Phát triển hạ tầng hàng không: Cần quy định đột phá hút vốn tư nhân

Cần bổ sung các quy định đột phá

Ngày 22/10, sau khi nghe báo cáo tại hội trường, Quốc hội thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi); Dự án Luật Viên chức (sửa đổi).

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Phát biểu tại Tổ đối với Dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cần tiếp tục rút gọn các điều khoản, theo hướng đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, những vấn đề nào thuộc khung của Quốc hội ban hành thì đưa vào, còn lại giao cho Chính phủ ban hành nghị định để hướng dẫn cụ thể, sau đó Bộ Xây dựng sẽ ban hành thông tư để quản lý.

“Riêng lĩnh vực hàng không dân dụng này có nhiều vấn đề phức tạp và khó, chúng ta không thể đưa hết vào luật mà phải thể hiện bằng các văn bản hướng dẫn” - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần tăng cường cơ chế thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng hàng không. Điều này hết sức quan trọng. Bởi hiện nay nhà nước không thể đầu tư nâng cấp, mở rộng các sân bay mà phải thực hiện xã hội hóa.

Dẫn ví dụ vừa qua việc mở rộng sân bay Phú Quốc để chuẩn bị cho APEC 2027 cũng đã được chỉ định, giao cho nhà đầu tư làm, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cần bổ sung các quy định đột phá để khuyến khích đầu tư tư nhân và mô hình hợp tác công tư, đặc biệt cho các sân bay địa phương và chuyên dụng. “Hiện nay, nhà nước vẫn đầu tư chính vào hạ tầng thiết yếu, dẫn đến gánh nặng ngân sách” - Chủ tịch Quốc hội nói.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, cần có những quy định về cơ chế ưu đãi thuế, đất đai và thủ tục phê duyệt nhanh cho nhà đầu tư trong nước, nước ngoài. Đồng thời, cần đảm bảo bình đẳng giữa các hãng hàng không trong việc tiếp cận bay và dịch vụ bay. Ví dụ, giao cho Chính phủ quy định tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư nhưng cần thêm điều khoản giám sát để tránh độc quyền.

Theo Chủ tịch Quốc hội, hiện cả nước hiện có 22 sân bay, trong đó có 10 sân bay quốc tế và 12 sân bay nội địa. Tuy nhiên, việc đầu tư vẫn còn chậm, chỉ khoảng 113.558 tỷ đồng trong giai đoạn 2010 - 2050.

Dự thảo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) có kế thừa quy định về doanh nghiệp khai thác sân bay có quyền đầu tư, nhưng cần mở rộng để huy động nguồn lực xã hội, phù hợp với Nghị quyết 29 về đổi mới kinh tế, nếu không, ngành hàng không sẽ khó đạt mục tiêu có 33 sân bay vào năm 2050.

Giảm gánh nặng hành chính

Theo Chủ tịch Quốc hội, cũng cần nghiên cứu thêm về việc đầu tư tài chính hàng không, quy định Quỹ Phát triển hàng không từ phí dịch vụ. Cần ưu tiên tận dụng sân bay lưỡng dụng dân sự quốc phòng mà không chuyển sở hữu đất đai, như trường hợp sân bay Chu Lai hiện nay, hay sân bay ở Đà Nẵng.

Trong lần sửa đổi này, Luật cũng phải phân cấp, phân quyền và đơn giản hóa thủ tục hành chính. "Hiện nay, các nhà đầu tư muốn thủ tục hành chính phải gọn hơn. Dự thảo Luật đã phân cấp từ Thủ tướng xuống Bộ trưởng và địa phương, nhưng cần triệt để hơn nữa" - Chủ tịch Quốc hội nêu.

Cụ thể, bằng cách giao quyền phê duyệt quy hoạch chi tiết sân bay cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; giảm thời gian xử lý cấp phép bay từ 10 ngày xuống còn 5 ngày, hoặc thấp hơn. Bãi bỏ hoàn toàn đăng ký bắt buộc quyền sở hữu máy bay cho tổ chức Việt Nam, chuyển sang tự nguyện để giảm gánh nặng hành chính.

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị thêm điều khoản chuyển tiếp để tránh gây ách tắc dự án đang triển khai. Cần tích hợp hệ thống dữ liệu để xử lý thủ tục trực tuyến, giảm 100% giấy tờ vật lý từ nay đến năm 2030.

Quan tâm tới nội dung nâng cao an toàn, an ninh và quản lý không phận, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là vấn đề hết sức quan trọng. Do đó, cần ưu tiên tuyệt đối an toàn bằng cách bổ sung quy định bắt buộc hệ thống quản lý an toàn cho tất cả doanh nghiệp thiết kế, sản xuất máy bay. Cần tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát bay.

Ngoài ra, dự thảo Luật cần bổ sung chi tiết hơn về vấn đề an toàn, cụ thể là việc chia sẻ dữ liệu đối với quản lý chung không phận bay hiện nay.

Hiện nay, chúng ta lo ngại trước sự phát triển của UAV (phương tiện bay không người lái). "Tôi đề nghị làm rõ việc mở rộng quy định về máy bay không người lái. Phương tiện bay nhẹ hiện đang bị loại trừ theo Luật Hàng không dân dụng, nhưng cần thí điểm để quản lý chặt chẽ, tránh ảnh hưởng an toàn dân dụng” - Chủ tịch Quốc hội nói.

Về vấn đề bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần có chính sách nghiên cứu công nghệ xanh, ví dụ như giảm thuế cho các hãng sử dụng máy bay điện; cần tích hợp đa phương thức kết nối sân bay với đường sắt, đường cao tốc...

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, dự thảo luật cần thêm điều kiện về bảo mật dữ liệu hành khách; khuyến khích cạnh tranh lành mạnh bằng cách cấm chuyển nhượng quyền vận chuyển.

Đồng thời, cần tăng cường quy định về hợp tác quốc tế, nhưng phải tuân thủ các hiệp ước trong việc sử dụng hàng không. Ví dụ như thuê, mua máy bay, tích hợp chuyển đổi số.

Quỳnh Nga