Ông Trump tuyên bố Mỹ sẽ đơn phương áp mức thuế mới, không đàm phán

Ngày 16/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo Mỹ sẽ bắt đầu gửi thư thông báo mức thuế mới đến nhiều đối tác thương mại trong vòng 2-3 tuần tới, thay vì tiếp tục đàm phán song phương như dự kiến trước đó. Đây là lần đầu tiên ông thừa nhận rằng kế hoạch đạt thỏa thuận thương mại với hơn 50 quốc gia trước đầu tháng 7 là không khả thi, đánh dấu một bước ngoặt trong chính sách thương mại của chính quyền ông.

Kế hoạch thuế của Tổng thống Trump, được công bố vào tháng 4, đã gây chấn động thị trường toàn cầu khi áp mức thuế lên tới 50% với khoảng 60 đối tác thương mại và mức thuế cơ bản 10% với toàn bộ hàng nhập khẩu nước ngoài. Sau phản ứng dữ dội và sự suy giảm của thị trường, ông Trump đã tạm hoãn áp thuế trong 90 ngày cho hầu hết các quốc gia, trừ Trung Quốc, nhằm mở cửa đàm phán.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc đàm phán với hàng trăm quốc gia cùng lúc là nhiệm vụ gần như không thể, khi ông Trump xác nhận tại cuộc họp ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất rằng không thể đáp ứng hết những yêu cầu gặp gỡ của “150 quốc gia” muốn thương thảo.

Việc chuyển sang gửi thư thông báo mức thuế mới đến từng nước là cách để Mỹ đẩy nhanh tiến độ, đồng thời tạo áp lực buộc các đối tác phải chấp nhận điều kiện từ phía Washington. Đây là một dấu hiệu cho thấy Mỹ ưu tiên quyền kiểm soát chính sách thuế hơn là duy trì đối thoại mở rộng.

Chính sách này có thể khiến nhiều đối tác thương mại lớn như Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc cảm thấy bất an. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phụ thuộc lẫn nhau sâu sắc, việc Mỹ đơn phương áp thuế có thể dẫn đến chuỗi phản ứng trả đũa, làm gia tăng căng thẳng thương mại.

Việc Mỹ áp thuế với mức cố định, ngay cả với những quốc gia mà Mỹ có thặng dư thương mại, sẽ khiến các đối tác khó có thể tìm được lợi ích từ đàm phán, làm suy yếu động lực thương lượng. Thỏa thuận mới với Anh, chỉ chịu thuế cơ bản và một số thuế theo ngành, đã khiến nhiều quốc gia khác hoài nghi về khả năng đạt được thỏa thuận tương tự, bởi Mỹ vẫn duy trì mức thuế 10% cơ bản.

Chính quyền Trump nhấn mạnh mục tiêu giảm thâm hụt thương mại khổng lồ và bảo vệ các ngành công nghiệp cũng như người lao động Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng chiến tranh thuế có thể làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu, dẫn đến chi phí sản xuất và giá tiêu dùng tăng, ảnh hưởng đến người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ.

Trên bình diện toàn cầu, căng thẳng thương mại kéo dài có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế và gia tăng bất ổn trên thị trường tài chính.

Mặc dù có dấu hiệu giảm nhiệt trong căng thẳng thương mại với Trung Quốc sau thỏa thuận tạm thời cắt giảm thuế, thời hạn 90 ngày để đạt được thỏa thuận toàn diện vào tháng 8 tới vẫn rất ngắn ngủi và không chắc chắn. Trong khi đó, đàm phán với các đối tác châu Á quan trọng như Hàn Quốc và Nhật Bản đang chậm lại, làm suy giảm triển vọng mở rộng các thỏa thuận thương mại chiến lược.

Việc Mỹ chuyển sang gửi thư áp thuế thay vì đàm phán trực tiếp cho thấy chiến lược thương mại của Tổng thống Trump đang chuyển biến theo hướng cứng rắn và đơn phương hơn. Dù nhằm mục đích bảo vệ lợi ích kinh tế trong nước, động thái này có thể khiến Mỹ đối mặt với nhiều thách thức về chính trị và kinh tế trong quan hệ quốc tế, đồng thời tạo ra sự bất ổn cho thị trường toàn cầu trong thời gian tới.

Duy Tuấn