Phát triển ngành chế tạo thiết bị phục vụ công nghiệp năng lượng tái tạo và điện khí

Sáng 10/12, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Cơ khí, Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) và Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam phối hợp tổ chức Hội thảo "Cơ chế chính sách, định hướng và giải pháp phát triển ngành chế tạo thiết bị phục vụ ngành công nghiệp năng lượng tái tạo và điện khí".

Tiến sĩ Phan Đăng Phong - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cơ khí - phát biểu

Phát biểu khai mạc hội thảo, Tiến sĩ Phan Đăng Phong - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cơ khí - cho biết, trong bối cảnh hiện nay khi nguồn nhiên liệu hóa thạch đang dần cạn kiệt và Thủ tướng Chính phủ cam kết đạt mức “phát thải ròng bằng 0" (Net Zero) vào năm 2050, nguồn năng lượng tái tạo và điện khí đang trở thành một trong những vấn đề rất được quan tâm tại Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung.

Để cụ thể hóa các quan điểm, mục tiêu, chủ trương lớn, khâu đột phá và giải pháp chủ yếu về phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được đề ra trong Nghị quyết số 36-NQ/TW; xác định các nhiệm vụ trọng tâm, lộ trình thực hiện và phân công cụ thể cho các bộ, ngành và địa phương có liên quan, ngày 5/3/2020, Chính phủ đã ban hành nghị quyết số 26/NQ-CP về việc “Ban hành kế hoạch tổng thể và kế hoạch 5 năm của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 22 tháng 10 năm 2018 của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Từ đó, Viện Nghiên cứu Cơ khí được Bộ Công Thương giao chủ trì thực hiện Đề tài “Nghiên cứu đề xuất nhiệm vụ và giải pháp phát triển ngành chế tạo thiết bị phục vụ ngành công nghiệp năng lượng tái tạo cho các khu vực ven biển, hải đảo Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Ngày 30/8/2024, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 2350/QĐ-BCT về Kế hoạch triển khai Quyết định số 500/QĐ-TTg ngày 15/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2023, tầm nhìn tới năm 2050. Tại Quyết định số 2350/QĐ-BCT, Bộ Công Thương giao Viện Nghiên cứu Cơ khí chủ trì và phối hợp với Cục Công nghiệp, Vụ Khoa học và Công nghệ xây dựng “Đề án phát triển ngành cơ khí điện, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa”.

Để tiếp thu các ý kiến đóng góp cho đề tài, đề án trên, Viện Nghiên cứu Cơ khí phối hợp cùng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương), Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam đồng tổ chức buổi Hội thảo “Cơ chế chính sách, định hướng và giải pháp phát triển ngành chế tạo thiết bị phục vụ ngành công nghiệp năng lượng tái tạo và điện khí”.

Các chủ đề chính của hội thảo bao gồm: Nghiên cứu đề xuất nhiệm vụ và giải pháp phát triển ngành chế tạo thiết bị phục vụ ngành công nghiệp năng lượng tái tạo cho các khu vực ven biển, hải đảo Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; xây dựng Đề án phát triển ngành cơ khí điện, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa…

PGS.TS Nguyễn Chỉ Sáng - Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam - chia sẻ tại hội thảo

Tiến sĩ Vũ Văn Khoa - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cơ khí - chia sẻ, nhu cầu điện năng ngày một tăng cao, trong bối cảnh việc sản xuất điện năng từ nguồn nhiên liệu hóa thạch ngày một hạn chế, việc sản xuất điện năng từ nguồn năng lượng tái tạo là rất cần thiết và tất yếu.

Qua khảo sát hiện trạng ngành công nghiệp năng lượng tái tạo nhận thấy, Chính phủ, các bộ, ngành liên quan đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm phát triển ngành công nghiệp này. Do đó, tỷ trọng phát điện từ nguồn năng lượng tái tạo không ngừng tăng cao trong cơ cấu nguồn phát điện.

Đồng thời, qua tổng hợp nhu cầu thực tế cũng như dự đoán nhu cầu điện năng trong tương lai, giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cho thấy, tiềm năng sản xuất điện năng từ nguồn năng lượng tái tạo tại các khu vực ven biển, hải đảo rất lớn. "Nhà nước cần tiếp tục hoạch định các cơ chế nội địa hóa tốt cho doanh nghiệp trong nước để nội địa hóa cao nhất có thể, làm chủ lĩnh vực này ở thị trường trong nước. Từ đó, vươn ra khu vực và chuỗi toàn cầu" - ông Khoa nhấn mạnh.

Ông Đỗ Hoài Nam - Chủ tịch Công ty Cơ khí Hà Nội - cho rằng, nhu cầu phát triển trong ngành công nghiệp năng lượng tái tạo khu vực ven biển, hải đảo Việt Nam là rất lớn, cần thiết, đảm bảo đúng định hướng công ước quốc tế về giảm dần, loại bỏ các công nghệ có tính phát thải khí nhà kính lớn. Đồng thời, đòi hỏi một nhu cầu cũng rất lớn về ngành chế tạo thiết bị phục vụ phát triển ngành công nghiệp năng lượng tái tạo.

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển ngành cơ khí Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035. Mục tiêu tổng quát của chiến lược này là đến năm 2035, ngành cơ khí Việt Nam được phát triển với đa số các chuyên ngành có công nghệ tiên tiến, chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế. Cùng với đó, tham gia sâu hơn nữa vào chuỗi giá trị toàn cầu, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, cạnh tranh bình đẳng trong hội nhập quốc tế; đội ngũ lao động chuyên nghiệp, có kỷ luật và có năng suất cao, chủ động trong các khâu nghiên cứu, thiết kế, chế tạo sản phẩm cơ khí, cơ bản đáp ứng nhu cầu sản phẩm cơ khí của thị trường trong nước.

Tuy nhiên, hiện nay, vấn đề nội địa hóa thiết bị trong ngành năng lượng tái tạo vẫn còn hạn chế, một số thiết bị quan trọng (tuabin - máy phát; cánh quạt…), chúng ta vẫn phải nhập khẩu 100%. Các thiết bị hoặc dịch vụ còn lại tùy mức độ chúng ta có mức độ nội địa hóa khác nhau và chúng ta mới nội địa hóa tỷ lệ 100% cho các thiết bị/dịch vụ đơn giản như phần kết cấu, xây dựng, lắp đặt.

"Như vậy, tiềm năng về nhu cầu phát triển ngành chế tạo thiết bị phục vụ ngành công nghiệp năng lượng tái tạo cho các khu vực ven biển, hải đảo Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là rất lớn" - ông Đỗ Hoài Nam nhận định.

Theo PGS.TS Nguyễn Chỉ Sáng - Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam, để đảm bảo thực hiện đúng mục tiêu của Quy hoạch điện 8 và hiện thực hóa các cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu năm 2021 (COP26), đặc biệt là mục tiêu đạt mức “phát thải ròng bằng 0" (Net Zero) vào 2050, việc nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện thiết kế, chế tạo trong nước các thiết bị nhà máy điện gió là cần thiết. Qua đó, tạo cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý nhà nước ban hành cơ chế chính sách đồng bộ để phát triển ngành cơ khí chế tạo phục vụ ngành công nghiệp năng lượng trong nước.

Quỳnh Nga