Phát triển nhà ở xã hội: Tiếp tục tháo gỡ các điểm nghẽn

Người có nhu cầu sở hữu thực vẫn khó tiếp cận nhà ở giá vừa túi tiền. Ảnh: M.H.

Nhận diện những thách thức

Thời gian qua việc ban hành các Luật, Nghị định, Thông tư liên quan thị trường BĐS với những quy định chặt chẽ hơn nhằm đảm bảo tính an toàn, lành mạnh, bền vững cho thị trường BĐS. Điều này đòi hỏi cần có thời gian các doanh nghiệp (DN) điều chỉnh lại quản trị DN, xác định các chi phí, cơ cấu lại dòng tiền, các thủ tục đầu tư, kinh doanh BĐS...

Tuy nhiên, theo đánh giá của giới chuyên gia, một trong những nguyên nhân "tạo nhiệt" là tình trạng đầu cơ đất đai, đẩy giá nhà ở và phát sinh giao dịch BĐS thiếu minh bạch.

Ông Nguyễn Văn Khôi - Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam cho rằng, chính quyền địa phương cần có phương thức điều tiết thị trường, quản lý, giám sát chặt chẽ việc tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất và đặc biệt là quản lý, giám sát, xử lý vi phạm của lực lượng môi giới BĐS… để nhà đầu tư yên tâm đầu tư và người mua có thể quyết định lựa chọn sản phẩm.

Vấn đề quy hoạch, giải phóng mặt bằng cũng là những vấn đề nan giải trong thủ tục đầu tư dự án, dẫn đến kéo dài thời gian triển khai của nhà đầu tư. "Do đó, chúng tôi kiến nghị cần cắt giảm các thủ tục liên quan đến việc đầu tư xây dựng dự án và giảm thời gian giải quyết công việc" - ông Khôi đề xuất.

Còn theo ông Nguyễn Hữu Đường - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Bình, cần sớm tháo gỡ điểm nghẽn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và nhà ở xã hội (NOXH).

Ông Đường thông tin, ngày 30/12/2021, Công ty Hòa Bình đã nộp hồ sơ xin chấp thuận chủ trương đầu tư dự án xây dựng NOXH cao tầng tại 393 Lĩnh Nam và ngày 11/3/2022 nộp hồ sơ xin chấp thuận chủ trương đầu tư dự án xây dựng NOXH cao tầng tại số 4, 6, 8 ngõ 321 Vĩnh Hưng.

Sau khi tiếp nhận đầy đủ hồ sơ theo quy định, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội đã ban hành phiếu hẹn đến ngày 22/2/2022 sẽ trả kết quả chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời công nhận chủ đầu tư dự án tại 393, Lĩnh Nam và ngày 29/04/2022 trả kết quả chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời công nhận chủ đầu tư dự án tại số 4, 6, 8 ngõ 321 Vĩnh Hưng.

Theo giấy hẹn trả kết quả, công ty chúng tôi đến nhưng không nhận được kết quả với lý do khu đất triển khai dự án là “đất vàng” có vị trí đắc địa, nếu làm NOXH thì chính quyền TP Hà Nội sẽ không thu được tiền sử dụng đất. Công ty đã gửi rất nhiều đơn đề nghị, đến nay mới có một dự án xây dựng NOXH tại số 4, 6, 8 ngõ 321 Vĩnh Hưng được cấp phép, còn dự án tại 393 Lĩnh Nam vẫn chưa được cấp phép.

Ông Đường thẳng thắn kiến nghị, Quốc hội khi xây dựng các điều luật cần phải quy định chế tài đối với những cán bộ được giao nhiệm vụ giải quyết. Ví dụ: Đối với thời hạn giải quyết thủ tục như Luật Đầu tư quy định: Trong thời hạn 35 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, cơ quan đăng ký đầu tư phải thông báo kết quả cho nhà đầu tư; Luật Đấu thầu quy định thời gian đánh giá hồ sơ dự thầu tối đa là 45 ngày đối với đấu thầu trong nước; Nghị định số 30 ngày 26/3/2021 của Chính phủ quy định: Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định UBND cấp tỉnh xem xét, ban hành quyết định công nhận chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở theo thẩm quyền, nếu lãnh đạo các cấp có chức năng, nhiệm vụ giải quyết chậm 5 ngày sẽ bị khiển trách, chậm 10 ngày sẽ bị cảnh cáo, chậm 15 ngày sẽ bị miễn nhiệm.

Còn nhiều vướng mắc chưa được gỡ

Nhiều chuyên gia nêu quan điểm, chương trình NOXH hiện còn nhiều khó khăn do vướng mắc về cơ chế, chính sách, quy trình, thủ tục... mỗi địa phương làm một kiểu. Trong khi đó, nguồn vốn phát triển NOXH cũng là một vướng mắc lớn.

Vốn dành cho phân khúc NOXH chủ yếu dưới hình thức các gói hỗ trợ ngắn và trung hạn nên chỉ mang tính thời điểm và không bền vững.

Bên cạnh đó là các vướng mắc liên quan đến công tác quy hoạch, quỹ đất khi có tình trạng vừa thiếu, vừa thừa quỹ đất phát triển NOXH tại nhiều địa phương. Nguyên nhân chủ yếu đến từ công tác quy hoạch. Nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển NOXH, chưa chủ động dành quỹ đất trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp cho xây dựng NOXH…

Ông Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam cho rằng, 5 yếu tố quan trọng để phát triển NOXH thành công đó là: Quỹ đất, thủ tục, vốn, cơ chế và đầu ra. Hiện nay cơ chế đã mở, quy trình thủ tục cắt giảm mạnh; vốn cũng đã được nhà nước vào cuộc với gói 140.000 tỷ đồng và nhiều ngân hàng tham gia.

TS Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng để mục tiêu 1 triệu căn NOXH sớm hoàn thành rất cần có sự chung tay của 4 nhà. Trong đó, nhà nước cần sớm trong việc hoàn thiện quy hoạch quỹ đất, hạ tầng. Các địa phương phải xác định nhu cầu của người thu nhập thấp, công nhân là bao nhiêu để kêu gọi chủ đầu tư tham gia.

Đối với ngân hàng, phải tích cực hỗ trợ chủ đầu tư, người mua tiếp cận vốn, lãi suất ưu đãi. Còn nhà đầu tư phải chủ động cùng địa phương khảo sát nhu cầu và triển khai nhanh chóng, bàn giao nhà tốt, bảo trì, bảo hành cho người mua...

H.Hương