Cả cuộc đời NSND Phạm Thị Thành đã làm đạo diễn hơn 200 vở, trong đó gần 20 vở đoạt Huy chương Vàng và một số vở Huy chương Bạc. Bà cũng từng tham gia đạo diễn nhiều lễ hội lớn như 990 năm Thăng Long- Hà Nội, 330 năm thành lập Khánh Hòa, 100 năm Đà Lạt, Festival Huế…

NSND Phạm Thị Thành còn là thành viên Ban Chấp hành Hiệp hội Sân khấu Quốc tế dành cho thiếu nhi và thanh niên ASSITEJ, là Chủ tịch Hiệp hội ASSITEJ Việt Nam. Bà từng tham gia nhiều dự án về nghệ thuật sân khấu của nước ngoài tại Việt Nam, nỗ lực để đưa nghệ thuật cổ truyền của dân tộc vào trong trường học. Bà còn là Phó chủ tịch Hiệp hội UNESCO Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam, là đại biểu Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội, tham gia công tác giảng dạy tại Trường Đại học Sân khấu điện ảnh…

Năm 2012, TS.NSND Phạm Thị Thành là nữ đạo diễn sân khấu đương đại đầu tiên của Việt Nam được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp lớn lao cho sân khấu nước nhà. Trong suốt cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình, NSND Phạm Thị Thành được giới trong nghề đánh giá là một tấm gương về sự lao động, cống hiến hết mình cho nghệ thuật. Bà đã “gieo” những “hạt mầm” nghệ thuật quý giá cho nhiều thế hệ, để sân khấu Việt Nam có thêm những tài năng.

Theo TTXVN