Phát huy giá trị sản vật biển gắn với chương trình OCOP

Việc hình thành chuỗi liên kết khai thác-chế biến-tiêu thụ gắn với tiêu chuẩn hóa sản phẩm không chỉ giúp ngư dân tăng thu nhập mà còn góp phần gìn giữ văn hóa làng nghề, quảng bá hình ảnh vùng biển Việt Nam năng động, phát triển bền vững.

Tinh túy hương vị biển

Nước mắm là thứ gia vị đậm đà không thể thiếu trong mâm cơm của đa số người Việt. Ở vùng biển xã Đề Gi, thương hiệu nước mắm Thái An-Đề Gi được anh Lưu Thái Cầu, một người con của xã xây dựng sau nhiều năm học hỏi kinh nghiệm sản xuất tại TP Hồ Chí Minh, trở về quê khởi nghiệp, với mong muốn phục hồi nghề làm nước mắm truyền thống của quê hương.

Năm 2018, thương hiệu “Thái An-Đề Gi” chính thức ra đời, nhanh chóng chiếm được lòng tin người tiêu dùng nhờ cam kết “3 không”: Không chất bảo quản, không chất tạo màu, không hóa chất công nghiệp. Năm 2020, sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao.

Anh Lưu Thái Cầu (thứ 2 từ trái sang) giới thiệu nước mắm Thái An - Đề Gi với khách hàng. Ảnh: N.N

Cùng với việc giữ nguyên vẹn hồn cốt nghề truyền thống khi làm ra sản phẩm, anh Cầu còn tích cực đổi mới mẫu mã bao bì, sử dụng chai thủy tinh nhỏ gọn, tiện lợi, giúp sản phẩm dễ dàng phân phối vào các siêu thị, cửa hàng đặc sản, là minh chứng cho việc sản phẩm truyền thống hoàn toàn có thể cạnh tranh trên thị trường hiện đại nếu được đầu tư đúng hướng.

Tại phường Hoài Nhơn Đông, nước mắm Bà Duyên cũng là cái tên được nhiều người biết đến. Sau hơn 40 năm gắn bó với nghề, bà Trần Thị Duyên vẫn trung thành với cách làm mắm nguyên chất từ cá cơm và muối biển, ủ chượp tự nhiên để cho ra hương vị đậm đà. Năm 2024, sản phẩm được chứng nhận OCOP 3 sao. Hiện nước mắm Bà Duyên đã có mặt trên các sàn thương mại điện tử và nhiều cửa hàng đặc sản.

Nhiều khách hàng thích thú tìm hiểu thông tin về các sản phẩm của Hợp tác xã Sản xuất - Kinh doanh hải sản Hương Thanh. Ảnh: N.N

Ở Nhơn Lý (phường Quy Nhơn Đông), HTX Sản xuất-Kinh doanh hải sản Hương Thanh do bà Mai Thị Hương làm giám đốc, ngoài nước mắm truyền thống còn có thêm nhiều sản phẩm tiện lợi, phù hợp xu hướng tiêu dùng hiện đại như cá cơm khô, ruốc khô, rong biển sấy giòn. Nhờ ứng dụng công nghệ, đầu tư máy móc, bao bì, tem truy xuất nguồn gốc và liên kết chặt chẽ với ngư dân địa phương trong việc thu mua nguyên liệu đầu vào tươi, ngon, đảm bảo chất lượng, sản phẩm của HTX ngày càng được thị trường đón nhận rộng rãi.

Hiện tại, HTX có 6 sản phẩm OCOP 3 sao, với doanh thu dao động 800 triệu - 1,5 tỷ đồng mỗi năm, tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương. Đặc biệt, HTX còn ký kết tiêu thụ sản phẩm với siêu thị Co.opmart Quy Nhơn và đưa hàng lên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Voso.vn, mở rộng kênh phân phối bền vững.

Gắn du lịch với văn hóa biển để phát triển bền vững

Những giọt nước mắm Đề Gi hay Hoài Nhơn Đông, những hủ mắm ruốc, miếng chả cá hố thơm nức mũi… là sản vật được kết tinh từ công sức, kinh nghiệm và tinh thần gìn giữ truyền thống của ngư dân bao đời. Các đặc sản biển gắn với OCOP còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, thể hiện bản sắc vùng miền.

Bên cạnh việc tập trung nâng tầm sản phẩm, các địa phương ven biển đang tích cực chủ động gắn kết giữa du lịch và văn hóa biển thông qua chương trình OCOP, coi đây là hướng đi chiến lược cho phát triển kinh tế biển bền vững.

Hiện toàn tỉnh có hơn 900 sản phẩm OCOP, trong đó có nhiều sản phẩm mang đậm dấu ấn miệt biển. Các sản phẩm đặc trưng như nước mắm, chả cá, mực một nắng... đã trở thành “đại sứ” quảng bá hình ảnh du lịch và văn hóa ẩm thực miền biển đến với bạn bè cả trong và ngoài nước.

Trong đó, HTX Sản xuất-Kinh doanh hải sản Hương Thanh đang hướng đến mô hình du lịch trải nghiệm làng nghề biển, kết hợp giới thiệu sản phẩm OCOP và văn hóa địa phương. Du khách có thể tham quan quy trình làm nước mắm, chế biến hải sản khô, thưởng thức hương vị biển ngay tại nơi sản xuất.

Các ngành chức năng đang mở rộng quảng bá qua hội chợ, triển lãm, website và các sàn thương mại điện tử như Postmart.vn, Voso.vn, giúp đặc sản vùng biển tiếp cận thị trường rộng hơn, gia tăng giá trị thương hiệu.

Ông Trần Kim Dương, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, việc đảm bảo tiêu chuẩn là yếu tố then chốt để sản phẩm OCOP khẳng định chỗ đứng trên thị trường. Hằng năm, Chi cục đều tổ chức tập huấn cho các cơ sở về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và kết nối chuỗi cung ứng nông, lâm, thủy sản an toàn.

Tại phường Quy Nhơn Đông, nhiều HTX và cơ sở sản xuất đặc sản biển như nước mắm, chả cá, mực một nắng... được hỗ trợ truy xuất nguồn gốc, thiết kế nhãn hiệu, bao bì và quảng bá trên nền tảng số. Theo ông Nguyễn Thành Danh, Phó Chủ tịch UBND phường, việc chuẩn hóa và số hóa sản phẩm không chỉ giúp nâng cao giá trị kinh tế mà còn góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa, ẩm thực miền biển đến du khách trong và ngoài nước. Phường luôn tạo điều kiện thuận lợi và tích cực hỗ trợ các sản phẩm tiêu biểu thực hiện truy xuất nguồn gốc, thiết kế nhãn hiệu, bao bì và quảng bá trên các nền tảng số.

NGỌC NGA