Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan (FANR) đang cho thấy họ là một lực lượng có thực lực, ngoài vũ khí bộ binh cá nhân, lực lượng này còn có cả vũ khí hạng nặng trong đó có lựu pháo D-30 cỡ nòng 122 mm do Nga sản xuất.
Những hình ảnh mới nhất tại thung lũng Panjshir cho thấy các binh sĩ thuộc FANR đang tiến hành hồi phục để tái sử dụng những khẩu lựu pháo D-30.
Ngay sau khi phục hồi thành công, FANR đã dùng ngay lựu pháo này bắn thẳng vào các vị trí của cánh quân tiên phong Taliban đang tiến đánh thung lũng này.
Ước tính đã có khoảng 2.000 tay súng Taliban thiệt mạng cùng với chừng đó những người khác bị thương bởi hỏa lực của FANR.
Hiện không rõ số vũ khí hạng nặng của lực lượng FANR là do Liên minh Phương Bắc trước đây để lại hay họ được từ bên ngoài viện trợ.
Dù có cỡ nòng chỉ 122mm thua kém các mẫu pháo kéo D-20 hay M46, thế nhưng D-30 vẫn được đánh giá là một trong những lựu pháo thành công của Liên Xô/Nga.
Liên Xô/Nga phát triển D-30 (định danh là 2A18) từ cuối những năm 1950, được đưa vào biên chế chính thức 1963.
Về thiết kế của D-30, nó có trọng lượng chiến đấu 3,21 tấn, dài 5,4m, rộng 1,9m, kíp pháo thủ 8 người.
Pháo có thể đạt tầm bắn hiệu quả 15,4km hoặc 21,9km với đạn tăng tầm, tốc độ bắn cao nhất 10-12 phát/phút hoặc trung bình 5-6 phát/phút.
Pháo có thể bắn nhiều loại đạn gồm: đạn nổ phá mảnh OF-462; đạn nổ phá mảnh 3OF56; đạn xuyên chống tăng BK-6M/13; đạn chiếu sáng S-463 (thời gian khoảng 25 giây); đạn khói D-642; đạn tự dẫn laser 3OF69M. Ngoài ra, các quốc gia sử dụng D-30 cũng tự chế tạo một số loại đạn khác cho nó.
Đi kèm những khẩu lựu pháo D-30 là ống ngắm quang học PG-1M hoặc OP-4M, đây cũng là hai mẫu ống ngắm tiêu chuẩn trên nhiều mẫu pháo do Liên Xô/Nga phát triển trong Chiến tranh Lạnh.
Một trong những điểm đặc biệt nhất của D-30 là dùng bệ pháo 3 chân, cho phép pháo thủ nhanh chóng quay pháo 360 độ.
Khi hạ nòng bắn thẳng, pháo thủ có thể ngắm trực tiếp qua nòng pháo. Ở trong trường hợp này D-30 có thể biến thành một khẩu pháo chống tăng với đạn pháo BK-6M/13 với khả năng xuyên giáp từ 460-580mm giáp thép cán đồng nhất.
Khi bệ pháo ba chân của D-30 được hạ xuống, hai bánh xe kéo của pháo cũng được nâng lên xếp gọn vào cạnh thân pháo.
Thiết kế này giúp thời gian triển khai và thu hồi của D-30 nhanh hơn các mẫu pháo kéo thông thường.
Được biết, hiện D-30 là một trong những mẫu lựu pháo được cơ giới hóa nhiều nhất trên thế giới, hầu hết trong số đó đều là đặt pháo trên các khung gầm xe bánh lốp đặc chủng để tăng tính cơ động của pháo.
Từ khi xuất hiện đến nay, D-30 tham gia hầu hết vào các cuộc xung đột lớn trên thế giới trong đó có chiến tranh Afghanistan.
Việt Hùng