Ông Trump có đang tự làm khó mình với chính sách thuế quan mới?

"Những gì xảy ra ở Mỹ không chỉ giới hạn ở Mỹ"

Vòng thuế quan thương mại mới nhất của Mỹ được công bố ngày 2/4 sẽ làm suy yếu thêm sức mạnh của nền kinh tế thế giới vừa mới phục hồi sau đợt tăng lạm phát hậu đại dịch Covid-19, bị đè nặng bởi khoản nợ kỷ lục và bị xáo trộn với những xung đột địa chính trị.

"Thuế quan của ông Trump có nguy cơ phá hủy trật tự thương mại tự do toàn cầu mà chính Mỹ đã tiên phong kể từ Thế chiến II", Takahide Kiuchi, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Nomura cho biết.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh áp thuế. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, trong những tháng tới, chúng ta sẽ chứng kiến tác động đơn giản và rõ ràng của việc tăng giá, từ đó làm giảm nhu cầu, của các khoản thuế mới áp dụng đối với hàng nghìn mặt hàng được người tiêu dùng và doanh nghiệp trên khắp thế giới mua và bán phổ biến.

"Tôi coi đó là sự dịch chuyển của nền kinh tế Mỹ và toàn cầu theo hướng hoạt động kém hơn, bất ổn hơn và có thể hướng tới điều mà chúng ta gọi là sự suy thoái toàn cầu", Antonio Fatas, nhà kinh tế vĩ mô tại trường kinh doanh INSEAD ở Pháp, cho biết.

Theo ông Fatas: "Chúng ta đang tiến vào một thế giới tồi tệ hơn đối với tất cả mọi người vì nó kém hiệu quả hơn".

Phát biểu tại Vườn Hồng của Nhà Trắng, ông Trump cho biết ông sẽ áp dụng mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu và giơ biểu đồ cho thấy mức thuế cao hơn đối với một số đối tác thương mại lớn nhất của nước này, bao gồm 34% đối với Trung Quốc và 20% đối với EU. Mức thuế 25% đối với ô tô và các phụ tùng ô tô đã được xác nhận trước đó.

Theo ông Trump, các mức thuế này sẽ trả lại năng lực sản xuất có tầm quan trọng chiến lược cho Mỹ.

Theo ông Olu Sonola, trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế Mỹ tại Fitch Ratings, dưới các khoản thuế toàn cầu mới được chính quyền ông Trump áp dụng, tỷ lệ thuế quan của Mỹ đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu đã tăng vọt lên 22% - mức chưa từng thấy kể từ khoảng năm 1910 - so với chỉ 2,5% vào năm 2024.

"Đây là một bước ngoặt, không chỉ đối với nền kinh tế Mỹ mà còn đối với nền kinh tế toàn cầu. Nhiều quốc gia có khả năng sẽ rơi vào suy thoái", chuyên gia Sonola cho hay.

Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva nhận định tại một sự kiện của Reuters tuần này rằng bà không thấy sự suy thoái toàn cầu vào lúc này. Bà nói thêm rằng, Quỹ dự kiến sẽ sớm có một điều chỉnh nhỏ, giảm nhẹ mức dự báo tăng trưởng toàn cầu 3,3% vào năm 2025.

Tuy nhiên, tác động đối với nền kinh tế của các quốc gia sẽ rất khác nhau do phạm vi thuế quan dao động từ 10% đối với Anh đến 49% đối với Campuchia.

Nếu kết quả là một cuộc chiến tranh thương mại rộng hơn thì điều đó sẽ có tác động lớn hơn nữa đối với các nhà sản xuất như Trung Quốc, vốn sẽ phải săn lùng các thị trường mới trước nhu cầu tiêu dùng đang suy yếu trên toàn cầu.

Nếu thuế quan đẩy chính Mỹ vào suy thoái thì điều đó sẽ gây áp lực nặng nề lên các nước đang phát triển khi họ chịu nhiều ảnh hưởng từ nền kinh tế lớn nhất thế giới.

"Những gì xảy ra ở Mỹ không chỉ giới hạn ở Mỹ", Barry Eichengreen, Giáo sư Kinh tế và Khoa học Chính trị tại Đại học California ở Berkeley nói. Theo chuyên gia này: "Nền kinh tế Mỹ quá lớn và quá gắn kết với phần còn lại của thế giới thông qua thương mại và dòng vốn khiến cho phần còn lại thế giới không thể không bị ảnh hưởng".

Đóng cửa, phân mảnh và bất ổn

Các hiệu ứng lan tỏa đối với các nhà hoạch định chính sách tại các ngân hàng trung ương và chính phủ được cho là sẽ rất lớn. Sự đứt gãy của chuỗi cung ứng, vốn trong nhiều năm đã giúp kiềm chế giá cả cho người tiêu dùng, có thể dẫn đến một thế giới mà lạm phát có xu hướng duy trì ở mức cao hơn so với ngưỡng 2% -mức mục tiêu mà các ngân hàng trung ương hiện nay cho là có thể kiểm soát được.

Điều đó sẽ làm phức tạp thêm các quyết định của Ngân hàng Nhật Bản, nơi có thể đối mặt với áp lực chống lại lạm phát quá cao bằng nhiều đợt tăng lãi suất hơn nữa khi các đối tác chính của họ phải chịu cảnh cắt giảm và nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của họ bị ảnh hưởng bởi thuế quan của Mỹ.

Các nhà xuất khẩu ô tô Nhật Bản, bị áp thuế đối ứng 24% và Hàn Quốc, bị áp thuế 25% đã cho thấy các kế hoạch thực hiện những biện pháp khẩn cấp nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi mức thuế cao hơn của Mỹ.

Những nền kinh tế có tăng trưởng sản lượng yếu hơn sẽ khiến các chính phủ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc trả nợ toàn cầu đang ở mức kỷ lục 318 nghìn tỷ USD cũng như tìm nguồn tài chính cho các ưu tiên ngân sách, từ chi tiêu quốc phòng đến hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và phúc lợi xã hội.

Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu các mức thuế quan không đạt được mục tiêu mà ông Trump nhiều lần nhấn mạnh - thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất trong nước - trong khi Mỹ đang thiếu lao động do số người có việc làm gần đạt mức tối đa?

Một số ý kiến cho rằng ông Trump có thể tìm kiếm những biện pháp khác để xóa bỏ thâm hụt thương mại toàn cầu của Mỹ, điều khiến ông đặc biệt bức xúc, chẳng hạn như yêu cầu các quốc gia khác tham gia vào việc điều chỉnh lại tỷ giá hối đoái theo hướng có lợi cho các nhà xuất khẩu Mỹ.

“Chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến ông ấy đưa ra những biện pháp tiềm ẩn rủi ro hơn để đối phó với sự mạnh lên liên tục của đồng USD”, Freya Beamish, nhà kinh tế trưởng tại công ty chiến lược đầu tư TS Lombard, nhận định.

Những động thái như vậy có thể gây nguy hiểm cho vị thế đặc quyền của đồng USD với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu được lựa chọn của thế giới, một kịch bản mà ít người dự đoán, chủ yếu vì hiện tại vẫn chưa có đồng tiền nào thực sự thay thế được đồng USD.

Tuy nhiên, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu Christine Lagarde đã phát biểu tại một sự kiện ở Ireland vào 2/4 rằng châu Âu cần phải hành động ngay bây giờ và đẩy nhanh các cải cách kinh tế để cạnh tranh trong một "thế giới đảo ngược".

"Mọi người đều được hưởng lợi từ một nước Mỹ cam kết theo đuổi trật tự đa phương, dựa trên luật lệ", bà Lagarde nói về giai đoạn hậu Chiến tranh Lạnh với lạm phát thấp và thương mại toàn cầu mở rộng.

"Ngày nay, chúng ta phải đối mặt với sự đóng cửa, phân mảnh và bất ổn".

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Reuters