OpenAI đang khiến các tòa soạn không thể cưỡng lại được

Các thỏa thuận đang diễn ra nhanh chóng

Thỏa thuận giữa OpenAI và News Corp. không phải là sự kiện đơn lẻ. Trong thời gian gần đây, OpenAI đã liên tục ký kết hợp tác với nhiều tòa soạn lớn khác như Financial Times, Dotdash Meredith (chủ sở hữu của các tạp chí People và Investopedia), Hãng tin Associated Press (AP), Axel Springer và Le Monde. Những hợp tác này không chỉ giúp OpenAI tiếp cận nội dung mà còn mang lại lợi ích tài chính cho các tòa soạn, tạo ra một môi trường hợp tác đôi bên cùng có lợi.

Việc OpenAI hợp tác với News Corp. đã khẳng định mối quan tâm của công ty này đối với báo chí chất lượng cao. Giám đốc điều hành OpenAI, Sam Altman, đã phát biểu rằng họ đang "đặt nền móng cho một tương lai nơi AI tôn trọng sâu sắc, nâng cao và duy trì các tiêu chuẩn của báo chí đẳng cấp thế giới." Điều này cho thấy OpenAI không chỉ muốn sử dụng nội dung báo chí mà còn mong muốn hỗ trợ và phát triển ngành này.

Mối lo ngại về minh bạch và đạo đức

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình với những thỏa thuận này. Chủ tịch Le Monde, Louis Dreyfus, đã chỉ ra rằng nếu không có các thỏa thuận này, các công ty AI có thể sử dụng nội dung của họ mà không mang lại lợi ích nào. Điều này đặt ra câu hỏi về sự minh bạch và đạo đức trong việc sử dụng nội dung báo chí. Rõ ràng, các tòa soạn nhỏ hơn có thể bị thiệt thòi trong khi các công ty lớn như OpenAI có thể tận dụng nội dung của họ mà không phải trả phí.

Công nghệ cho phép 'cơn lũ' thông tin sai lệch làm mất đi thông tin đáng tin cậy.

Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) cho rằng báo chí đang bị vùi dập bởi tuyên truyền và những trò giả mạo ngày càng tinh vi, được hỗ trợ bởi phần mềm AI và sự thất bại trong việc giám sát của các công ty công nghệ.

Tổng thư ký RSF, ông Christophe Deloire, nói với AFP rằng chính ngành công nghệ này đã cho phép sản xuất, phân phối và lan truyền thông tin sai lệch. Ông Deloire nói thêm: "Thông tin đáng tin cậy đang bị nhấn chìm trong biển thông tin sai lệch. Chúng ta ngày càng khó nhận ra sự khác biệt giữa thật và giả."

Ông nêu ví dụ về Elon Musk, người đã tiếp quản Twitter vào cuối năm 2022. Báo cáo thường niên lần thứ 21 của RSF chỉ trích hệ thống xác minh trả phí mới của Musk, cho rằng ông đang đẩy "cách tiếp cận thông tin dựa trên thanh toán và tùy tiện đến mức cực đoan". Báo cáo cũng đề cập đến Midjourney, một chương trình AI tạo ra hình ảnh chất lượng cao, đang cung cấp cho mạng xã hội những bức ảnh giả ngày càng hợp lý và khó phát hiện. Chẳng hạn như bức ảnh Donald Trump bị cảnh sát xử lý và Julian Assange trong tình trạng hôn mê gần đây đã lan truyền mạnh mẽ.

Tại Việt Nam, các cơ quan báo chí cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự khi công nghệ AI ngày càng phát triển. Các tòa soạn nhỏ, địa phương, đặc biệt là các tạp chí chuyên ngành, cũng phải đối mặt với nguy cơ mất quyền kiểm soát nội dung của mình khi AI có khả năng thu thập thông tin mà không cần sự đồng ý.

Việc sử dụng AI trong báo chí Việt Nam hiện tại chủ yếu tập trung vào tự động hóa quy trình viết tin và tối ưu hóa công cụ tìm kiếm. Tuy nhiên, vấn đề quyền sở hữu nội dung và sự phụ thuộc vào các công nghệ AI quốc tế vẫn là một thách thức lớn. Các tòa soạn Việt Nam cần phải nỗ lực để đảm bảo quyền kiểm soát nội dung của mình, đồng thời tìm cách hợp tác với các công ty AI theo các điều khoản có lợi nhất.

Để giải quyết vấn đề này, cần có một hệ thống pháp lý hỗ trợ. Courtney Radsch, giám đốc Trung tâm Báo chí và Tự do, cho rằng các thỏa thuận riêng lẻ với các hãng tin lớn không phải là giải pháp bền vững. Giáo sư báo chí Jeff Jarvis đã đề xuất tạo ra một nền tảng tập trung do liên minh xuất bản kiểm soát. Điều này sẽ giúp tổng hợp nội dung từ các tòa soạn và cung cấp nội dung đó cho các công ty AI với một khoản phí, dựa trên việc sử dụng hoặc các số liệu khác.

Một ví dụ điển hình là Hãng tin AP được thành lập bởi các tờ báo để giải quyết những thách thức công nghệ thời đó, như việc đưa tin tức từ Chiến tranh Mỹ-Mexico đến độc giả nhanh hơn. Nguyên tắc này vẫn đúng cho đến ngày nay: những người tạo ra nội dung phải kiểm soát nội dung đó.

Trong kỷ nguyên AI, việc giữ vững nguyên tắc kiểm soát nội dung là cực kỳ quan trọng để đảm bảo rằng báo chí vẫn là nguồn thông tin đáng tin cậy và độc lập. Những thỏa thuận giữa OpenAI và các tòa soạn lớn có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng cần có sự minh bạch và giám sát đạo đức để đảm bảo rằng mọi tòa soạn đều được đối xử công bằng.

Thùy Linh