Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan chủ trì làm việc với Bộ Xây dựng

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan - Trưởng Đoàn giám sát của Quốc hội, phát biểu tại cuộc làm việc

Đồng chủ trì có: Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy - Phó trưởng Đoàn Thường trực Đoàn giám sát của Quốc hội.

Báo cáo với Đoàn giám sát, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các Nghị định liên quan đã giao Bộ Giao thông vận tải và Bộ Xây dựng (trước khi sáp nhập) hướng dẫn 5 nội dung về lĩnh vực giao thông vận tải và 4 nội dung về lĩnh vực xây dựng.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy - Phó trưởng Đoàn Thường trực Đoàn giám sát, phát biểu tại cuộc làm việc

Đến nay, các nội dung này đều đã được hoàn thành, đáp ứng kịp thời yêu cầu quản lý, phù hợp với điều kiện thực tế, góp phần nâng cao chất lượng công tác môi trường lĩnh vực giao thông vận tải và xây dựng.

Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, các quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng được lập, thẩm định bảo đảm các yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định pháp luật về bảo vệ môi trường. Bộ đã ban hành Quy chuẩn QCVN 01:2021/BXD Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng, theo đó đã quy định cụ thể về tỷ lệ cây xanh, mặt nước trong khu dân cư, đất chung cư, lô đất công cộng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh báo cáo với Đoàn giám sát tại cuộc làm việc

Kết quả thực hiện về tái sử dụng chất thải, như tro xỉ nhiệt điện rất tích cực, đến nay tổng lượng tro, xỉ nhiệt điện đã tiêu thụ cộng dồn qua các năm trên cả nước khoảng hơn 100 triệu tấn, chiếm khoảng 69,2% tổng lượng phát thải từ trước tới nay.

Bộ cũng đã ban hành Quy chuẩn QCVN 04:2021/BXD về nhà chung cư, trong đó có quy định yêu cầu về hệ thống thu gom rác, bảo đảm yêu cầu phục vụ phân loại rác tại nguồn trong nhà chung cư và nhà hỗn hợp nhiều công năng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi - Tổ trưởng Tổ giúp việc của Đoàn giám sát, trình bày một số nội dung cần quan tâm cho ý kiến tại cuộc làm việc

Trong lĩnh vực giao thông vận tải, công tác kiểm tra, kiểm định, chứng nhận về bảo vệ môi trường đối với phương tiện giao thông theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đã được triển khai tích cực. Chính sách ưu đãi, hỗ trợ, khuyến khích phát triển phương tiện giao thông công cộng, phương tiện giao thông sử dụng năng lượng tái tạo, mức tiêu hao nhiên liệu thấp, phát thải thấp hoặc không phát thải đã được cụ thể hóa tại nhiều văn bản. Bộ Xây dựng hiện đang tiếp tục nghiên cứu, tham mưu triển khai các nhiệm vụ liên quan được Chính phủ, Thủ tướng giao trong triển khai chính sách phát triển phương tiện giao thông xanh…

Về quản lý thoát và xử lý nước thải, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết, đến tháng 12/2024, toàn quốc hiện có 83 nhà máy xử lý nước thải đô thị đang vận hành ở hơn 50 đô thị, với tổng công suất thiết kế là 2,064 triệu m3/ngày, công suất thực tế khoảng 1,1 triệu m3/ngày. Một số đô thị của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã chủ động xây dựng nhà máy xử lý nước thải tập trung nhưng chưa đạt công suất thiết kế...

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Đoàn Thị Thanh Mai phát biểu tại cuộc làm việc

Tại cuộc làm việc, Phó Chủ nhiệm Ủy ban ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi - Tổ trưởng Tổ giúp việc của Đoàn giám sát, đã nêu các vấn đề Đoàn quan tâm, đồng thời các thành viên trong Đoàn đề nghị Bộ Xây dựng làm rõ nhiều nội dung.

Cụ thể, nguồn kinh phí bảo vệ môi trường còn thấp so với nhiệm vụ được giao; lực lượng cán bộ làm công tác quản lý môi trường còn thiếu và yếu. Tổng lượng tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện tồn đọng khoảng 47,2 triệu tấn; lượng thạch cao PG phát sinh từ các nhà máy phân bón, hóa chất lên tới 16,37 triệu tấn. Tuy nhiên, theo phản ánh của doanh nghiệp, hiện vẫn thiếu tiêu chuẩn, quy chuẩn và hướng dẫn kỹ thuật trong xử lý, sử dụng các loại chất thải này.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Giáo dục Tạ Văn Hạ phát biểu tại cuộc làm việc

Về phương tiện giao thông gây ô nhiễm, Đoàn giám sát đề nghị Bộ Xây dựng bổ sung đánh giá cụ thể kết quả kiểm định khí thải ô tô, xe máy chuyên dùng trong các năm 2023 - 2024, làm rõ khó khăn trong triển khai lộ trình kiểm định bắt buộc. Đồng thời, yêu cầu báo cáo bổ sung số liệu, phân tích cụ thể về quản lý chất thải và chất nạo vét trong lĩnh vực giao thông.

Đặc biệt, đến nay, Bộ Xây dựng vẫn chưa ban hành kế hoạch thực hiện lộ trình loại bỏ phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch theo Luật Bảo vệ môi trường. Đoàn giám sát đề nghị Bộ khẩn trương làm rõ nguyên nhân và có kế hoạch cụ thể trình cấp có thẩm quyền.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Thị Mai Phương phát biểu

Tại cuộc làm việc, đại diện các bộ, ngành: Nông nghiệp và Môi trường; Công an; Khoa học và Công nghệ; Kiểm toán Nhà nước; Thanh tra Chính phủ… đã tham gia giải trình các vấn đề liên quan.

Báo cáo với Đoàn giám sát, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh khẳng định tiếp thu ý kiến của các thành viên trong Đoàn và bổ sung đầy đủ trong báo cáo để đáp ứng yêu cầu của Đoàn.

Làm rõ thêm một số vấn đề, Thứ trưởng cho biết, Bộ Xây dựng đã ban hành cơ bản đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn và hướng dẫn liên quan đến xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm vật liệu xây dựng và vật liệu san lấp. Riêng với việc tái chế gyps làm thạch cao, Bộ đã ban hành hướng dẫn kỹ thuật về vấn đề này.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương phát biểu

Về lộ trình chuyển đổi, loại bỏ phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch, phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường, trước đó, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP, trách nhiệm ban hành lộ trình và kế hoạch thực hiện lộ trình thuộc về Bộ Xây dựng.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng, tại Nghị định 08/2022/NĐ-CP, Chính phủ giao Bộ Giao thông vận tải (cũ) chủ trì xây dựng, trình Thủ tướng phê duyệt kế hoạch thực hiện lộ trình. Đến nay lộ trình này chưa được Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng, trình Chính ban hành, vì vậy, Bộ Xây dựng chưa ban hành được kế hoạch thực hiện.

Ủy viên là ĐBQH chuyên trách hoạt động tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn phát biểu

Dù vậy, Thứ trưởng khẳng định: “Đây là việc chung, tới đây chúng tôi sẽ phối hợp sớm với Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện, cố gắng hoàn thành trước khi Đoàn giám sát báo cáo Quốc hội chuyên đề giám sát này”.

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm đặc biệt của ngành xây dựng trong công tác bảo vệ môi trường. Vì vậy, Bộ Xây dựng phải nhận thức sâu sắc hơn về vai trò và gánh vác đầy đủ trách nhiệm trong công tác bảo vệ môi trường đối với lĩnh vực xây dựng và giao thông vận tải. Trong đó, phải coi việc hoàn thiện thể chế, chính sách là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, là cái gốc của mọi vấn đề.

Toàn cảnh cuộc làm việc

“Từ thực tiễn quản lý của mình, đề nghị Bộ Xây dựng chủ động nghiên cứu, kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường và các luật khác, các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trong thời gian tới. Tiếp tục rà soát lại toàn bộ hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn, vấn đề định lượng, lồng ghép các yêu cầu về bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu đối với lĩnh vực xây dựng, giao thông vận tải. Có giải pháp quyết liệt, tạo sự chuyển biến tích cực trong việc xử lý tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện đang là một thách thức môi trường quốc gia”, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Cùng với đó, Bộ Xây dựng phải đề xuất các cơ chế, chính sách đột phá để thu hút nguồn lực xã hội vào các công trình hạ tầng môi trường như nhà máy xử lý nước thải, khu tái chế chất thải rắn sinh hoạt; hình thành tư duy đột phá về các công cụ kinh tế và xã hội hóa đầu tư, chuyển đổi số để tối ưu hóa trong vận hành, giảm thiểu tác động đến môi trường. Đồng thời, chủ động trong công tác kiểm tra việc tuân thủ pháp luật môi trường tại các công trường xây dựng, các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, các quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động giao thông vận tải; phối hợp với Thanh tra Chính phủ xử lý thật nghiêm, công khai các trường hợp vi phạm về bụi, tiếng ồn, quản lý chất thải để tạo sức răn đe; chủ động nắm bắt, hướng dẫn, tháo gỡ các "điểm nghẽn" trong thực thi chính sách tại địa phương…

ĐBQH Nguyễn Quang Huân (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đề nghị Bộ Xây dựng trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch Quốc hội - Trưởng đoàn giám sát, ý kiến của các thành viên Đoàn tiếp tục rà soát, bổ sung, làm rõ, hoàn thiện thông tin, số liệu, đánh giá về công tác bảo vệ môi trường và những kiến nghị cụ thể mà các ĐBQH quan tâm. Báo cáo bổ sung gửi đến Đoàn giám sát trước ngày 2/8 tới, trong đó lưu ý thể hiện rõ ràng, cụ thể các kiến nghị về cơ chế, chính sách bảo vệ môi trường với nội dung điều, khoản, điểm cụ thể cần rà soát, sửa đổi, bổ sung để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

+ Chiều cùng ngày, Đoàn giám sát tiếp tục làm việc với Bộ Công Thương về thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành.

Tin: Hà Lan; Ảnh: Phạm Thắng