Phát triển vùng lúa chất lượng cao hướng tới xuất khẩu

Cùng với đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội hỗ trợ các hợp tác xã xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ và phát triển các vùng lúa an toàn, hữu cơ, gắn với du lịch và xuất khẩu.

Vùng lúa chất lượng cao tại xã Yên Lãng. Ảnh: Hương Giang

Hiệu quả rõ rệt

Thực hiện chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam đến năm 2030, Hà Nội đẩy mạnh hỗ trợ nông dân chuyển đổi cơ cấu sản xuất gạo chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, đồng thời tăng giá trị sản phẩm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nông dân.

Hợp tác xã Nông nghiệp Tam Hưng (xã Tam Hưng) sản xuất lúa đạt giá trị kinh tế cao nhờ tập trung vào chuỗi lúa gạo chất lượng cao, áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, đầu tư công nghệ chế biến hiện đại, và xây dựng thương hiệu Gạo thơm Bối Khê. Mô hình này giúp tăng năng suất, thu nhập cho nông dân, và tạo ra sản phẩm lúa gạo an toàn, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tam Hưng Đỗ Văn Kiên cho biết, hợp tác xã hiện có khoảng 730ha diện tích trồng lúa chất lượng cao, trong đó 250ha được dành cho giống lúa nếp cái hoa vàng, phần còn lại là giống Bắc thơm số 7 cùng với một số giống lúa khác. Mỗi năm, hợp tác xã cung cấp ra thị trường khoảng 1.000-1.400 tấn gạo chất lượng cao.

Giám đốc Hợp tác xã Hòa Phú (xã Ứng Thiên) Đặng Huy Cường thông tin, hợp tác xã có hơn 400ha đất sản xuất nông nghiệp, chủ yếu trồng lúa và rau màu. Nhờ sự hỗ trợ tích cực từ ngành Nông nghiệp Hà Nội, đến nay, 100% diện tích lúa trên địa bàn đã chuyển sang sản xuất giống lúa chất lượng cao. Các giống lúa chất lượng cao, như: Đài thơm 8, J02, HD11, nếp cái hoa vàng, Bắc thơm số 7, năng suất lúa chất lượng trung bình đạt 6,5-7,2 tấn/ha. Hiệu quả kinh tế sản xuất lúa Japonica và lúa chất lượng cao đã góp phần gia tăng giá trị sản xuất khoảng 20-30 triệu đồng/ha/năm so với lúa thường.

Theo Trung tâm Khuyến nông Hà Nội (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội), hiện nay diện tích trồng lúa của Hà Nội khoảng 150.000ha, sản lượng gạo tiêu thụ khoảng 1,1 triệu tấn/năm. Cơ cấu các giống lúa phát triển theo hướng tăng diện tích lúa chất lượng cao, sử dụng 90% giống ngắn ngày. Đến nay Hà Nội đã hình thành hơn 226 vùng sản xuất lúa tập trung; đặc biệt thành phố đã xây dựng 16 vùng sản xuất lúa hàng hóa theo tiêu chuẩn xuất khẩu tại 16 xã, giúp năng suất và hiệu quả kinh tế tăng 10-15% so với canh tác truyền thống.

Hiện, toàn thành phố có 10 doanh nghiệp được Bộ Công Thương cấp phép xuất khẩu gạo. Kim ngạch xuất khẩu gạo của Hà Nội đạt 645 triệu USD/năm, chiếm 3,7% tổng kim ngạch xuất khẩu của thành phố - cho thấy sự chuyển biến rõ rệt trong định hướng phát triển nông nghiệp hàng hóa theo chuỗi giá trị và thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, Trung tâm phối hợp cùng Liên hiệp Hợp tác xã Kinh tế số Việt Nam đưa công nghệ 4.0 vào quản lý vùng sản xuất lúa hữu cơ tại Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú và Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Nam Phương Tiến (xã Xuân Mai) trên quy mô 40ha; quản lý, giám sát vùng trồng bằng camera tự động, cập nhật, giám sát, truy xuất quy trình sản xuất bằng sổ nhật ký điện tử, bảo đảm công khai, minh bạch.

Xây dựng thương hiệu và liên kết chuỗi

Theo Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú Trịnh Thị Nguyệt, các ngành chức năng hỗ trợ hợp tác xã liên kết với doanh nghiệp, mở rộng quy mô sản xuất xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao; có cơ chế hỗ trợ hợp tác xã nông nghiệp về vốn vay với lãi suất ưu đãi để đầu tư nhà máy sơ chế, cửa hàng giới thiệu sản phẩm; hỗ trợ liên kết để cung ứng cây giống, vật tư nông nghiệp, xây dựng thương hiệu, tiêu thụ sản phẩm với giá cả ổn định.

Năm 2025, dự kiến cơ cấu giống lúa chất lượng của toàn thành phố đạt trên 80% diện tích gieo cấy; duy trì và phát triển hơn 226 vùng sản xuất lúa Japonica và lúa chất lượng cao hàng hóa theo hướng an toàn, VietGAP, hữu cơ đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu với quy mô: 11.000ha diện tích gieo trồng, năng suất lúa hữu cơ đạt 5-5,5 tấn/ha; lúa an toàn, VietGAP đạt 6-6,5 tấn/ha; hình thành và phát triển 3-5 vùng sản xuất lúa thảo dược làm thực phẩm chức năng; thúc đẩy phát triển công nghệ sau thu hoạch (sấy, chế biến, bảo quản gạo) nhằm nâng cao giá trị sản phẩm lúa, gạo.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương cho biết, trong thời gian tới, Sở phối hợp với các địa phương hỗ trợ nông dân, hợp tác xã mở rộng vùng sản xuất lúa hàng hóa quy mô lớn. Ngoài ra, các địa phương xác định và quy hoạch các vùng đất phù hợp cho việc phát triển lúa chất lượng cao, bao gồm cả việc xây dựng mã số vùng trồng. Cùng với đó, nâng cấp đồng bộ hạ tầng thủy lợi, nhất là thủy lợi nội đồng, để bảo đảm tưới tiêu chủ động và hiệu quả, cũng như hỗ trợ cơ giới hóa và vận chuyển.

Sở cũng sẽ cùng với các địa phương hỗ trợ nông dân, hợp tác xã áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến SRI, sử dụng phân bón cân đối, thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị (doanh nghiệp - nông dân), xây dựng thương hiệu gạo uy tín và chuyển đổi số trong quản lý sản xuất nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm gạo Hà Nội và đẩy mạnh xúc tiến thương mại mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Ngọc Quỳnh