Phải có ràng buộc khi miễn thuế đất nông nghiệp, tránh 'ôm đất chờ thời'

Chiều 11/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Góp ý vào dự thảo nghị quyết, Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh cho biết, trong bối cảnh nông nghiệp vẫn đang là ngành sản xuất chủ đạo, đảm bảo sinh kế cho hơn 60% dân số thì việc tiếp tục có chính sách ưu đãi, hỗ trợ thiết thực cho nhân dân là điều hết sức cần thiết.

Song, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, đại biểu cũng cho rằng hiện nay việc áp dụng chính sách miễn thuế vẫn còn mang tính đại trà, chưa có sự phân loại rõ ràng giữa các nhóm đối tượng. Trong đó, hộ nông dân sản xuất nhỏ, hợp tác xã hoạt động, các doanh nghiệp lớn và cá nhân sở hữu đất nhưng không trực tiếp sản xuất, cho thuê lại đất thì đều được miễn thuế như nhau.

"Điều này dẫn đến sự thiếu công bằng, gây thất thu ngân sách và dễ bị lợi dụng. Vì vậy cần phân tầng chính sách như miễn toàn bộ cho người trực tiếp sản xuất, giảm hoặc giữ nguyên mức thuế cho tổ chức, cá nhân không sản xuất thực tế hoặc không có hoạt động canh tác hiệu quả," đại biểu Thạch Phước Bình nêu ý kiến.

Đại biểu cho rằng, chính sách miễn thuế hiện nay chưa gắn chặt với điều kiện sử dụng đất hiệu quả. Việc miễn thuế cần phải đi kèm với điều kiện ràng buộc như không bỏ hoang đất quá 12 tháng, sử dụng đúng mục đích, có hợp đồng rõ ràng nếu cho thuê lại, bảo vệ môi trường đất và sinh thái.

"Những điều kiện này là cần thiết để tránh tình trạng 'ôm đất chờ thời', đất không sản xuất vẫn được hưởng ưu đãi gây lãng phí nguồn lực quốc gia," đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh. Ảnh: Media Quốc hội.

Đồng quan điểm, đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị đánh giá chính sách miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong nhiều năm qua đã góp phần rất quan trọng trong việc giảm bớt gánh nặng tài chính, khuyến khích người dân giữ đất, giữ nghề và duy trì sản xuất nông nghiệp trước những rủi ro như thiên tai, dịch bệnh và giá cả biến động.

Với một quốc gia nông nghiệp, nơi trên 70% dân số sống ở nông thôn và thu nhập chủ yếu dựa vào sản xuất quy mô nhỏ, chính sách này không chỉ là hỗ trợ trước mắt mà còn là giải pháp an sinh xã hội thiết thực, góp phần ổn định đời sống và giảm áp lực ly nông, ly hương.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị. Ảnh: Media Quốc hội.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần rà soát đối tượng được miễn thuế để đảm bảo công bằng và đúng mục tiêu chính sách. Việc miễn thuế nên tập trung vào những người trực tiếp sản xuất, các hợp tác xã, và hộ gia đình thực hành canh tác bền vững, nhằm tránh lợi dụng chính sách, gây lãng phí ngân sách và tạo ra sự bất bình đẳng.

Đại biểu tỉnh Quảng Trị cũng nêu tình trạng bỏ hoang đất nông nghiệp đang gia tăng do thiếu nhân lực, thu nhập thấp, thiên tai, dịch bệnh nhiều. Do đó, thời gian tới, đại biểu cho rằng cần có các chính sách hỗ trợ song hành như đào tạo nghề, tín dụng ưu đãi, xây dựng chuỗi giá trị bền vững, qua đó, giúp chính sách miễn thuế thực sự kích hoạt tiềm năng của nông nghiệp, nông dân và nông thôn.

Giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, mục tiêu quan trọng nhất của chính sách thuế và miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong những năm qua là nhằm thực hiện chủ trương xóa đói giảm nghèo của Đảng và Nhà nước.

Đồng thời góp phần hỗ trợ trực tiếp đối với nông nghiệp, nông dân, nông thôn, góp phần khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp và góp phần khuyến khích các tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả. Việc tiếp tục thực hiện miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp trong giai đoạn tới là phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Media Quốc hội.

Về đối tượng được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, theo Bộ trưởng, các trường hợp miễn thuế tại các nghị quyết là phù hợp.

Trong dự thảo nghị quyết lần này, Chính phủ không đề xuất sửa đổi liên quan đến đối tượng, phạm vi miễn thuế và tiếp tục kế thừa các đối tượng được rà soát tại các nghị quyết trước đây. Dự thảo chỉ có điểm mới là kéo dài thời gian miễn thuế hết năm 2030.

Về đánh giá tác động thời hạn áp dụng chính sách, Bộ trưởng Tài chính cho hay, việc miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 sẽ không làm giảm thu, do đây là chính sách đang được thực hiện trên thực tế. Với đề xuất kéo dài thời gian miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030 thì số tiền thuế sử dụng đất nông nghiệp được miễn khoảng 7.500 tỷ đồng/năm.

Kiều Chinh