Phổ cập xăng E10: Bí quyết để giá xăng rẻ hơn ở nước sản xuất ethanol lớn nhất thế giới

Kế hoạch nhiều lần thay đổi

Mỹ là nhà sản xuất và tiêu thụ năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới, với khoảng 60 tỷ lít ethanol mỗi năm (chiếm khoảng 55% tổng nguồn cung ethanol toàn cầu). Hầu hết ô tô ở quốc gia này đều có thể sử dụng xăng sinh học E10 và một số được thiết kế để sử dụng xăng sinh học có tỷ lệ ethanol cao hơn.

Với lợi thế về nguồn cung dồi dào, ngô được sử dụng làm nguyên liệu chính cho hoạt động sản xuất ethanol tại Mỹ. Ngoài ra, còn có sản phẩm phụ là DDGS (hay còn gọi là bã rượu khô) chứa hàm lượng chất dinh dưỡng cao nên có thể được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi.

Chính vì thế, khu vực "vành đai ngô" (corn belt) ban đầu là nơi sản xuất ngô lớn nhất nước Mỹ nhưng cũng đồng thời là khu vực tập trung nhiều trại chăn nuôi gia súc và nhà máy sản xuất ethanol.

Xăng E10 ở Mỹ được sử dụng từ những năm 1980, trong khi ở Việt Nam đang đề xuất lộ trình phủ sóng từ 1/1/2026. Ảnh: Nguyễn Huế

Với mong muốn giảm sự phụ thuộc vào dầu nhập khẩu cũng như tăng cường sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường, nhu cầu đối với ethanol tại Mỹ dần tăng lên.

Vào năm 2005, tiêu chuẩn nhiên liệu tái tạo (RFS) đầu tiên đã trở thành một phần của chính sách năng lượng của Mỹ. Trong đó, quy định nhiên liệu vận tải được bán tại trong nước phải có một lượng nhiên liệu tái tạo tối thiểu.

Đến năm 2007, Đạo luật An ninh và Độc lập năng lượng của Tổng thống Bush yêu cầu lượng nhiên liệu tái tạo sử dụng tăng lên theo từng năm và đạt 36 tỷ gallon vào năm 2022, trong đó 15 tỷ gallon sẽ có nguồn gốc từ ngô. Sau đó, mức đề xuất này đã được giảm xuống còn 21 tỷ gallon.

Giải bài toán cân bằng giữa ngành nông nghiệp và năng lượng trong thời gian đầu của nhiệm kỳ, Tổng thống Joe Biden tuyên bố sẽ khôi phục lại các quy định pha trộn nhiên liệu sinh học đối với các nhà máy lọc dầu tại Mỹ, sau khi Tổng thống tiền nhiệm Donald Trump đã có những động thái nới lỏng.

Tuy nhiên, việc áp dụng chính sách theo định hướng này gặp nhiều khó khăn khi thời hạn đưa ra quyết định mới liên tục bị đẩy lùi.

Trong đó, sự xuất hiện của đại dịch Covid-19 làm giảm nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu, khiến một số nhà máy sản xuất ethanol ở Mỹ phải ngừng hoạt động. Điều này còn ảnh hưởng tiêu cực tới tài chính của các nhà máy lọc dầu khi biên lợi nhuận của ngành có những thời điểm giảm xuống mức âm.

Để thích ứng, Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ (EPA) đã ban hành đề xuất mới liên quan tới quy định pha trộn nhiên liệu sinh học. Cụ thể, tỷ lệ pha trộn bắt buộc sẽ được cắt giảm cho năm 2020 và 2021, nhưng khôi phục trở lại mức 15 tỷ gallon trong năm 2022.

Quyết định này nhận được sự phản ứng trái chiều từ nông dân, ngành sản xuất nhiên liệu sinh học và các nhà máy lọc dầu.

Mỹ phổ cập xăng E10 từ thập niên 1980

Chia sẻ về việc sử dụng xăng sinh học trên quy mô lớn ở Mỹ, ông Johan Ullman - Giám đốc điều hành tại Marquis Energy Global, cho biết, từ những năm 1980, EPA đã phê duyệt sử dụng xăng E10 cho tất cả ô tô tại Mỹ.

Những năm 2000, Mỹ bắt buộc tăng cường sử dụng ethanol sinh học để đảm bảo an ninh năng lượng và giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Từ năm 2010, EPA đã phê duyệt sử dụng xăng E15 cho tất cả xe ô tô sản xuất từ năm 2001 trở đi.

Tiêu chuẩn RFS cũng yêu cầu nhiên liệu giao thông bán tại Mỹ phải chứa một lượng nhiên liệu tái tạo tối thiểu. Trong đó, tỷ lệ pha trộn thấp nhất là 10% ethanol (xăng E10), với xăng E15 và E85 không bắt buộc.

Nhờ đó, năm 2023, Mỹ tiêu thụ 14,4 tỷ gallon ethanol, chủ yếu được pha trộn vào xăng ở mức 10% (E10).

Hiện ethanol thay thế hơn 500 triệu thùng dầu mỗi năm và 95% xăng được bán tại Mỹ có chứa ethanol.

Trên toàn nước Mỹ, xăng E15 được bán tại hơn 3.000 trạm xăng, E85 được bán tại hơn 4.200 trạm xăng.

"Ethanol đã được chứng minh là làm giảm các chất gây ô nhiễm không khí và khí nhà kính từ các phương tiện giao thông", ông Johan Ullman nói.

Vị chuyên gia này dẫn chứng, việc sử dụng ethanol trong xăng tại Mỹ vào năm 2024 đã làm giảm 54,3 triệu tấn lượng khí nhà kính tương đương CO2 từ phương tiện giao thông. Con số này tương đương với việc loại bỏ 12 triệu ô tô lưu thông trong một năm, giảm phát thải của 14 nhà máy nhiệt điện than, hoặc bằng 313.000 chuyến bay khứ hồi Los Angeles - New York.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng được hưởng lợi vì giá xăng sinh học rẻ hơn xăng khoáng.

Số liệu từ Hiệp hội Nhiên liệu Tái tạo cho thấy, vào tháng 4/2024, 1 gallon xăng E10 có giá rẻ hơn 56 cent so với 1 gallon xăng không chứa ethanol.

Hội đồng Ngô Nebraska cũng cho biết, tài xế sử dụng xăng E15 tiết kiệm được trung bình 88 cent trên mỗi 1 gallon so với dùng xăng khoáng. Giá xăng E85 trung bình rẻ hơn 1,36 USD/gallon so với các hỗn hợp không chứa ethanol.

Tâm An