Núi lửa lớn dưới biển chuẩn bị phun trào ngoài khơi Bờ Tây?

Những đám mây trắng chất thải vi khuẩn cuồn cuộn trôi lên từ đáy biển

Núi lửa, được gọi là Axial Seamount, nằm gần 1,4 km dưới biển trên một điểm nóng địa chất, nơi những luồng đá nóng chảy phun trào từ lớp phủ Trái Đất và vào lớp vỏ.

Núi lửa điểm nóng thường xuất hiện ở đáy biển. Nhưng Axial Seamount cũng tình cờ nằm trên Juan de Fuca Ridge - một khu vực mà hai mảng kiến tạo lớn (Thái Bình Dương và mảng Juan de Fuca) liên tục tách ra, gây ra sự tích tụ áp suất đều đặn bên dưới bề mặt hành tinh.

Theo các nhà nghiên cứu tại Sáng kiến quan sát đại dương của Quỹ khoa học quốc gia, một cơ sở do Đại học Washington điều hành để theo dõi hoạt động của núi lửa Axial Seamount, tần suất động đất gần đây đã tăng đáng kể, báo hiệu một vụ phun trào có thể sắp xảy ra.

William Wilcock, một nhà địa vật lý biển và là giáo sư tại Khoa Hải dương học thuộc Đại học Washington, người nghiên cứu về núi lửa, cho biết: "Hiện tại, có khoảng vài trăm trận động đất mỗi ngày, nhưng vẫn ít hơn nhiều so với những gì chúng ta chứng kiến trước vụ phun trào trước đó".

“Tôi cho rằng, núi lửa này sẽ phun trào vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2026, nhưng cũng có thể là ngày mai vì hoàn toàn không thể đoán trước được”, ông Wilcock nói.

Trong lần phun trào gần đây nhất của núi lửa vào tháng 4/2015, nhóm nghiên cứu đã quan sát khoảng 10.000 trận động đất nhỏ trong vòng 24 giờ, và theo Wilcock, điều tương tự có thể xảy ra trong lần phun trào tiếp theo.

Ông cho biết thêm, magma - đá nóng chảy bên dưới bề mặt Trái Đất - đã trào ra khỏi Axial Seamount trong một tháng và kéo dài khoảng 40 km trên đáy biển.

Khoang magma ở trung tâm của núi lửa cũng đã sụp đổ nhiều lần trong quá khứ, tạo ra một miệng núi lửa lớn gọi là caldera. Ở đó, sinh vật biển phát triển mạnh nhờ các loại khí giàu khoáng chất thoát ra qua các lỗ thông thủy nhiệt, giống như suối nước nóng dưới nước. Các dòng chất lỏng nóng chứa hàng tỷ vi khuẩn và các cục chất thải trào lên từ các vết nứt trên bề mặt caldera, tạo ra các luồng khí trắng gọi là "snowblower".

Núi lửa Axial Seamount có độ ôn hòa tương đối nên rất phù hợp để con người quan sát kỹ. Theo các nhà khoa học, lần tới khi núi lửa phun trào, đài quan sát thậm chí còn có kế hoạch phát trực tiếp sự kiện này, điều chưa từng được thực hiện trước đây.

Việc quan sát kỹ lưỡng Axial Seamount đã tiết lộ thời điểm phun trào của nó không chỉ liên quan đến những gì sủi bọt bên dưới bề mặt mà còn liên quan đến những gì ở phía trên.

Cả ba vụ phun trào gần đây nhất - vào năm 1998, 2011 và 2015 - đều xảy ra trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4, thời điểm trong năm khi Trái Đất di chuyển ra xa Mặt Trời.

"Tôi không nghĩ chúng ta hiểu đầy đủ lý do tại sao lại như vậy, nhưng có thể nó liên quan đến lực (trọng trường) từ mặt trăng tác động đến núi lửa", ông Wilcock cho hay.

Mặt Trăng quay quanh Trái Đất mỗi tháng và lực hấp dẫn của nó làm thủy triều đại dương lên xuống, gây ra những biến đổi áp suất trên đáy biển.

Khi khoang magma của núi lửa đạt đến khối lượng tới hạn, những thay đổi áp suất này gây thêm áp lực lên miệng núi lửa, miệng núi lửa được tạo ra bởi các vụ phun trào trước đó. Áp suất của thủy triều cao cũng gây ra nhiều trận động đất hơn, từ từ làm căng khoang đến điểm vỡ.

Các loài thực vật, động vật và vi khuẩn nhỏ phát triển mạnh nhờ luồng khí giàu khoáng chất phun ra từ các lỗ thông thủy nhiệt của Axial Seamount.

Theo CNN

Hoàng Vân