Ô tô Trung Quốc sau 2 thập niên vào Việt Nam: Thành công ít, thất bại nhiều

Hành trình đầy trắc trở

Từ những năm 2005-2010, các thương hiệu như Lifan, BYD, Geely, Chery bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam với kỳ vọng chiếm lĩnh phân khúc xe phổ thông nhờ mức giá rẻ hơn nhiều so với xe Nhật, Hàn hay châu Âu.

Những mẫu xe như Lifan 520, BYD F3, Chery QQ được nhập khẩu và bán với giá chỉ bằng 60-70% so với các đối thủ cùng phân khúc.

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất của xe Trung Quốc thời kỳ này là chất lượng kém, độ bền thấp và an toàn không đảm bảo. Nhiều khách hàng phản ánh rằng chỉ sau vài năm sử dụng, xe nhanh chóng xuống cấp, nội thất ọp ẹp, động cơ ì ạch và hệ thống an toàn không đáng tin cậy.

Mẫu xe Haima 2 có thiết kế na ná Mazda 2 của Nhật Bản.

Bên cạnh đó, thiết kế của xe Trung Quốc thời kỳ đầu bị đánh giá là "nhái" nhiều thương hiệu nổi tiếng, khiến người tiêu dùng mất thiện cảm. Hệ quả là sau giai đoạn đầu gây chú ý, các hãng xe này dần biến mất khỏi thị trường.

Bước sang giai đoạn 2015-2020, xe Trung Quốc trở lại Việt Nam với hình ảnh hoàn toàn mới. Những thương hiệu như Zotye, BAIC, Dongfeng mang đến các mẫu xe SUV, crossover với thiết kế hiện đại hơn, nhiều trang bị công nghệ mà ngay cả xe Nhật, Hàn cũng chưa sẵn có.

Điển hình như mẫu xe Zotye Z8 hay BAIC BJ40 từng "gây sốt" trên thị trường với màn hình cỡ lớn, cửa sổ trời panorama, nội thất bọc da sang trọng, tay nắm cửa thò thụt,... nhưng giá bán chỉ từ 700-800 triệu đồng.

Tuy nhiên, bài toán cũ vẫn chưa có lời giải. Xe Trung Quốc giai đoạn này vẫn bị định kiến về chất lượng và độ bền, trong khi hệ thống hậu mãi, bảo hành kém phát triển khiến người dùng không an tâm. Chưa kể, việc xe mất giá nhanh và khó bán lại càng làm khách hàng e dè. Sau một thời gian ngắn tạo sóng, nhiều mẫu xe nhanh chóng rơi vào quên lãng.

Thành công ít, nhưng "làn sóng" xe Trung Quốc ngày càng hiện hữu

Sau Haval, Wuling và Lynk & Co gây sự chú ý trong năm 2023, bước sang năm 2024, thị trường đã chứng kiến một "làn sóng" mạnh mẽ khi hàng loạt thương hiệu ô tô Trung Quốc ra mắt, mở bán bài bản và thậm chí công bố kế hoạch đầu tư lâu dài với mục tiêu xây dựng nhà máy tại Việt Nam.

Tháng 7/2024, BYD giới thiệu bộ ba sản phẩm đầu tiên đều thuần điện là Dolphin, Atto 3 và Seal. Trong vòng 4 tháng, 2 mẫu xe tiếp theo được ra mắt là M6 (MPV cỡ nhỏ) và Han (sedan cỡ E). Hãng xe này muốn đến năm 2026 có 100 đại lý khắp cả nước, nhưng hiện mới đạt con số 25. Bên cạnh đó, hệ thống trạm sạc cũng chỉ dừng lại ở đại lý xe và chưa thể mở rộng ra bên ngoài.

GAC M8 có giá "đắt đỏ" từ gần 1,7 tỷ đồng.

Thương hiệu GAC bắt đầu hoạt động kinh doanh từ tháng 8/2024 bằng hai mẫu GS8 (SUV cỡ D) và M8 (MPV cỡ trung), đều nhập khẩu từ Trung Quốc. Đến tháng 10, hãng giới thiệu thêm mẫu MPV cỡ trung là M6 Pro.

GAC hiện có 7 đại lý nhưng dải sản phẩm đều ở phân khúc từ cỡ trung trở lên, giá ngang ngửa với các đối thủ Nhật, Hàn, Mỹ.

Đến tháng 10/2024, một thương hiệu khác "chung nhà" với GAC là Aion ra mắt đại lý cùng 2 mẫu xe đầu tiên ES và Y Plus đều thuần điện. Hiện Aion mới chỉ có một đại lý ở TP HCM và đang tìm kiếm thêm đối tác để mở rộng mạng lưới. Hãng xe Trung Quốc cũng không đầu tư trạm sạc như Wuling và chỉ sử dụng dịch vụ từ công ty thứ ba để phục vụ khách hàng.

Mất khoảng 3 năm "nghiên cứu", đến tháng 11/2024, Omoda và Jaecoo thuộc tập đoàn Chery mới bắt đầu hoạt động kinh doanh và ra mắt Omoda C5 nhập khẩu từ Indonesia. Sang đến tháng 1/2025, Jaecoo mới ra mắt chiếc J7.

Ngoài các hãng xe kể trên, Geely và Zeekr cũng vào Việt Nam trong 2024, nhưng chưa có hoạt động kinh doanh cụ thể. Sang 2025, một thương hiệu Trung Quốc khác là Dongfeng dự kiến ra mắt thị trường.

BYD kỳ vọng phát triển nhiều đại lý ở Việt Nam nhưng gặp khó về hạ tầng trạm sạc. Trong ảnh là một trụ sạc 7kW lắp đặt sơ sài tại đại lý BYD.

Phần lớn đều bán xe Trung Quốc nhập khẩu, chỉ có Tasco và Geely Auto mới nhất vào tháng 9/2024 đã ký hợp đồng liên doanh tại Việt Nam, dự kiến sẽ xây dựng nhà máy đặt tại KCN Tiền Hải, Thái Bình từ nửa đầu 2025. Đến 2026, xe Geely và Lynk & Co - thương hiệu thuộc Geely, sẽ được sản xuất trong nước.

Tính đến thời điểm hiện tại, hầu hết hãng xe Trung Quốc đang có mặt tại Việt Nam gần như vẫn đang trong tư thế "nhập cuộc" nhưng chưa "đua" doanh số với các thương hiệu ngoại khác. Chỉ riêng MG được ghi nhận là tạm gặt hái một số thành công nhất định kể từ khi trở lại vào năm 2020 và thay đổi qua tay hai nhà phân phối.

Trong một dịp hiếm hoi, MG Việt Nam từng công bố bán được 10.000 xe trong 12 tháng (7/2023-6/2024). Con số này là có cơ sở khi hãng xe này liên tục áp dụng mức giảm giá cao bên cạnh giá bán rẻ cho các dòng xe phổ thông của mình như MG HS, ZS.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia ô tô, Việt Nam là một thị trường cực kỳ khó tính cho thương hiệu mới khi chọn mua ô tô, từ yếu tố giá bán, chi phí sử dụng đến bảo dưỡng hậu mãi. Vì thế, mọi thương hiệu đều cần tạo ra một điểm nhấn và cần thời gian để đánh trúng tập khách hàng mà mình hướng đến. Trong khi đó, ô tô Trung Quốc vẫn còn đó một rào cản lớn là sự nghi ngại của người Việt về chất lượng và độ an toàn, đến từ quá khứ chưa quá xa.

Đình Quý