Ông Trump tuyên bố áp thuế quan 25% lên Mexico và Canada từ ngày 1/2

Tổng thống Mỹ Donald Trump - Ảnh: Getty Images

Phát biểu tại phòng Bầu dục của Nhà Trắng tối ngày 20/1 (giờ Mỹ), tân Tổng thống Donald Trump cho biết chính quyền của ông sẽ áp thuế quan 25% với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada vào Mỹ từ ngày 1/2 tới.

Điều này đánh dấu sự thay đổi lớn trong chính sách thương mại ở khu vực Bắc Mỹ của Washington và có thể làm tăng giá cả hàng hóa đối với người tiêu dùng Mỹ.

Mexico và Canada là hai trong số ba đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Năm ngoái, Mỹ nhập khẩu 475 tỷ USD hàng hóa từ Mexico và 418 tỷ USD từ Canada. Hai nước này chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch nhập khẩu của Mỹ. Ở chiều ngược lại, Mỹ xuất khẩu 354 tỷ USD hàng hóa sang Canada và 322 tỷ USD sang Mexico, chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này trong năm 2024.

Theo các chuyên gia, việc ông Trump áp thuế quan với đối tác thương mại láng giềng có thể dẫn tới các biện pháp trả đũa với hàng hóa Mỹ, gây tổn hại cho các doanh nghiệp nước này.

“Nếu được ban hành, thuế quan với hàng Mexico và Canada sẽ gây tổn hại cho chính nền kinh tế Mỹ”, ông Judge Glock, giám đốc nghiên cứu tại tổ chức nghiên cứu Manhattan Institute, nhận xét.

Với phát biểu trên, ông Trump đã không thực hiện tuyên bố áp thuế với hàng nhập khẩu Mexico và Canada ngay ngày đầu tiên của nhiệm kỳ như thông báo vào đầu tháng 12 năm ngoái. Thông tin này được đưa ra vào cuối ngày nhậm chức của ông Trump, trong bối cảnh thị trường tài chính thế giới đang hưng phấn với việc ông Trump chưa áp thuế quan trong ngày đầu tiên của nhiệm kỳ.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng nói sẽ áp thuế quan chung 10-20% với toàn bộ hàng nhập khẩu vào Mỹ, riêng hàng Trung Quốc áp thuế quan tới 60%. Đầu tháng trước, khi còn là tổng thống đắc cử, ông khẳng định sẽ đánh thuế 25% với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada nếu hai nước này không giải quyết tình trạng nhập cư trái phép và buôn lậu chất gây nghiện qua biên giới vào Mỹ.

Ông cũng dọa tăng thuế 10% với hàng Trung Quốc do Bắc Kinh không hành động đủ để ngăn chặn dòng buôn lậu chất gây nghiện vào Mỹ. Ngoài ra, ông Trump cũng từng nói sẽ sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán với các quốc gia khác, bao gồm Đan Mạch để đưa vùng tự trị Greenland trở thành một phần lãnh thổ Mỹ.

Tại Phòng Bầu dục tối 20/1, khi được hỏi về thuế quan với hàng nhập khẩu Trung Quốc, ông Trump nhấn mạnh các biện pháp thuế quan mà ông đưa ra trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình vẫn có hiệu lực bởi Tổng thống kế nhiệm Joe Biden hầu như không thay đổi gì. Về mức thuế quan chung cho tất cả hàng nhập khẩu, ông Trump nói: “Chúng tôi có thể làm điều đó nhưng chưa sẵn sàng lúc này”.

Trong một sắc lệnh ký sau khi nhậm chức, ông Trump yêu cầu Bộ trưởng Thương mại và Bộ trưởng Tài chính phối hợp với Đại diện Thương mại Mỹ điều tra nguyên nhân gây ra thâm hụt thương mại của Mỹ với các quốc gia trên thế giới, đồng thời xây dựng kế hoạch về việc thành lập một Cơ quan thuế vụ nước ngoài để thu thế quan. Tân Tổng thống cũng yêu cầu xem xét các hoạt động thương mại không công bằng cũng như xem lại các hiệp định thương mại hiện hành để xem có cần thay đổi hay cải thiện.

Theo sắc lệnh, các cơ quan chính phủ Mỹ cũng được yêu cầu phân tích sự ảnh hưởng của thỏa thuận thương mại Mỹ - Mexico – Canada (USMCA) đối với người lao động và doanh nghiệp Mỹ, đồng thời xác định xem Mỹ có nên tiếp tục tham gia thỏa thuận hay không.

“Người Mỹ được hưởng lợi và xứng đáng được hưởng chính sách thương mại đặt nước Mỹ lên trên hết”, sắc lệnh của ông Trump có đoạn viết. “Do đó, tôi đang xây dựng chính sách thương mại mạnh mẽ để thúc đẩy đầu tư và năng suất quốc gia, tăng cường lợi thế về công nghiệp và công nghệ của đất nước, bảo vệ nền kinh tế và an ninh quốc gia, và trên hết, mang lại lợi ích cho người lao động, nhà sản xuất, nông dân, chủ trang trại, doanh nhân và doanh nghiệp Mỹ”.

“Việc Mỹ có thể thay đổi USMCA tiềm ẩn nhiều rủi ro”, ông Glock của Manhattan Institute nói với hãng tin CNN. “Các quốc gia khác sẽ không muốn đàm phán những thỏa thuận như vậy trong thương lai nếu như thỏa thuận không thể bảo vệ mối quan hệ thương mại nhất quán cho họ”.

Còn theo ông Clark Packard, chuyên gia nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu chính sách thương mại Herbert A thuộc Cato Institute, thuế quan 25% “sẽ là một sai lầm rất nghiêm trọng và cũng vi phạm các điều khoản của USMCA".

Hoài Thu