Ông Trump tăng thuế nhôm, thép: Mỹ cận kề chiến tranh thương mại

Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ở Washington, Mỹ, ngày 10/2. Ảnh: Reuters.

Ông Trump đã ký tuyên bố tăng thuế suất của Mỹ đối với nhôm lên 25% từ mức 10% trước đó và loại bỏ các ngoại lệ của quốc gia và các thỏa thuận hạn ngạch cũng như hàng trăm nghìn loại miễn trừ thuế quan cho từng sản phẩm đối với cả hai kim loại. Một quan chức Nhà Trắng xác nhận các biện pháp này sẽ có hiệu lực vào ngày 4/3.

Thuế quan sẽ áp dụng đối với hàng triệu tấn thép và nhôm nhập khẩu từ Canada, Brazil, Mexico, Hàn Quốc và các quốc gia khác đã được miễn thuế vào Mỹ theo chính sách cắt giảm thuế.

Động thái này sẽ đơn giản hóa thuế quan đối với kim loại “để mọi người có thể hiểu chính xác ý nghĩa của nó”, ông Trump nói với các phóng viên. "Đó là 25% không có ngoại lệ hoặc miễn trừ. Đó là tất cả các quốc gia, bất kể nó đến từ đâu, tất cả các quốc gia".

Ông Trump sau đó cho biết ông sẽ "cân nhắc kỹ lưỡng" yêu cầu của Australia về việc miễn thuế thép do thâm hụt thương mại của nước này với Mỹ.

Các tuyên bố này là phần mở rộng của thuế quan năm 2018 của ông Trump nhằm bảo vệ các nhà sản xuất thép và nhôm trong nước vì lý do an ninh quốc gia. Một quan chức Nhà Trắng cho biết việc miễn trừ đã làm xói mòn hiệu quả của các biện pháp này.

Ông Trump cũng sẽ áp đặt một tiêu chuẩn mới ở Bắc Mỹ yêu cầu thép nhập khẩu phải được "nấu chảy và đổ" và nhôm phải được "nấu chảy và đúc" trong khu vực để hạn chế nhập khẩu kim loại của Trung Quốc và Nga được xử lý tối thiểu tuồn vào Mỹ.

Một quan chức Nhà Trắng cho biết, hành động này cũng mở rộng thuế quan đối với các sản phẩm hạ nguồn sử dụng thép sản xuất ở nước ngoài, bao gồm thép kết cấu chế tạo, nhôm ép đùn và sợi thép dùng cho bê tông dự ứng lực.

Khi ký sắc lệnh tại Nhà Trắng, ông Trump cho biết ông sẽ tuân theo đúng sắc lệnh mới với các thông báo về thuế quan đối ứng đối với tất cả các quốc gia áp thuế hàng hóa của Mỹ trong hai ngày tới, đồng thời cho biết ông cũng đang xem xét thuế quan đối với ô tô, chip bán dẫn và dược phẩm.

Khi được hỏi về rủi ro bị các nước khác trả đũa đối với mức thuế mới của ông, ông Trump nói: "Tôi không quan tâm".

Cố vấn thương mại của ông Trump, Peter Navarro, cho biết các biện pháp mới nhất sẽ củng cố an ninh quốc gia bằng cách củng cố các nhà sản xuất thép và nhôm trong nước.

Ông nói với các phóng viên: “Mức thuế thép và nhôm 2.0 sẽ chấm dứt tình trạng bán phá giá từ nước ngoài, thúc đẩy sản xuất trong nước và đảm bảo ngành công nghiệp thép và nhôm của chúng ta trở thành ngành công nghiệp xương sống và trụ cột của nền kinh tế và an ninh quốc gia Mỹ”.

Dữ liệu của Mỹ cho thấy các nhà máy luyện nhôm của nước này chỉ sản xuất được 670.000 tấn kim loại vào năm ngoái, giảm so với 3,7 triệu tấn vào năm 2000. Việc đóng cửa các nhà máy trong những năm gần đây bao gồm cả ở Kentucky và Missouri đã khiến nước này phụ thuộc phần lớn vào nhập khẩu.

Canada, nơi có nguồn tài nguyên thủy điện dồi dào hỗ trợ sản xuất kim loại, chiếm gần 80% lượng nhôm nhập khẩu chính của Mỹ vào năm 2024.

Theo Viện Sắt thép Mỹ, nhập khẩu thép chiếm khoảng 23% lượng tiêu thụ thép của Mỹ vào năm 2023, trong đó Canada, Brazil và Mexico là các nhà cung cấp lớn nhất.

Bộ trưởng công nghiệp Canada cho biết thuế quan của Mỹ là "hoàn toàn phi lý", vì thép và nhôm của Canada hỗ trợ các ngành công nghiệp quan trọng của Mỹ bao gồm quốc phòng, đóng tàu, năng lượng và ô tô.

Bộ trưởng Francois-Philippe Champagne cho biết trong một tuyên bố: “Điều này đang làm cho Bắc Mỹ trở nên cạnh tranh và an toàn hơn. Chúng tôi đang tham khảo ý kiến của các đối tác quốc tế khi kiểm tra chi tiết. Phản hồi của chúng tôi sẽ rõ ràng và có hiệu chỉnh".

Hình ảnh từ máy bay không người lái cho thấy nhà máy luyện nhôm Becancour của Alcoa, ở Becancour, Quebec, Canada ngày 10/2. Ảnh: Reuters.

Các bên tích cực thảo luận cách ứng phó

Ông Trump lần đầu tiên nhắm mục tiêu áp thuế thép và nhôm vào năm 2018 theo luật an ninh quốc gia từ thời Chiến tranh Lạnh. Sau đó, ông đã cấp miễn trừ cho một số quốc gia, bao gồm Canada, Mexico và Australia, đồng thời đạt được các thỏa thuận hạn ngạch miễn thuế cho Brazil, Hàn Quốc và Argentina dựa trên khối lượng trước thuế quan.

Người kế nhiệm ông Trump, Tổng thống Joe Biden, sau đó đã đàm phán về hạn ngạch miễn thuế cho Anh, Nhật Bản và EU.

Philip Bell, chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất thép cho biết: “Chúng tôi hoan nghênh Tổng thống đã áp dụng mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu thép và loại bỏ các loại trừ, khắc phục và hạn ngạch dựa trên dữ liệu lỗi thời”.

Ông Bell cho biết những biện pháp trước đó dựa trên mức nhập khẩu năm 2015-2017 không còn phản ánh động lực thị trường hiện tại.

Trước tuyên bố này, cổ phiếu của các nhà sản xuất thép và nhôm của Mỹ đã tăng vọt, trong khi cổ phiếu của các nhà sản xuất thép châu Âu và châu Á giảm.

Ủy ban Châu Âu cho biết họ không thấy có lý do chính đáng nào cho việc áp thuế và cho biết Chủ tịch Ursula von der Leyen sẽ gặp Phó Tổng thống Mỹ JD Vance tại Paris trong hôm 11/2 tại hội nghị thượng đỉnh về AI.

Tại Hàn Quốc, Bộ Công nghiệp đã kêu gọi các nhà sản xuất thép thảo luận cách giảm thiểu tác động của thuế quan.

Huyền Chi